nizina środkowa.doc

(11 KB) Pobierz

NIZINA  ŚRODKOWA

Nizina Środkowa rozciąga się między Wyżyną Zachodnioaustralijską
i systemem Wielkich Gór Wododziałowych, zajmując obszar pokrywający
się z wielką formą synklinalną w podłożu. Nizina obejmuje szereg base-
nów oddzielonych łagodnymi wzniesieniami.

Na północ od wyżyny Selwyn nizina opada ku Zatoce Karpentaria.
Obszar niziny w tej części jest wyrównany, tworząc w ogólnych zarysach
nieckę, skierowaną dłuższą osią kiu północy. Nieckę odwadniają rzeki
okresowe, między innymi rzeka Flinders i Leichhardt.

Na południe od rozczłonkowanej wyżyny Selwyn rozciąga się Wie 1-
ki Basen Artezyjski, zbudowany głównie z utworów mezozoicz-
nych. Układ skał tworzy nieckę z warunkami dogodnymi dla występo-
wania wód artezyjskich. Na powierzchni rzeźba jest monotonna, z zazna-
czającymi się niskimi i płaskimi działami, rozdzielającymi szerokie, po-
kryte aluwiami doliny. Do większych rzek okresowych basenu należą:

Diamantina, Thomson i Paroo. Po wielkich ulewach rzeki te wypełniają
się wodą, a w czasie powodzi szerokość zwierciadła wody dochodzi do
kilku kilometrów.

Na obszarze basenu przeważa roślinność typu „scrub", złożona głównie
z krzewów akacji, zwanej brigallow. Na wschodzie i północy rosną trawy.
W dolinach rzecznych występują lasy galeriowe.

 

W południowozachodniej części Niziny Środkowej leży basen je-
ziora E y r e, należący do najsuchszych rejonów niziny z opadami rocz-
nymi poniżej 125 mm. Dno jeziora leży 12 m poniżej poziomu morza i po-
kryte jest spękaną pokrywą soli. Do jeziora, uchodzą rzeki okresowe, do-
chodzące do 1000 km .długości. Wokół jeziora rozciągają się wały wydmowe,

osiągające ponad 100 km długości. Między wydmami występują rów-
niny zbudowane na powierzchni z glin i materiałów kamienistych. Po-
wierzchnia ta w wilgotnych latach pokrywa się skąpą roślinnością. Są to
głównie słonorośla z rzadziej rozrzuconymi kępami krzewów akacjowych.
Na północ od jeziora rozciąga się piaszczysta Pustynia Simpsoma, w któ-
rej gubią swoje wody rzeki okresowe, wypływające z Gór Macdonella.

Wschodnią część Niziny Środkowej zajmuje basen rzeki Dar-
li n g, wysłany na powierzchni seriami skał osadowych. Od zachodu ba-
sen ogranicza wąskie pasmo gór Grey, pokrytych na powierzchni pokry-
w/ą kamienistą. Na aluwiach w dolinach rzek wykształciły się żyzne czar-
ne gleby. W okresie suszy płynące w basenie rzeki wysychają całkowicie
lub rozpadają się na pojedyncze jeziora. Roślinność również usycha a gle-
by zamieniają się w lotny pył. Po deszczach roślinność szybko odrasta,
step zielenieje. Między roślinnością trawiastą spotykane są kępy krza-
czastych eukaliptusów, rzadziej mulgi i fukcji oraz akacji.

Najdalej na południu leży basen rzeki Murray otoczony
wzniesieniami wyżyny Cobar, pasmem Alp Australijskich oraz gór Bro-
ken Hill i Gór Flindersa. Basen wypełniony jest osadami pochodzenia
morskiego i jeziornego, wieku trzeciorzędowego, które pokrywają częścio-
wo aluwia rzeczne. Spływające do basenu rzeki biorą początek z wilgot-
niejszych stoków Wielkich Gór Wododziałowych. Kierując się do basenu
dzielą się na liczne koryta, a następnie giną na obszarach bagiennych.
W obniżeniach dna basenu znajduje się wiele jezior bezodpływowych,
w czasie powodzi wypełnianych obficiej wodą. W okresach suchych rzeki
tracą wodę. Również rzeka Murray posiada zmienne stany wód a niekiedy
wysycha na pewnych odcinkach. W dolinach rzecznych występują bogatsze

zespoły roślinne, natomiast na przeważającej części basenu dominują
widne sawanny i zarośla zimozielone z udziałem eukaliptusów.

Między basenem rzeki Murray a skupiskiem jezior tektonicznych wzno-
si się pasmo Gór Flindersa, których odgałęzienie północnowschodnie
tworzy pasmo Broken Hill i Góry Grey. Góry Flindersa wznoszą się śred-
nio do wysokości 450 m tworząc wyrównaną wierzchowinę, nad którą
górują 'zbudowane z twardszych skał ostańce, osiągające do 1189 m n.p.m.

Na południe od jezior tektonicznych, po zachodniej stronie zapadlisko-
wej Zatoki Spencera ciągnie się tektoniczne pasmo Gawler. O stosun-
kowo młodym wypiętrzeniu gór bryłowych świadczą warstwy piasków
rzecznych zalegających w starych fragmentach dolin na wododziale. Są to
piaski i żwiry osiągające do 150 m miąższości. Obok form wydźwignię-
tych występują tu rowy tektoniczne, zajęte przez zatoki i słone jeziora.

W górach padają stosunkowo obfite deszcze z maksymalnym nasile-
niem w porze zimowej. W ich zasięgu przeważają zarośla zimozielone
z udziałem eukaliptusów.

 

 

 

 

...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin