Przestrajanie odbiorników AM FM.pdf

Radio

Przestrajanie

odbiorników

AM/FM

(rady praktyczne)

W EdW 11/99 została podana infor−

macja o uruchomieniu nowocze−

snego długofalowego Radiowego

Centrum Nadawczego w Solcu Ku−

jawskim, skąd teraz jest emitowa−

ny ogólnopolski program I Pol−

skiego Radia. Jak wynika z sonda−

ży, skończyły się problemy

z odbiorem radiowej Jedynki

w Polsce. Pozostał jednak pro−

blem na czym słuchać.

Na naszym rynku można spotkać bardzo

duży wybór odbiorników kieszonkowych

AM/FM, jednak najczęściej są one wyposa−

żone w zakres fal średnich, a nie długich.

Z reguły są to urządzenia masowej produkcji,

zazwyczaj niezbyt solidnie wykonane, ale za

to o bardzo przystępnej cenie.

Jak wiadomo, na falach średnich już od

dwóch lat nie nadaje żadna polska stacja ra−

diowa i w ciągu dnia z reguły na tym pasmie

panuje cisza. Po zachodzie słońca i w nocy,

kiedy zmienia się propagacja, słychać obco−

języczne stacje zagraniczne.

Z tego też względu na przykładzie odbiorni−

ka Sherion SH−135 proponujemy, w jaki spo−

sób przestroić zakres AM na fale długie, gdzie

można będzie usłyszeć Warszawę I na 225kHz.

Przedstawiony na zdjęciu odbiornik SH−135

ma dwa zakresy AM (530−1600kHz) i FM (88−

108MHz), moc wyjściową m.cz. rzędu 100mW

i jest zasilany z dwóch baterii R6 (3V).

Jest to dość prosta konstrukcja, oparta

na jednym układzie scalonym oraz dwóch

tranzystorach ( rysunek 1 ).

Układ scalony KA22427 pełni funkcję ca−

łego odbiornika AM (wzmacniacz w.cz., ge−

nerator, mieszacz, wzmacniacz p.cz., detek−

tor AM, wzmacniacz m.cz.) oraz część ukła−

du odbiornika FM (wzmacniacz p.cz. + de−

tektor koindencyjny). Z kolei na tranzysto−

rach wykonana jest głowica UKF.

Do strojenia odbiornika wykorzystano

podwójny agregat, który zapewnia przestra−

janie następujących obwodów:

− wzmacniacza 88−108MHz (FMA),

− oscylatora FM (FMO),

− wzmacniacza 530−1600kHz (AMA),

− obwodu oscylatora AM (AMO).

Autor sprawdził, że aby przystosować

odbiornik do odbioru fali o częstotliwości

225kHz, wystarczy dolutować do agregatu

dwa kondensatory.

Jeden kondensator należy dolutować rów−

nolegle do sekcji AMA, zaś drugi do sekcji

AMO. Wartości kondensatora dołączonego do

obwodu heterodyny należy dobrać indywidual−

nie w taki sposób, aby uzyskać interesującą sta−

cję długofalową na istniejącej skali średniofalo−

wej, zaś kondensator wchodzący w skład ob−

wodu rezonansowego anteny ferrytowej − na

największą siłę głosu. Mając miernik częstotli−

wości, np. w formie podzakresu multimetru cy−

frowego, można dołączyć go poprzez konden−

sator o pojemności rzędu 10pF do układu oscy−

latora i tak dobrać dodatkową pojemność, aby

w środkowym położeniu kondensatora zmien−

nego uzyskać częstotliwość około 630kHz.

W odbiorniku SH−135 należało zewrzeć szere−

gowy kondensator C30 (kroplą cyny od strony

ścieżek), a następnie dolutować równolegle do ob−

wodu heterodyny kondensator 100pF, zaś do ob−

wodu antenowego − kondensator 860pF ( fot. 2 ).

Przy takich wartościach nie była konieczna korek−

cja ustawienia cewki na pręcie ferrytowym, a ja−

kość odbioru była bardzo dobra. Stacja Warszawa

I na częstotliwości 225kHz była odbierana w środ−

kowej części skali, czyli na poprzedniej wartości

około 800kHz.

W podobny sposób można przestroić każdy

inny odbiornik z zakresem średniofalowym na

zakres długofalowy. Nawet bez schematu moż−

na w prosty sposób zlokalizować miejsca dołą−

czenia kondensatora (dotykanie np. śrubokrę−

tem do kondensatora obwodu oscylatora powo−

duje zauważalne przestrajanie częstotliwości).

Teraz kilka słów na temat przestrajania

głowic UKF na górny zakres.

W starszego typu odbiornikach z dolnym

zakresem UKF (nieprzydatne od nowego ro−

ku 2000 z racji zaprzestania nadawania stacji

radiofonicznych w Polsce w zakresie 65−

74MHz) można − poprzez korekcję wartości

obwodów rezonansowych LC w głowicy

UKF − dokonać podwyższenia częstotliwości

odbioru z dolnego zakresu na obowiązujący

zakres 88−108MHz. Choć czynność może

sprowadzać się do odwinięcia po jednym

zwoju cewek i niewielkiego zmniejszenia

wartości współpracujących z cewkami kon−

densatorów, to jednak w warunkach amator−

skich taka operacja nie zawsze jest skuteczna.

Warto tutaj dodać, że odbiór górnego zakresu

UKF uzyska się przy częstotliwości oscylato−

ra zbliżonej do wartości 96−119MHz

Elektronika dla Wszystkich

Radio

Rys. 1 Schemat odbiornika SH 135

(dla p.cz. 10,7MHz). Jeżeli mamy poprawnie

ustawioną częstotliwość oscylatora, to zestro−

jenie obwodów wejściowych jest proste

i można go dokonać kierując się najsilniej−

szym i wyraźnym odbiorem stacji. Do stroje−

nia cewek (rozginania) najlepiej posłużyć się

śrubokrętem wykonanym własnoręcznie z ka−

wałka materiału izolacyjnego lub − w osta−

teczności − używając wykałaczki czy zapałki.

Największym problemem, jak zawsze,

w tego typu pracach, jest pomiar częstotliwo−

ści oscylatora. Dużą pomocą może być tutaj

miernik częstotliwości o maksymalnym za−

kresie około 150MHz. Jednak bezpośrednie

dołączenie przewodu ekranowanego do ob−

wodu oscylatora UKF spowoduje zerwanie

drgań lub − w najlepszym przypadku − obniże−

nie wartości częstotliwości i zniekształcenie

wyniku pomiaru. Z tego też powodu należy

doradzić wy−

konanie do−

datkowego

układu sepa−

rującego. Na

rysunku 2

pokazano

prostą sondę

w.cz. stoso−

waną przez

autora, która,

w połączeniu z miernikiem częstotliwości,

umożliwia pomiar czętotliwości oscylatora.

Dzięki dużej impedancji wejściowej tak skon−

struowanego wtórnika źródłowego, zestawio−

nego z dwóch tranzystorów BF245C, oraz

małej pojemności wejściowej, pomiar jest za−

fałszowany tylko w minimalnym stopniu.

Układ można wykonać bez użycia płytki

drukowanej, a następnie zamknąć w metalowej

ekranowanej obudowie, wyposażonej w grot

(np. z grubej igły), a także w przewód ekrano−

wany do miernika częstotliwości oraz dodatko−

wy przewód do zasilania 5V. Taki przyrząd

można wykorzy−

stywać do wszel−

kich prac związa−

nych ze stroje−

niem układów

w.cz. − polecam.

Przy pomiarach

mniejszych czę−

stotliwości należy

zwiększyć war−

tość kondensatora

wejściowego, aby

uzyskać wymaga−

ny poziom napię−

cia wejściowego

do miernika czę−

stotliwości.

Trzeba zdawać sobie sprawę, że podanie

gotowej recepty przestrojenia radioodbiornika

ze starego zakresu UKF na górną część pasma

jest chyba niemożliwe. Kilka powyższych rad

powinno wystarczyć dla kogoś, komu nie są

obce konstrukcje w.cz. W przeciwnym razie

nie polecam jakiegokolwiek "grzebania"

w głowicy, bo można tak rozstroić układ, że

nawet w zakładzie usługowym nie będą chcie−

li go naprawić. Pozostanie wtedy dołączenie

nowej głowicy UKF 88−108/10,7MHz, np. ta−

kiej, jaką oferuje zakład OMEGA z Pszczółek

(patrz ŚR 11/99). Jednak najprostszym

Odbiornik ZOSIA R614.

Przestrajanie obwodu oscylatora rozpoczynamy od wylutowania

kondensatora C19.

Rys. 2

Elektronika dla Wszystkich

Radio

Tuner AS−618. Przestrajanie obwodu oscylatora rozpoczynamy od

wylutowania kondensatora C13.

Radiobudzik RE−125. Przestrajanie obwodu oscylatoraa

rozpoczynamy od wylutowania kondensatora C118.

i najpewniejszym wyjściem z sytuacji może

być zastosowanie konwertera CCIR/OIRT,

którego kolejny opis zamieścimy w jednym

z numerów EdW. Również w najbliższym cza−

sie opublikujemy − zapowiadany już wcześniej

− opis wykonania odbiornika AM na układzie

scalonym LA1600.

Andrzej Janeczek

Elektronika dla Wszystkich

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: