Miksowanie- porady.pdf

EiS 2002-03

TECHNOLOGIA

Feng Shui miksowania

Bob Hoffman

Mo-FX firmy

Electrix to efekt pozwalający wykorzystać wszelkiego typu efekty modulacyjne połączone z

efektami opóźnienia. Oprócz bogatych możliwości edycji czterech niezależnych bloków

efektowych, procesor pozwala na synchronizację z zewnętrznym zegarem MIDI.

Klienci i inżynierowie masteringowi często pytają mnie, w jaki sposób uzyskuję wrażenie

przestrzeni, wyraźnie wyczuwalne w większości moich produkcji. W przypadku złożonych

remiksów, zawierających wiele ścieżek audio, jest to zwykle dość skomplikowany proces, ale w

niniejszym artykule wskażę kilka istotnych punktów. Feng Shui to chińska sztuka harmonizowania

otoczenia; stąd tytuł artykułu - "Feng Shui miksowania".

Podczas odsłuchiwania poszczególnych ścieżek miksu należy zwrócić szczególną uwagę na to, jak

są oddawane informacje przestrzenne. Jeśli mamy do czynienia z padem syntezatorowym,

wówczas ścieżka powinna być stereofoniczna, bez względu na ewentualne ograniczenia sprzętowe

czy programowe. Jeśli dane brzmienie ma zawężoną przestrzeń stereo, wówczas należy rozważyć

dwie ewentualności - wracamy do programu i korygujemy ustawienia lub osadzamy instrument w

ścieżce monofonicznej.

Waves PS22 StereoMaker to wtyczka

pozwalająca uprzestrzennić sygnał mono bez zakolorowań i problemów z fazą typowych dla

innych metod konwersji mono>stereo. Oprócz współpracy z plikami mono PS22 może działać z

plikami stereo, poprawiając ich spójność przestrzenną przy jednoczesnym zachowaniu

kompatybilności w trybie mono.

Warto też zastosować pewien trik. Ustawiamy w instrumencie nowe brzmienie (ale bazujące na

podobnym kształcie fali co brzmienie wyjściowe) i aplikujemy dowolny efekt modulacyjny z

wykorzystaniem panoramowania. Nagrywamy partię z nowym brzmieniem na oddzielne ścieżki i

odtwarzamy razem z wcześniej zapisaną ścieżką (ścieżkami) tego instrumentu, odpowiednio

dobierając głośność obu partii. Zwracamy przy tym uwagę, by partia modulowana nie była

głośniejsza niż partia podstawowa, a jedynie wprowadziła do niej więcej przestrzeni i dodała

element ruchu. Można spróbować dodać filtr lub zmienić obwiednię dźwięku, ale w moim

przypadku najczęściej ograniczam się do skopiowania ustawień dźwięku podstawowego.

Mając całą produkcję w postaci pojedynczych ścieżek, słucham uważnie każdej z nich pod kątem

występowania przydźwięków, szumów, trzasków i innych tego typu zakłóceń. Następnie

nadchodzi kolej na skorygowanie wszelkich anomalii. Bardzo często zdarza się, że występujący

szum może zakłócić obraz stereo. Miałem kiedyś przypadek, że wystąpiła konieczność

skorygowania ścieżek w produkcji, która trafiła do Bruce'a Swediena, ponieważ realizujący ją

inżynier nie zwrócił uwagi na takie detale. To było niesamowite, jak bardzo zwiększyła się

klarowność i odwzorowanie szczegółów po usunięciu wydawałoby się mało znaczących

przydźwięków i szumów w kilku syntezatorach.

Lubię tak panoramować niektóre instrumenty, że w stereo plasują się całkowicie na prawo lub

lewo. Stopę, werbel, bas i wokal staram się umieszczać dokładnie w środku obrazu przestrzennego.

Miejsce między skrajami przestrzeni a jej środkiem wypełniam monofonicznymi instrumentami

perkusyjnymi i monofonicznymi brzmieniami syntezatorów. Dzięki temu uzyskuję odpowiednio

zbalansowaną przestrzeń stereo.

Korekcja jest następną bronią w walce z kiepskim brzmieniem. Moim ulubionym orężem jest filtr

górnoprzepustowy. Moi mentorzy, Bruce Swedien i Chris Lord-Alge, udzielili mi kiedyś

niesłychanie ważnej porady: wyczyść zakres najniższych częstotliwości, by bas i stopa miały jak

najwięcej przestrzeni do swobodnego oddychania. Zazwyczaj więc filtruję indywidualne ścieżki

(tak, to prawda - żadnej się nie uda uciec.) ze wszystkich częstotliwości poniżej określonej

częstotliwości.

W sprawie precyzyjnego doboru częstotliwości filtracji trzeba zdać się na to co słyszymy. Mój

patent polega na włączaniu filtru górnoprzepustowego w każdej ścieżce i płynnym przestrajaniu

częstotliwości odcięcia dla znalezienia optymalnej wartości. W przypadku hi-hatu i lżejszych

instrumentów perkusyjnych zazwyczaj wynosi ona 330Hz, a czasem więcej. Przez zaaplikowanie

takiej filtracji eliminuję wszystkie niepożądane zakłócenia nie mające wiele wspólnego z

właściwym dźwiękiem tych instrumentów i sprawiam, że miks staje się bardziej klarowny w

najniższym zakresie częstotliwości. Mój inżynier masteringu mówi, że niewykonanie tej korekcji

jest podstawowym błędem, z jakim najczęściej się spotyka. To powoduje, że konieczne staje się

podcięcie częstotliwości z zakresu 200-500Hz i to właśnie musi robić w wielu miksach

dostarczanych mu przez klientów.

Zabiegi związane z poprawą brzmienia stopy i basu pozostają w ścisłej zależności od charakteru

brzmieniowego tych instrumentów, ale zazwyczaj stosuję niewielkie tłumienie przy 80Hz i lekko

podbijam 120Hz. Wyjątkiem jest stopa w stylu 808, w przypadku której obniżam nieco

częstotliwość tłumioną.

Pracując nad brzmieniem basu lubię podciąć 100Hz, podbić okolice 120Hz i jednocześnie

wyeksponować częstotliwości z przedziału 1-2kHz, co pozwala lepiej zdefiniować brzmienie tego

instrumentu bez powodowania zamulenia dźwięku.

Inna technika, pozwalająca na wykreowanie przestrzennego brzmienia polega na stosowaniu

automatycznego panoramowania i panoramicznych efektów delay. Często wprawiam w wirtualny

ruch instrumenty monofoniczne biorące udział w miksie. Szcze-gólnie dobrze działa to w

odniesieniu do werblowych tremolo, odwróconych talerzy i dzwonków. Moim ulubionym

procesorem pozwalającym na użycie takich efektów jest Electrix Mo-FX. Pozwala on

zsynchronizować opóźnienie z zegarem MIDI i uzyskać powtórki przemieszczające się w całym

obszarze przestrzeni stereofonicznej. Ruch dźwięku sprawia, że słuchacz mimowolnie śledzi

przemieszczające się sygnały, dzięki czemu doświadczenia słuchowe stają się bardziej ekscytujące.

Do tej pory nie wspomniałem jeszcze ani słowem o pogłosie - typowym narzędziu służącym do

kreowania przestrzeni. W swoich miksach stosuję zazwyczaj dwa rodzaje tego efektu: krótki

pogłos typu plate i długi efekt hall. Pogłosów używam do tworzenia realistycznych przestrzeni.

Stringi i pady wzbogacam o dłuższy pogłos, co służy wytworzeniu wrażenia gry prawdziwej sekcji

smyczków w rzeczywistej przestrzeni akustycznej. Wokale i instrumenty solowe przepuszczam

przez pogłos typu plate o krótszym wybrzmieniu, a czasem dodaję efekt wczesnego odbicia, by

stworzyć wrażenie mniejszej przestrzeni.

Wykorzystuję tylko pogłosy w pełni stereofoniczne, czyli takie, które mają oddzielne wejścia dla

kanału lewego i prawego (w przeciwieństwie do tych, które sumują sygnały z obu kanałów lub

reagują tylko na sygnał kanału lewego). Dzięki temu mogę dodawać pogłos do danej ścieżki bez

utraty lub zamazania jej pozycji przestrzennej w miksie.

Jednym z problemów, z jakim często mam do czynienia, jest instrument solowy lub wiodący, który

nie zawiera żadnej informacji stereo, a zajmuje bardzo szeroką przestrzeń w całym miksie.

Tradycyjnym źródłem tego typu kłopotów są pogłosy i efekty delay. Dzięki współczesnym

narzędziom, takim jak wyspecjalizowane wtyczki pogłosowe, dysponujemy jednak skutecznym

antidotum. Moją ulubioną wtyczką jest Waves PS22 Stereo Maker, który dla każdego dźwięku

mono jest w stanie wykreować interesujący obraz przestrzenny.

Inny trik stosuję czasem w częściach intro i breakdown. Polega to na tym, że buduję miks w

oparciu o instrumenty monofoniczne i gwałtownie rozszerzam je na pełne stereo. Rozpoczynam od

pętli i partii instrumentów perkusyjnych grających w ograniczonej przestrzeni stereo, a następnie,

w miarę rozwoju miksu, uruchamiam elementy ustawione nieco szerzej w panoramie. Na koniec,

aby uzyskać efekt maksymalnego poszerzenia obrazu przestrzennego, wyłączam wyciszenie

wszystkich śladów stereo. Technika ta świetnie sprawdza się w przy zakończeniach sekcji

breakdown. Kontrast między monofonicznym miksem -break'a a następującym po nim miksie

bogatym w przestrzeń stereo sprawia, że tak zbudowany fragment brzmi znakomicie.

Opisane wyżej techniki pomogą Wam uczynić Wasze nagrania lepszymi brzmieniowo i

przestrzennie. Jak zawsze zwracajcie jednak uwagę na kompatybilność mono, uważnie słuchajcie

tego co się dzieje z nagraniem i sprawdzajcie je na jak największej liczbie systemów

odsłuchowych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: