Meteorologia i Klimatologia 18 Klimat Globalny.pdf

XVIII

KlimatGlobalny

Czynnikikszaªtuj¡ceklimat

{ temperaturaglobalna

{ najzimniejszeinajgor¦tszemiejscanaziemi

{ opadyglobalne

Klasykacjaklimatów

{ systemstaro»ytnychGreków

{ systemKoppena

{ systemThornthwaite'a

Globalnastrukturaklimatu

{ klimatytropikalnewilgotne(A)

{ klimatysuche(B)

{ klimatysubtropikalnena±rednichszeroko±ciach(C)

{ klimatywilgotnekontynentalne(D)

{ klimatypolarne(E)

{ klimatygórskie(H)

Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens

XVIII

Czynniki kszaªtuj¡ce klimat

NaZiemiwyst¦pujeogromnaró»norodno±¢klimatów:od

wilgotnychd»unglipomro¹neokolicebiegunów.

Gªówneczynnikiksztaªtuj¡ceklimatto:

intensywno±¢ nasªonecznienia i jej zmiany w zale»no±ci

odszeroko±cigeogracznej

rozkªadl¡dówioceanów

pr¡dyoceaniczne

przewa»aj¡cekierunkiwiatrów

wyst¦powaniewzgl¦dniestaªychukªadówni»owychiwy-

»owych

uksztaªtowanieterenu

wysoko±¢danegoobszarunadpoziomemmorza

temperatura globalna

Klimatyobszarówwewn¡trzkontynetalnychcharakteryzu-

j¡si¦bardziejekstermalnymiwarunkamini»pozostaªe.Fakt,

»el¡dynagrzewaj¡si¦iwychªadzaj¡szybkopowodujedu»y

kontrast termiczny mi¦dzy zim¡ i latem. Kontrast ten jest

znacznie wi¦kszy ni» nad zachodnimi wybrze»ami tych l¡-

dów.

Najni»sze temperatury wyst¦puj¡ nad wielkimi obszara-

mi l¡dów na du»ych szeroko±ciach geogracznych. Najzim-

niejszymobszaremnaZiemijestAntarktyda.(±niegodbija

okoªo80%promieniowaniasªonecznego).Du»acz¦±¢energii

zaabsorbowanejprzeznaczonajestnasublimacj¦(awi¦cbez

Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens

XVIII 3

wzrostutemperatury).Powodujeto,»epóªkulapoªudniowa

jestchªodniejszani»póªnocna.Dotegodochodzifakt,»ena

póªkulipoªudniowejjestmniejl¡dówwobszarachtropikal-

nych.

redniarocznatemperatura(wprzeliczeniunapoziommorza).

Zakrzywienie izoterm w pobli»u granicy morze-l¡d spowodo-

wanejestprzeznirównomiernenagrzewaniesi¦iochªadzanie

tycho±rodkóworazpr¡dymorskieiupwelling.

najzimniejsze i najgor¦tsze

miejsca na ziemi

Dolinamierci(USA),10.07.1913|57 C

Dolinamierci(USA),lato1917,43kolejnedni|tem-

peraturamaksymalnapowy»ej49 C

Yuma(USA),±redniatemp.lipca|42 C

Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens

XVIII 4

Yuma(USA),lato1936,101kolejnychdni|tempera-

turapowy»ej38 C

Dallol(Etiopia),(12 N)±redniatemp.roczna34 C

ElAzizia(Libia)(32 N)13.09.1922|58 C

Najbardziejmro¹nenapóªkulipóªnocnejwyst¦puj¡naSy-

beriiiGrenlandii.

Jakuck(Syberia)(62 N),±redniatemp.stycznia| 11 C

Eismetee(Grenlandia),±redniatemp.lutego| 47 C

Eismetee(Grenlandia),±rednaitemp.roczna| 30 C

Napóªkulipoªudniowejnajni»szetemperaturywyst¦puj¡

wokolicachbieguna.

Biegunpoªudniowy,±redniatemp.lipca| 59 C

Biegunpoªudniowy,±redniatemp.roczna| 49 C

Biegunpoªudniowy,23.06.1983| 83 C

RosyjskastacjaWostok(Antarktyda),21.07.1983| 89 C

Najgor¦tszemiejscanaziemi.

Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens

XVIII

Najzimniejszemiejscanaziemi.

opady globalne

Rozkªad opadów w skali globalnej zwi¡zany jest bardzo

±ci±leglobaln¡cyrkulacj¡atmosfery.

Wmi¦dzyzwrotnikowejstreezbie»no±cipasatypowodu-

j¡konwergencj¦powietrzaprzezcaªyrokpowoduj¡ccz¦ste

opady.

Zwrotnikowe wy»e pojawiaj¡ce si¦ na szeroko±ci okoªo

30 tworz¡suchypaspowietrza(Saharale»ywtymobszarze).

Wtychrejonach±rednieopadys¡bardzomaªeiró»ni¡si¦

bardzozrokunarok.

Obszarymi¦dzyrównikiemipasempermanentnychwy-

»y(spowodowanychcyrkulacj¡globaln¡)s¡,wzale»no±ciod

pory roku, pod wpªywem strefy zbie»no±ci lub permanent-

nychwy»y.

W powietrzu polarnym jest maªo wilgoci, a co za tym

idziemaªoopadów.Zim¡lekkieopady±niegu,latempaswy-

»y(wobszarachbiegunowych)blokujeruchfrontówatmos-

ferycznych.

Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: