Techniki Analityczne w Biznesie - podręcznik POU.pdf - Techniki Analityczne w Biznesie - anecafe

TECHNIKI ANALITYCZNE

W BIZNESIE

WARSZAWA 2009

Niniejszy materiał jest wydrukiem pomocniczym z podręcznika

multimedialnego Techniki analityczne w biznesie – ISBN 83-88509-09-8.

Pełny zakres materiału obowiązujący do egzaminu znajduje się na płycie CD.

Został opracowany w oparciu o materiały dydaktyczne stanowiące dorobek

i własność Wyższej Szkoły Zarządzania / Polish Open University

Wydawca: PRET S.A.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Publikacja ani jej części nie mogą być w żadnej formie i za

pomocą jakichkolwiek dostępnych środków technicznych reprodukowane bez zgody

wydawcy.

ISBN 83-88509-20-9

Techniki analityczne w biznesie

1. Gromadzenie danych, pobieranie próbek

1. GROMADZENIE DANYCH, POBIERANIE

PRÓBEK

CELE

Celem tego rozdziału jest wyjaśnienie, jak zbierać dane, w oparciu o które wyciągane będą

wnioski dotyczące całej badanej zbiorowości lub podejmowane będą decyzje.

PODSTAWOWE POJĘCIA

Korzystając z narzędzi statystyki, napotykamy na pojęcia i terminy, które należy

jednoznacznie rozumieć. Zaliczamy do nich termin:

DANE – liczby, fakty lub obserwacje, występujące w różnorodnych formach, które

wykorzystuje się w sytuacjach wymagających podjęcia decyzji.

Innym ważnym terminem, którego będziemy często używać, jest:

POPULACJA – zbiór wszystkich jednostek lub obserwacji istotnych dla podjęcia decyzji.

Często, z przyczyn wymienionych dalej w tym rozdziale, osoby podejmujące decyzje nie są

w stanie zbadać całej populacji. Wybierają wtedy pewien podzbiór populacji i ograniczają się

do badania tylko jego elementów. Podzbiór taki to:

PRÓBKA – zbiór złożony z niektórych elementów populacji.

POPULACJA I PRÓBKA

Dlaczego próbka

Podstawowym problemem osób dokonujących finansowego audytu przedsiębiorstwa jest

określenie liczby rachunków, które należy sprawdzić. Jeszcze do niedawna dobrą praktyką

było badanie wszystkich rachunków i każdej transakcji finansowej firmy. Chociaż

w niektórych przypadkach jest to ciągle wykonywane, to wielkość i złożoność większości

organizacji zmusiła księgowych do badania prawidłowości tylko niektórych rachunków

i transakcji finansowych.

Załóżmy, że część audytu obejmuje sprawdzenie wszystkich rachunków przychodzących do

przedsiębiorstwa. W takiej sytuacji księgowy określa, iż populacją, którą jest zainteresowany,

jest zbiór wszystkich rachunków przychodzących do firmy od momentu poprzedniego audytu.

Następnie wybiera z tej populacji reprezentatywną grupę rachunków i sprawdza każdy z nich.

Ta grupa rachunków jest próbką. Posługując się wynikami badania próbki, księgowy jest

w stanie wyciągnąć wnioski dotyczące całej interesującej go populacji.

Wyższa Szkoła Zarządzania / Polish Open University

Wszystkie prawa zastrzeżone

Techniki analityczne w biznesie

1. Gromadzenie danych, pobieranie próbek

Całą populację można badać, gdy potrzebne dane zostały już zebrane wcześniej przy okazji innych

badań. Można to robić tylko wówczas, gdy nie zmienia się cech lub nie niszczy elementów populacji.

Nawet wtedy, gdy możliwe jest badanie całej populacji, mogą istnieć powody, dla których

lepiej ograniczyć się do próbki.

• Ograniczenia czasowe

Zupełnie oczywiste jest, że przeprowadzenie ankiety wśród 100 osób zajmuje dużo mniej

czasu niż wśród 10 tysięcy. Badanie próbki jest więc o wiele mniej czasochłonne, niż

badanie całej populacji.

• Ograniczenia ze względu na koszty

Koszt zbadania całej populacji może być olbrzymi. Wyobraźmy sobie na przykład koszt

przeprowadzenia przez Daewoo ankiety wśród wszystkich dorosłych mieszkańców Polski

na temat tego, co myślą o ostatnich modelach samochodów produkowanych przez ten

koncern. Nawet rządy bogatych państw przeprowadzają spisy powszechne raz na

kilkanaście lat.

• Powiększona dokładność

Wyniki badania próbki mogą okazać się, paradoksalnie, bardziej dokładne niż wyniki

badania całej populacji. Osoba zbierająca dane z niewielu źródeł uczyni to dokładniej, niż

gdyby tych źródeł było bardzo dużo. W przypadku mniejszej ilości danych istnieje też

mniejsze ryzyko popełnienia błędów podczas opracowywania zgromadzonych danych.

• Niemożność zbadania całej populacji

Zbadanie całej populacji jest czasami niemożliwe ze względów ekonomicznych. Ponadto

uzyskiwanie informacji wiąże się często ze zmianą parametrów lub zniszczeniem

badanych jednostek populacji. Na przykład w fabryce żarówek bada się średni czas

świecenia wyprodukowanych żarówek. Badanie to polega na tym, że żarówkę podłącza się

do prądu i mierzy czas do momentu jej przepalenia. Badana żarówka ulega zniszczeniu

i nie można jej sprzedać. W takich przypadkach pozostaje jedynie badanie próbek.

PODSTAWOWE TECHNIKI POBIERANIA PRÓBEK

Sposoby pobierania próbek można ogólnie podzielić na dwie kategorie:

• Statystyczne metody - polegają one na tym, że każda jednostka z populacji ma takie same

szanse znalezienia się w próbce, a próbka uzyskana tą metodą nazywa się próbką losową .

• Niestatystyczne metody - polegają na braku zjawiska losowości podczas doboru próbki.

W konsekwencji, do badania takich próbek nie można stosować żadnych obiektywnych metod

opartych na rachunku prawdopodobieństwa. Nie oznacza to, że takie niestatystyczne techniki nie są

stosowane. W fabryce produkującej frytki bada się każdy transport ziemniaków. Polega to na tym,

iż z każdej przyjeżdżającej ciężarówki z ziemniakami pobiera się próbkę i na jej podstawie

decyduje o zakupie bądź nie danej partii. Ziemniaki wchodzące do próbki pochodzą jednak zwykle

z górnej części skrzyni ciężarówki. Naruszona jest więc podstawowa zasada statystycznych technik

Wyższa Szkoła Zarządzania / Polish Open University

Wszystkie prawa zastrzeżone

Techniki analityczne w biznesie

1. Gromadzenie danych, pobieranie próbek

pobierania próbek, że każda jednostka populacji o tych samych cechach ma taką samą szansę

znalezienia się w próbce. W próbce takiej nie znajdą się bowiem w ogóle ziemniaki ze środka

i dołu skrzyni.

Najczęściej stosowane metody pobierania próbek

• Próbka losowa prosta

Z próbką prostą mamy do czynienia wtedy, gdy dla każdego podzbioru (zawierającego

określoną liczbę elementów) populacji istnieje taka sama szansa, że właśnie ten podzbiór

zostanie wybrany jako próbka. Wyboru próbki prostej z populacji dokonuje się najczęściej

za pomocą liczb losowych. Zbiory liczb losowych można znaleźć w tablicach liczb

losowych. Liczby losowe, należące do wybranego przedziału, można również otrzymać

posługując się funkcją RANDBETWEEN programu Excel. Cała populacja musi być

wcześniej ponumerowana.

Przykład 1.1

Załóżmy, iż spośród pracowników przedsiębiorstwa zatrudniającego 500 osób chcemy

wybrać dziesięcioosobową próbkę prostą. Najpierw pracownikom przydzielamy kolejne

numery od 000 do 499. Następnie, posługując się funkcją RANDBETWEEN Excela

generujemy 10 liczb losowych z przedziału od 000 do 499. Przykładowo mogą to być

liczby 321, 178, 397, 404, 360, 74, 56, 429, 447, 286. Pracownicy mający numery równe

otrzymanym liczbom losowym tworzą naszą próbkę prostą.

• Warstwowa próbka losowa

Populację dzielimy najpierw na podzbiory zwane warstwami. Podziału na warstwy

dokonuje się ze względu na rozmaite czynniki, istotne w naszych badaniach. Gdy

populacją jest grupa osób, to czynnikami takimi mogą być: wykształcenie, płeć, wiek,

rodzaj wykonywanej pracy itp. Następnie z każdej warstwy wybieramy próbkę prostą,

której liczebność jest proporcjonalna do liczebności odpowiedniej warstwy populacji.

Przykład 1.2

Załóżmy, że w celu przeprowadzenia ankiety, spośród studentów WSZ chcemy wybrać

120-osobową próbkę i sprawą najbardziej istotną jest stopień zaawansowania studiów.

Zupełnie naturalne jest wtedy wybranie próbki prostej spośród studentów każdego z trzech

poziomów. Przypuśćmy, iż na pierwszym poziomie studiuje 1.500 osób, na drugim 1.000,

a na trzecim 500. Zauważmy, że 120 stanowi 4% całej populacji. W takim razie spośród

studentów pierwszego poziomu wybierzemy 60-osobową (4% · 1.500 = 60) próbkę prostą,

spośród studentów drugiego poziomu 40-osobową, a spośród studentów trzeciego poziomu

20-osobową. Każdą z tych trzech próbek prostych można wybrać z odpowiedniej warstwy

według schematu nakreślonego w poprzednim punkcie.

Wyższa Szkoła Zarządzania / Polish Open University

Wszystkie prawa zastrzeżone

Techniki Analityczne w Biznesie - podręcznik POU.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: