czynniki MPP
- strukturalne - niejednolite wyposażenie w bogactwa naturalne, kapitał i zasoby pracy
- techniczne - uprzemysłowienie, postęp techniczny; tracycyjne kryteria kształtowania MPP zastąpione różnicami wydajności pracy i kapitału
- instytucjonalne - gospodarka otwarta
- koniunkturalne - krótkookresowe relacje popyt/podaż
------------------------------------
GATT - General Agreement of Traffis and Trade (Układ Ogólny ws. Taryf Celnych i Handlu)
WTO - World Trade Organisation (Światowa Organizacja Handlu)
EKD - Europejska Komisja Gospodarcza
OECD - Organization for Economic Co-Operation and Development (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju)
MFW/IMF - Międzynarodowy Fundusz Walutowy
UNCAD - United Nations Conference on Trade and Development ( Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju)
AFTA - ASEAN Free Trade Area (Strefa Wolnego Handlu ASEAN)
APEC - Asia Pacyfic Economic Co-Operation (Rada Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku)
CEFTA - Central European Free Trade Area (Środkowoeuropejska Umowa o Wolnym Handlu)
TAFTA - Transatlantic Free Trade Area (Transatlantycka Strefa Wolnego Handlu)
NAFTA - North American Free Trade Agreement (Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu)
---------------------------------
podmioty gospodarki światowej - przedsiębiorstwa krajowe, korporacje międzynarodowe, gospodarki narodowe, międzynarodowe/regionalne ugrupowania integracyjne, międzynarodowe organizacje społeczne
merkantylizm - celem jest zwiększanie przez każdy kraj zasobów różnego rodzaju kruszców i pieniądza; uzasadnione jest prowadzenie polityki ekonomicznej ułatwiającej osiąganie tych celów - ograniczanie importu za pomocą ceł, kontyngentów ilościowych przywozu i promowanie eksportu przez udzielanie subsydiów
koszty absolutne SMITH - postawą rozwoju specjalizacji i osiągania korzyści z handlu międzynarodowego jest występowanie między różnymi krajami BEZWZGLĘDNYCH RÓŻNIC KOSZTÓW WYTWARZANIA, mierzonych nakładami pracy. Jeśli w określonych warunkach kraj A jest bardziej efektywny w produkcji towaru X i mniej efektywny niż w kraju B w produkcji Y, to oba kraje mogą osiągnąć korzyści z rozwoju MPP pod warunkiem, że A eksportuje do B część produkcji X, w przypadku którego dysponuje ABSOLUTNĄ PRZEWAGĄ, w zamian za import z B części Y
koszty względne (komparatywne) RICARDO - w warunkach dysponowania przez A ABSOLUTNĄ PRZEWAGĄ nad B obydwu towarów, powinien się on specjalizować w produkcji i eksporcie tego, przy którym przewaga nad B mierzona nakładami pracy jest największa lub brak przewagi jest najmniejszy (najważniejszym czynnikiem wytwórczym jest praca, której nakłady stanowią podstawę kształtowania się kosztów produkcji)
obfitość zasobów, teoria HECKSCHERA-OLIHNA - każdy kraj powinien eksportować towary, których wewnętrzna producja wymaga zastosowania relatywnie obfitszego i przez to tańszego czynnika wytwórczego; kraj wyposażony relatywnie obficie w kapitał powinien eksportować towary kapitałochłonne a obfity w pracę - towary pracochłonne
przepływ kapitału - optymalna alokacja, różnice stopy zysku między dwoma krajami; lokaty na rynku walutowym, depozyty międzybankowe, kredyty finansowe i handlowe, inwestycje portfelowe i bezpośrednie
inwestycje portfelowe - zakup akcji i innych papierów wartościowych zagranicznych przedsiębiorstw w celu uzyskiwania dochodów przekazywanych do kraju macierzystego w postaci procentów i dywidend
kredyty finansowe - pozostawienie do dyspozycji kredytobiorcy określonych środków finansowych bez ograniczenia co do sposobu ich rozdysponowania
inwestycje bezpośrednie - źródło finansowania korporacji transnarodowych; uzyskanie wpływu na działalność przedsiębiorstwa lub dostarczenie mu nowych środków na działalność
migracja kapitału - zmniejszenie ilości kapitału i produkcji, pogorszenie w krótkim okresie salda bilansu płatniczego, zwiększenie przy eksporcie poziomu stopy %, zmniejszenie zatrudnienia
migracja siły roboczej - uniknięcie kosztów utrzymania nadwyżkowych zasobów siły roboczej, drenaż mózgów, korzystanie z transferów zarobków do kraju pochodzenia, powrót wyżej wykwalifikowanej kadry dzięki doświadczeniu zdobytemu za granicą, wzbogacenie usług dla ludności, szybszy wzrost dzięki poprawie bilansu zatrudnienia, niepożądane zjawiska społeczne
cena - wyrażona w pieniądzu wartość określonego towaru lub usługi, wartość waluty zagranicznej (kurs walutowy) lub określonego czynnika wytwórczego (pracy, kapitału, wiedzy technicznej); kształtują się w miejscu spotkania się popytu i podaży
ceny międzynarodowe - dotyczą towarów, usług, czynników będących przedmiotem wymiany międzynarodowej
towary wystandaryzowane i zindywidualizowane (charakteryzują się wysokim stopniem przetworzenia)
term od trades - warunki wymiany; badanie zmian relacji cen, stosunku w jakim wymienia się jeden towar na drugi
- cenowe (nominalne)TOT - relacja zmian cen w eksporcie do zmian cen w imporcie; poprawiają się jeśli ceny dóbr eksportowanych rosną szybciej niż importowanych
- ilościowe (wolumenowe) - im wskaźnik wyższy, tym kraj otrzymuje więcej towarów za towary eksportowane
- jedno czynnikowe - TOT ważone są indeksem wydajności w przemyśle produkującym na eksport
- dwu czynnikowe TOT - wydajność w sektorze eksportowanym i w kraju partnerskim
kurs walutowy - cena jednej jednostki waluty krajowej wyrażona w walucie obcej; proporcje ilościowe w jakich wymieniane są waluty
kurs płynny - kształtowany przez mechanizm rynkowy, jego poziom jest uzależniony od popytu u podaży na waluty obce na danym rynku
kurs płynny kierowany - kształtowany przez rynek, od czasu do czasu modyfikowany przez interwencje władz monetarnych na rynku walutowym
kurs sztywny - władze monetarne ustalają relację wymienną swojej waluty do głównej waluty lub koszyka walut składającego się z walut głównych partnerów handlowych
kursy pośrednie (pełzające) - utrzymanie kursu wewnątrz określonego pasma -/+ 1%
czynniki determinujące poziom kursów - poziom rozwoju, struktura gospodarki, konkurencyjność, sytuacja bilansu płatniczego (nierównowaga - im większa tym słabsza waluta), tempo wzrostu PKB, inflacji, zmiany stóp %, stopień stabilizacji politycznej (jeśli słaby to słaba waluta), liberalizacji rynku
aprecjacja (deprecjacja)- zwiększenie międzynarodowej wartości waluty (siły nabywczej), mierzone relacją wymienną do innych walut - dot. kursu stałego
dewaluacja (rewaluacja) - dokonane przez państwo jednorazowe znaczne zmniejszenie międzynarodowej wartości waluty
bilans płatniczy - zestawienie wszystkich transakcji dokonywanych między rezydentami krajowymi a zagranicą w danym okresie
zrównoważenie bilansu / zasada podwójnego zapisu - debet, kredyt; każde zwiększenie rzeczowych czy finansowych składników majątkowych kraju ma odpowiednik w zmniejszeniu innego ze składników majątkowych lub wzroście zobowiązań (pasywów)
B obrotów bieżących - płatności związane z międzynarodową wymianą towarów, usług i koszt obsługi kapitału zagranicznego (b. handlowy, usług, procentów i dywidend, transferów jednostronnych)
B obrotów kapitałowych - (b. kapitałowy, finansowy)
B obrotów wyrównawczych
środki polityki ekonomicznej - zmiany kursu walutowego (dewaluacja, rewaluacja), zmiany podaży pieniądza, stóp %, zmiany w podatkach, wzrost lub ograniczenie roli państwa
przyczyny nierównowagi BP - terms of trade, kurs walutowy zmiany struktury handlu z zagranicą, nagłe zmiany cen, upadek turystyki, klęski naturalne, embargo, niestabilność polityczna
! narzędzia WPE - stopa %, kurs walutowy, podatki, polityka monetarna
cele ZPE - wysoki poziom zatrudnienia, wzrostu gospodarczego, stabilność cen, kursu walutowego i równowaga bilansu
instrumenty ZPE - cła (c. importowe, eksportowe, tranzytowe), bariery pozataryfowe (zmienne opłaty wyrównawcze, ceny minimalne i maksymalne, subwencje eksportowe, zakazy importu i eksportu, kontyngenty, normy techniczne, sanitarne i ekologiczne, embargo, subwencje regionalne)
klauzula największego uprzywilejowania - zobowiązanie państwa do traktowania partnera w okresie obowiązywania umowy nie gorzej niż najbardziej uprzywilejowanego kraju (nie można przyznać preferencyjnych stawek celnych żadnemu krajowi bez ich rozciągnięcia an pozostałych partnerów); WYJATKI ruch przygraniczny, kraje rozwijające się
k. narodowa - zobowiązanie że kraj na swoim terytorium nie będzie traktował towarów partnera gorzej niż niż własnych, szczególnie w podatkach
k. ochronna - państwo może wprowadzać środki ochronne (cła dumpingowe) wobec dostawcy gdy import jest dokonywany po cenach niższych od wartości nominalnej
cło - rodzaj podatku nakładany na towary przewożone przez granicę; importowe, eksportowe, ochronne, fiskalne
GATT - liberalizacja handlu, przeciwdziałanie dyskryminacji między krajami, prowadzi negocjacje handlowe, klauzula narodowa, problemy rozwiązywane drogą konsultacji, ograniczenie interwencji rządowych w handlu
wzrost gospodarczy - proces ilościowego zwiększania produkcji w wyniku postępu technicznego lub przyrostu zasobów czynników produkcji
mnożnik inwestycyjny - współczynnik określający przyrost dochodu narodowego z tytułu wzrostu gospodarczego
m. eksportowy - o ile wzrośnie DN jeśli eksport wzrośnie o jednostkę
supermnożnik - przyrost DN z tytułu wzrostu eksportu i inwestycji pobudzony brakiem podaży towarów konsumpcyjnych na rynku krajowym
MPP - formy powiązań gospodarczych między poszczególnymi krajami i ich miejsce w produkcji światowej; podstawę stanowią różnice w wydajności czynników produkcji
usługi - nie mają postaci materialnej, nie można gromadzić i produkować na zapas, trudno je rejestrować, ich eksport jest bardziej efektywny niż dóbr materialnych
rozwój handu międzynarodowego - specjalizacja, kooperacja produkcji (podzespoły), produkcja na wielką skalę, wielkoseryjna, liberalizacja handlu, integracja regionalna
KapitanNavi