Zagospodarowanie turystyczne Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy” - www.paek.ukw.edu.pl.pdf - Zagospodarowanie turystyczne - m.joasia

SpychaŁa A.,2009. Zagospodarowanie turystyczne Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy”.

Problemy Ekologii Krajobrazu, T. XXV. 85-93.

Zagospodarowanie turystyczne Parku Krajobrazowego

„Dolina Baryczy”

Tourism infrastructure of the „Dolina Baryczy” Landscape Park

Aleksandra SpychaŁa

Zakład Agroturystyki

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

ul. Witosa 45, 61-693 Poznań

___________________________________________________________________________

Abstract. Conditions of recreation are created by tourism infrastructure, which consist of technical, economic, social,

organizational and legal components (Kostrowicki, 1975). It is the effect of activities oriented on direct and indirect tourist

service. Tourism infrastructure includes: so-called material base of tourism (buildings and facilities) and supply of general

infrastructure independent of tourism occurrence in a specific area (Gaworecki, 2000).

Tourism infrastructure is usually in conflict with the rules of environment protection, which accepts human activities only

in the least degree. Therefore, in the most valuable protected areas the tourism infrastructure is developed quite little,

what is one of the elements of so-called natural environment’s resistance (Kożuchowski, 2005).

The aim of suitable tourism infrastructure in the protected areas is:

• using its values – especially the natural ones – according to the rules of sustainable development;

• prevention from degradation by rational location of tourists streams;

• assurance of proper contact with nature;

• appropriate intensification of tourism traffic;

• making individual places more attractive;

• guaranteeing of gaining financial profits for local society.

Tourism infrastructure of “Barycz Valley” Landscape Park will be presented in this paper – this is the biggest area of this

kind in Poland (87040 ha), situated in the area of two voivodeships: dolnośląskie /Lower Silesia/ and wielkopolskie /Great

Poland/. Since there are relatively few water and swamp areas in Poland, fish-breeding ponds are the most important

especially for the fowl (Ritterhoff, 2004). These areas are characterized by birds’ high biodiversity and for many species

they are crucial places of nesting, practically the only place.

The uniqueness of the “Barycz Valley” Landscape Park is underlined by registration in the Ramsar Convention,

“Living Lakes” project and Nature 2000.

SŁowakluczowe: zagospodarowanie turystyczne, turystyka, rekreacja

Keywords: tourist development, toursim, recreation

Wprowadzenie

Warunki wypoczynku i rekreacji kształtuje zagospodarowanie turystyczne, na które składają się zarówno

techniczne, jak i socjalno-ekonomiczne oraz organizacyjno-prawne elementy (Kostrowicki, 1975); jest ono

efektem działalności ukierunkowanej bezpośrednio lub pośrednio na obsługę ruchu turystycznego.

SpychaŁa A.

Na infrastrukturę techniczną składa się tzw. materialna baza turystyki, czyli zespół specjalistycznych urządzeń

i obiektów, oraz podaż infrastruktury ogólnej (paraturystycznej), niezależnej od występowania na danym

terenie zjawiska turystyki (Gaworecki, 2006).

Infrastruktura turystyczna z zasady pozostaje w konflikcie z regułami ochrony przyrody, które akceptują

działalność człowieka w jak najmniejszym stopniu. Dlatego na najcenniejszych przyrodniczo obszarach

zagospodarowanie turystyczne jest dość słabo rozwinięte, co stanowi jeden z elementów tzw. oporu

środowiska przyrodniczego (Kożuchowski, 2005).

Odpowiednie zagospodarowanie turystyczne na obszarach chronionych ma na celu:

zgodne z zasadami ekorozwoju wykorzystanie ich walorów – zwłaszcza przyrodniczych;

uniemożliwienie degradacji poprzez racjonalne rozprowadzenie potoku turystów;

zapewnienie właściwego kontaktu z naturą;

odpowiednią intensyfikację ruchu turystycznego;

uatrakcyjnienie poszczególnych miejsc;

zagwarantowanie zdobycia profitów finansowych dla lokalnej społeczności (Poskrobko, 2005).

W referacie zostanie przedstawione zagospodarowanie turystyczne Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy”

– największego tego rodzaju obszaru chronionego w Polsce (87040 ha), leżącego na terenie 10 gmin

należących do dwóch województw: dolnośląskiego (Cieszków, Milicz, Krośnice, Twardogóra, Trzebnica,

Prusice, Żmigród) i wielkopolskiego (Odolanów, Sośnie, Przygodzice).

Jako że Polska jest obszarem o stosunkowo małej ilości terenów wodno-błotnych, rolę siedlisk odpowiednich

dla rozrodu, żerowania i odpoczynku w czasie wędrówek awifauny związanej z tymi obszarami odgrywają

właśnie stawy rybne (Ritterhoff, 2004). Obszary te cechuje wysoka różnorodność gatunkowa ptactwa,

a dla wielu taksonów stanowią one istotne miejsce gniazdowania w Polsce, niejednokrotnie jedyne.

Unikatowość Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy” podkreśla ujęcie go w Konwencji Ramsar, projekcie

„Living Lakes” oraz sieci Natura 2000.

Badania dotyczące zagospodarowania turystycznego na terenie Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy”

przeprowadzono w roku 2006. Zaś w 2008 r. dokonano ponownej kwerendy aktualizującej liczbę obiektów

noclegowych gmin, do których administracyjnie przynależy Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy”.

Baza noclegowa

Aby prawidłowo ocenić rozwój funkcji turystycznej na danym terenie, niezbędna jest ocena bazy noclegowej,

która według Rogalewskiego (1972) stanowi podstawowy element zagospodarowania turystycznego,

jej wielkość jest elementarnym jego miernikiem (Wyrzykowski, 1989), zaś lokalizacja znacząco wpływa

na wielkość potoków turystycznych na obszarze chronionym (Matuszewska, 2003). Niestety pojawiają się

znaczne różnice między stanem odnotowanym przez GUS, a sytuacją faktyczną, zweryfikowaną podczas

badań terenowych. Dotyczy to zarówno liczby obiektów, jak i miejsc noclegowych; co więcej – nie zgadza się

nawet stan gmin, na których obszarze znajdują się jakiekolwiek obiekty zakwaterowania turystycznego

(tabela 1). Według GUS obiektów noclegowych nie posiadają 4 gminy.

____________________

Table 1. (Page 87): Statistical data concerning tourist accomodation in comparison with facts in the analised

“Barycz Valley” region (2008).

Zagospodarowanie turystyczne...

Tabela nr 1

Różnice w danych statystycznych odnośnie bazy noclegowej dla gmin, do których administracyjnie przynależy

Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy”, w 2008 r.

Wyszczególnienie

Dane wg GUS

Dane wg badaŃ terenowych

RóŻnica wzglĘdna

(w nawiasie w %)

Ogólna liczba obiektów noclegowych

78 (411%)

Ogólna liczba miejsc noclegowych

1656

3409

1753 (106%)

Liczba gmin posiadająca obiekty noclegowe

4 (67%)

Źródło: obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz badań terenowych

Na terenie badanym przeważa zdecydowanie baza noclegowa całoroczna – jeśli chodzi o obiekty – 52 (65%).

Natomiast biorąc pod uwagę miejsca noclegowe – sytuacja zmienia się diametralnie. Ponad 68% (2134)

z nich znajduje się w obiektach sezonowych. W trzech gminach: Milicz, Przygodzice i Trzebnica obiekty

sezonowe przeważają nad całorocznymi, w gminie Odolanów występuje odwrotna sytuacja. W gminach:

Cieszków, Krośnice, Twardogóra, Prusice występują jedynie obiekty całoroczne, zaś gmina Sośnie dysponuje

wyłącznie miejscami sezonowymi.

Najwięcej obiektów, jak i miejsc noclegowych, znajduje się na terenie gminy Milicz (59% i 65%), na drugim

miejscu – prawie ex aequo uplasowały się gminy Przygodzice – odpowiednio po 11% i 10%, oraz Trzebnica –

9% i 10%. Po raz kolejny potwierdziły te parametry najbardziej rozwiniętą funkcję turystyczną na terenie

trzech wymienionych gmin.

By precyzyjnie zobrazować przestrzenne zróżnicowanie potencjału noclegowego na obszarze badanym,

obliczono wskaźnik gęstości miejsc noclegowych na 1 km 2 powierzchni gminy. Średnia dla obszaru badanego

to 1,53 miejsca na km 2 . Największą wartością parametru charakteryzują się gminy: Przygodzice (1,95),

Trzebnica (1,55) oraz Milicz (1,01); pozostałe gminy mają wartości poniżej jednego miejsca na km 2 .

Jeśli chodzi o strukturę rodzajową bazy noclegowej, to najczęściej spotykanymi obiektami są gospodarstwa

agroturystyczne (29,9%) – największa ich liczba znajduje się w gminie Milicz (14) (tabela 3). Kolejną grupą

obiektów są ośrodki wczasowe (17,5%) – w tym przypadku również przeważa gmina Milicz, gdyż ponad 86%

tego typu bazy noclegowej znajduje się w jej granicach. Wśród pozostałych obiektów wyróżniają się jeszcze

hotele (13,8%) oraz pokoje gościnne (10%). Należy zauważyć, iż baza noclegowa gmin, do których

administracyjnie przynależy Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy”, jest bardzo mocno zróżnicowana –

pozostałe rodzaje obiektów stanowią mniej niż 10% ogółu.

Nieco inaczej przedstawia się sytuacja miejsc noclegowych w badanych gminach, bowiem prawie 50% z nich

znajduje się w ośrodkach wypoczynkowych; na drugim miejscu plasują się hotele (12,3%). Pozostałe miejsca

noclegowe są w bardzo różnych obiektach, włączając w to internaty oraz tzw. stanice turystyczne.

Zdecydowana zatem ich większość na terenie badanym znajduje się w obiektach zakwaterowania

zbiorowego, jednakże biorąc pod uwagę znaczne zróżnicowanie rodzajowe całej bazy można stwierdzić,

iż sprzyja ona rozwojowi funkcji turystycznej w rozmaitych jej formach.

Biorąc pod uwagę strukturę wielkościową bazy noclegowej, należy stwierdzić, że przeważają zdecydowanie

obiekty do 20 miejsc noclegowych (głównie gospodarstwa agroturystyczne i pokoje gościnne) stanowiąc

prawie 50% ogółu. W dalszej kolejności znajdują się obiekty z coraz większą liczbą miejsc; obiekty

największe – ponad 200-miejscowe – stanowią tylko około 1% całości.

Oceniając zasoby bazy noclegowej nasuwa się przede wszystkim wniosek, iż jej pojemność jest bardzo

zróżnicowana. Ponadto przeważają miejsca w obiektach sezonowych o dość niskim standardzie.

Pozytywnym aspektem zdaje się być wysokie zróżnicowanie rodzajów obiektów – w zasadzie każdy turysta

o indywidualnych potrzebach znajdzie swój ulubiony rodzaj zakwaterowania. Ujemną zaś stroną jest wysoka

koncentracja obiektów bazy noclegowej na terenie gminy Milicz, kosztem pozostałego badanego obszaru.

W 2008 r. zanotowano powiększenie się bazy noclegowej w 6 gminach. Powstało 15 nowych obiektów

noclegowych – są to głównie gospodarstwa agroturystyczne, co daje wzrost o prawie 19%.

SpychaŁa A.

Jeśli chodzi o miejsca noclegowe w tychże obiektach (ich liczba wynosi 309), to wzrost bezwzględny jest

mniejszy – ok. 10%.

Pojawił się też nowy rodzaj obiektu udzielającego noclegi – jest to dom wycieczkowy w Trzebnicy. Warto

zauważyć, iż baza noclegowa rozwija się w zasadzie na terenie woj. dolnośląskiego – wyjątkiem jest kwatera

agroturystyczna w Przygodziczkach (tabela 3).

Tabela nr 3

Rozwój bazy noclegowej na terenie gmin, do których administracyjnie przynależy Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy”,

w 2006 r.

Obiekt

Gospodarstwo

agroturystyczne

Pokoje gościnne

Schronisko

młodzieżowe

Dom

wycieczkowy

Hotel

Inne

Gmina

Krośnice

5/20 3

1/16

1/148

---

Milicz

3/18

1/15

---

Przygodzice

1/8

---

Trzebnica

1/8

---

1/30

---

Twardogóra

----

---

1/36

1/4

Żmigród

2/10

---

----

---

Ogółem

12/64

2/31

1/141

1/30

1/36

1/4

Źródło: Badania własne

Table 3. Development of tourist accomodation in the analised “Barycz Valley” region (2006). ↑

Table 2. Structure of tourist accomodation in the analised “Barycz Valley” region (2006). →

____________________

3 a/b: a – liczba obiektów noclegowych, b – liczba miejsc noclegowych

Zagospodarowanie turystyczne...

Zagospodarowanie turystyczne Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy” - www.paek.ukw.edu.pl.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: