Szkielet osiowy
Kręgosłup
Odcinki kręgosłupa:
· Odcinek szyjny (7 kręgów)
· Odcinek piersiowy (12 kręgów)
· Odcinek lędźwiowy (5 kręgów)
· Odcinek krzyżowy (5 kręgów)
· Odcinek guziczny (4-5 kręgów)
Krzywizny kręgosłupa:
· Lordoza – wygięcie do przodu (odcinek szyjny i lędźwiowy)
· Kifoza – wygięcie do tyłu (odcinek piersiowy i krzyżowy)
Budowa kręgów:
· Część przednia – trzon kręgu
· Część tylna – łuk kręgu
· 7 wyrostków
Ø Trzon kręgu i łuk kręgu ograniczają otwór kręgowy. Otwory kręgowe wszystkich kręgów tworzą kanał kręgowy , wewnątrz którego biegnie rdzeń kręgowy.
Ø Nieparzysty wyrostek kolczysty odchodzi od kręgu ku tyłowi lub w dół (ten wyrostek można wyczuć na plecach człowieka). Parzyste wyrostki poprzeczne biegną ku bokom. Ku górze i ku dołowi skierowane są także parzyste wyrostki stawowe górne i dolne, biorące udział w tworzeniu połączeń między kręgami.
Różnice w budowie kręgów:
Kręgi szyjne:
1. Otwór wyrostka poprzecznego sześciu górnych kręgów szyjnych zawiera tętnice kręgowe
2. Wyrostek kolczysty jest rozdwojony na końcu
3. Wcięcie kręgowe dolne jednego kręgu i wcięcie kręgowe górne kręgu leżącego poniżej wraz z krązkiem międzykręgowym ograniczają otwór międzykręgowy przez który przechodzi nerw kręgowy
Pierwszy krąg szyjny (szczytowy)
§ brak trzonu
§ dwa łuki
§ posiada dołki zamiast wyrostków stawowych
§ nie posiada wyrostka kolczystego
Dołki górne łączą się z czaszką (z kłykciami potylicznymi) tworząc staw szczytowo-potyliczny (staw górny głowy), umożliwiający potakujące ruchy głowy
Dołki kręgowe dolne łączą się z powierzchnią kręgową górną kręgu obrotowego tworząc stawy szczytowo-obrotowe boczne
Staw szczytowo-obrotowy pośrodkowy przedni tworzą: dołek zęba na pow. tylnej łuku szczytowo-obrotowego i pow. stawowa zęba.
Staw szczytowo –obrotowy pośrodkowy tylny tworzą: pow. stawowa tylna zęba i wiązadło poprzeczne kręgu szczytowego
Siódmy krąg szyjny
§ najdłuższy wyrostek kolczysty (nie podzielony)
§ przez otwory wyrostków poprzecznych nie przechodzi tętnica kręgowa
Kręgi piersiowe:
1. Żebra łączą się z kręgami piersiowymi za pośrednictwem stawów żebrowo-kręgowych.
2. Dołki żebrowe na pow. bocznej trzonu położone są na jego brzegu górnym i dolnym i z sąsiednimi kręgami tworzą panewkę dla stawu głowy żebra
3. Dołek żebrowy wyrostka poprzecznego tworzy staw żebrowo-poprzeczny z guzkiem żebra
4. Żebra 1,11,12 łączą się samodzielnie z jednoimiennymi kręgami (1,11,12)
Kręgi lędźwiowe:
1. Bardzo masywny trzon
2. Wyrostek poprzeczny = wyrostek żebrowy
Kręgi krzyżowe:
1. Po 20-25 roku życia kręgi krzyżowe zrastają się w jedną kość krzyżową
2. Budowa kości krzyżowej
§ Przednia pow. – pow. miedniczna
§ Tylna pow. – pow. grzbietowa
§ Otwory krzyżowo-miedniczne – wyjście dla nerwów
§ Pow. grzbietowa – grzebienie: pośrodkowy, pośrednie i boczne
§ Grzebień krzyżowy-pośredni ku górze przedłuża się w wyrostek stawowy górny(dla połączenia z wyrostkiem stawowym dolnym 5 kręgu lędźwiowego), ku dołowi wytwarza rożki krzyżowe, które łączą się z kością guziczną
§ W obrębie kości krzyżowej przebiega kanał krzyżowy (będący przedłużeniem kanału kręgowego) który kończy się ku dołowi rozworem krzyżowym
§ Bocznie od otworów krzyżowych znajduje się część boczna kości krzyżowej, na której występuje pow. uchowata dla połączenia w stawie krzyżowo-biodrowym z kością miedniczną
Kość guziczna:
§ Kręgi ogonowe czyli guziczne występują u człowieka w postaci szczątkowej
§ Jedynie na pierwszym z tych kręgów znajdują się pewne cechy kręgowe, jak trzon, szczątkowe wyrostki poprzeczne i wyrostki stawowe górne, zwane tutaj rożkami guzicznymi, które łączą się z rożkami krzyżowymi
Żebra
Podział żeber:
· Żebra prawdziwe – przyczepiające się bezpośrednio do mostka (7 pierwszych par)
· Żebra rzekome – przyczepiające się do mostka za pośrednictwem chrząstki żebra siódmego (żebra 8,9,10 – wytwarzają tzw. łuk żebrowy)
· Żebra wolne (11 i 12) – nie przyczepiają się do mostka
Budowa żeber:
· Każde żebro składa się z kości żebrowej i chrząstki
§ Kość żebrowa zbudowana jest z trzonu i końca kręgosłupowego (tylnego) i mostkowego (przedniego)
§ W końcu kręgosłupowym wyróżnia się: głowę z najczęściej podzielonym grzebieniem (łączy się z dołkiem żebrowym pow. bocznej trzonów kręgów piersiowych tworząc staw głowy żebra), szyjkę żebra, guzek żebra (którego pow. stawowa łączy się z dołkiem żebrowym wyrostka poprzecznego, tworząc staw żebrowo-poprzeczny),
§ Trzon żebra posiada pow. zewnętrzną i wewnętrzną oraz brzeg górny i dolny, jest charakterystycznie zakrzywiony – kąt żebra; na pow. wewnętrznej wzdłuż brzegu dolnego ciągnie się bruzda żebra, zawierająca nerw i naczynia międzyżebrowe
§ Koniec mostkowy łączy się z chrząstką żebrową, która w przypadku żeber prawdziwych wytwarza stawy żebrowo-mostkowe (z wyjątkiem 1 żebra, które łączy się z rękojeścią mostka chrząstkozrostem)
Mostek
Budowa mostka:
· Mostek składa się z rękojeści, trzonu i wyrostka mieczykowatego
· Kąt mostkowy wytworzony jest przez połączenie rękojeści i trzonu mostka (w jego obrębie łączy się z mostkiem żebro drugie)
· Rękojeść mostka na brzegu górnym posiada wcięcie szyjne i bocznie od niego położone wcięcie obojczykowe (dla połączenia z końcem mostkowym obojczyka w stawie mostkowo-obojczykowym)
Kostna klatka piersiowa
Ø Od tyłu ograniczona jest kręgosłupem piersiowym i końcami kręgosłupowymi żeber, bocznie ograniczają ją trzony żeber, od przodu ogranicza ją mostek i chrząstki żebrowe
Ø Pomiędzy żebrami znajdują się tzw. przestrzenie międzyżebrowe
Ø Przestrzeń klatki piersiowej łączy się z przestrzenią środkową szyi otworem górnym klatki piersiowej, ograniczonym przez pierwszy krąg piersiowy, pierwsze żebro górne, brzeg rękojeści mostka – otwór ten zawiera przełyk z tchawicą, duże naczynia krwionośne i limfatyczne oraz nerwy wraz z pniem współczulnym
Ø Otwór dolny klatki piersiowej ograniczony jest przez dwunasty krąg piersiowy i dwunaste żebro, końce żeber 11 i 12 oraz łuki żebrowe i wyrostek mieczykowaty. W otworze dolnym klatki piersiowej znajdują się przyczepy przepony
Połączenia kręgów
Ø Połączenia trzonów kręgów – chrząstkozrosty
Ø Trzony kręgów łączą się za pośrednictwem krążków międzykręgowych (dysków) – krążki posiadają obwodowo położony pierścień włóknisty i centralnie położone jądro miażdżyste
Ø Na pow. przedniej i tylnej trzonów kręgów przyczepiają się i przebiegają więzadła: podłużne, przednie i tylne
Ø Łuki kręgów i wyrostki poprzeczne i kolczyste łączą się więzadłami (więzozrost): międzyłukowymi, międzypoprzecznymi, międzykolcowymi, nadkolcowymi i karkowymi
Ø Kręgi łączą się ze sobą za pośrednictwem wyrostków stawowych – stawy międzykręgowe
Ø Staw szczytowo-potyliczny stabilizują błony szczytowo-potyliczne przednia i tylna
Ø W stawach szczytowo-obrotowych pośrodkowych występują: więzadło poprzeczne kręgu szczytowego, więzadła skrzydłowa te oraz więzadło wierzchołka zęba, a także błona pokrywająca
Kończyna górna
Kościec obręczy
Obojczyk
· Koniec barkowy – pow. stawowa mostkowa (wcięcie obojczykowe rękojeści mostka)
· Koniec barkowy – pow. stawowa barkowa (staw barkowo-obojczykowy, wyrostek barkowy łopatki)
Łopatka
· Posiada dwie pow.: przednią – żebrową, na której znajduje się dół podłopatkowy oraz tylną – grzbietową, na której znajdują się:
1. Grzebień łopatki, który bocznie i do przodu przedłuża się w wyrostek barkowy, na jego przyśrodkowej str. znajduje się pow. stawowa barkowa
2. Powyżej i poniżej grzebienia znajduje się dół nad- i podgrzebieniowy
3. Na brzegu górnym łopatki znajduje się wcięcie łopatkia bocznie od niego wyrostek kruczy łopatki
4. Na bocznym kącie łopatki znajdują się wydrążenia stawowe (panewka stawu ramiennego) a powyżej i poniżej niego guzek nad- i podpanewkowy
Kości części wolnej kończyny
Kość ramienna
· Koniec bliższy – głowa kości ramiennej, posiada pow. stawową dla utworzenia stawu ramiennego (barkowego)
· Głowa oddzielona jest od guzka większego i mniejszego szyjką anatomiczną
· Guzek mniejszy i większy ku dołowi przedłużają się w jednoimienne grzebienie, pomiędzy którymi a także pomiędzy guzkami znajduje się bruzda międzyguzkowa
· Szyjka chirurgiczna to silne przewężenie kości poniżej obu guzków
· Na pow. przednio-bocznej znajduje się guzowatość naramienna
· Na pow. tylnej trzonu kości ramiennej przebiega spiralnie w kierunku bocznym i ku dołowi – bruzda nerwu promieniowego
· Koniec dalszy – kłykieć kości ramiennej
· W obrębie kłykcia kości ramiennej – bloczek leżący przyśrodkowo do główki kości ramiennej
· Powyżej bloczka znajduje się dół dziobiasty, a powyżej główki dół promieniowy
· Na pow. tylnej kłykcia ponad bloczkiem znajduje się dół wyrostka łokciowego
· Do boku i przyśrodkowo odchodzą nadkłykieć boczny (mniejszy) i przyśrodkowy (większy)
· Na pow. tylnej nadkłykcia przyśrodkowego znajduje się bruzda nerwu łokciowego
Kość łokciowa
· W końcu bliższym leży wyrostek łokciowy i dziobiasty, oddzielone od siebie wcięciem bloczkowym
· Na bocznej str. końca bliższego znajduje się wcięcie promieniowe
· Na str. przedniej poniżej wyrostka dziobiastego leży guzowatość kości łokciowej
· Na końcu dalszym znajduje się głowa kości łokciowej wraz z jej obwodem stawowym, oraz wyrostek rylcowaty
Kość promieniowa
· Na końcu bliższym znajduje się głowa kości promieniowej wraz z jej obwodem stawowym, oraz dołkiem głowy
· Poniżej głowy znajduje się szyjka i guzowatość kości promieniowej
· Na pow. dolnej końca dalszego znajduje się pow. stawowa nadgarstkowa, natomiast na str. przyśrodkowej końca dalszego znajduje się wcięcie łokciowe, a na str. bocznej wyrostek rylcowaty
Kości ręki
Kości nadgarstka
· Szereg bliższy (od str. palca pierwszego) - kości: łódkowata, księżycowata, trójgraniasta, grochowata
· Szereg dalszy – kości: czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata, haczykowata
Ø Bruzda nadgarstka znajduje się na jego stronie przedniej, pomiędzy wyniosłością promieniową i łokciową
Ø Wyniosłość promieniową tworzy guzek kości łódeczkowatej i guzek kości czworobocznej większej
Ø Wyniosłość łokciową tworzy kość grochowata i haczyk kości haczykowatej
&#...
KasiekJay