Struktura systemu edukacji nauczycieli w Polsce..doc

Milena Zalewska Chomań

STRUKTURA SYSTEMU EDUKACJI

NAUCZYCIELI W POLSCE

Kurs pedagogiczny

Warszawa, 2010

SPIS TREŚCI:

ROZDZIAŁ I             

DOSKONALENIE ZAWODOWE NAUCZYCIELI

Doskonalenie zawodowe nauczycieli

Wszelkie działania, które mają na celu wspomaganie rozwoju zawodowego nauczycieli, podtrzymywanie i doskonalenie ich umiejętności zawodowych – organizowane we szystkich dostępnych formach.

Formy doskonalenia zawodowego nauczycieli

Rys. 1.1 Schemat doskonalenia zawodowego nauczycieli

Nauczyciele mają stosunkowo szeroki wachlarz możliwości w zakresie kształcenia jeśli chodzi o wybór formy kształcenia. Taki najbardziej ogólny podział typuje dwie możliwości, tj. kształcenie poza szkołą i kształcenie w szkole.

Typowe dla edukacji poza własnym zakładem pracy  są: dokształcanie np. w uczelni, doskonalenie w placówce doskonalenia czy inne formy kształcenia ustawicznego.

Natomiast we własnej jednostce zatrudnienia nauczyciel ma możliwość: samodoskonalenia, doskonalenia w ramach WDN i wspieranie adaptacji zawodowej.

Istnieją jeszcze formy pośrednie, które mogą być realizowane zarówno w miejscu pracy jak i poza nim i są to: doskonalenia na odległość (e-learning) oraz doradztwo metodyczne.

Samodoskonalenie - nauczyciel z własnej inicjatywy pozyskuje materiały dydaktyczne,  zapoznaje się z literaturą metodyczną, prowadzi badania oświatowe. Indywidualne  samokształcenie nauczycieli wspierane jest odpowiednią polityką wydawniczą i dostępnością do sieci bibliotek pedagogicznych.

Wspieranie adaptacji zawodowej - nauczyciel stażysta przez rok, a nauczyciel kontraktowy  przez trzy lata mają zapewnioną opiekę doświadczonego kolegi - Opiekuna Stażu. Jego zadaniem jest wspieranie podopiecznego w przygotowaniu i realizacji planu rozwoju zawodowego oraz opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego za okres stażu.

Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli - proces oparty na wymianie doświadczeń między nauczycielami tej samej szkoły w ramach zespołów przedmiotowych lub zadaniowych. Uczenie się w zespołach nauczycielskich skoncentrowane jest wokół wspólnie wypracowanych wizji, celów i zadań szkoły.

Koordynatorem tych działań jest tzw. lider wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli. Dba on o pozyskiwanie wiadomości, umiejętności i rozwijanie kompetencji rady pedagogicznej niezbędnych do funkcjonowania w szkole.

Istotą doradztwa metodycznego jest wspieranie rozwoju zawodowego nauczycieli, które polega na:

·         zidentyfikowaniu i zrozumieniu problemów grupy,

·         wspólnym szukaniu rozwiązań,

·         pomaganiu nauczycielom w podejmowaniu decyzji w sprawach zawodowych.

Doradca metodyczny to nauczyciel udzielający pomocy nauczycielom szkół i placówek,

w szczególności nauczycielom rozpoczynającym pracę.

Doradztwo metodyczne wspomaga nauczycieli oraz rady pedagogiczne w:

·         planowaniu, organizowaniu i badaniu efektów procesu dydaktyczno-wychowawczego,

·         doborze i adaptacji lub tworzeniu programów nauczania i materiałów dydaktycznych,

·         rozwijaniu umiejętności metodycznych,

·         podejmowaniu działań innowacyjnych.

Realizuje zadania poprzez:

·         udzielanie indywidualnych konsultacji,

·         prowadzenie lekcji i zajęć otwartych oraz zajęć warsztatowych,

·         organizowanie innych form doskonalenia wspomagających pracę dydaktyczno-wychowawczą nauczycieli.

Doskonalenie pozaszkolne polega na korzystaniu z oferty kursów, warsztatów, seminariów i konferencji organizowanych przez placówki doskonalenia nauczycieli (publiczne i niepubliczne), uczelnie wyższe, biblioteki pedagogiczne, organizacje i stowarzyszenia oświatowe. Zajęcia te prowadzone są najczęściej przez edukatorów.

Edukator to nauczyciel dysponujący wiedzą specyficzną dla danego obszaru działania,  posiadający wykształcenie wyższe oraz umiejętności z zakresu andragogiki i dydaktyki ogólnej.

ROZDZIAŁ II

STRUKTURA ORGANIZACYJNA SYSTEMU DOSKONALENIA NAUCZYCIELI

W zależności od stopnia centralizacji różne jednostki realizują zadania z zakresu edukacji nauczycieli. Wyróżnia się:

A.    Placówki centralne, którego organem prowadzącym jest Ministerstwo Edukacji Narodowej, a obszarem działania jest cały kraj. Jednostkami reprezentującymi są:

·         Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli (CODN), który  wspiera systemowo instytucje i organizacje oświatowe oraz kadry działające w zakresie doskonalenia i rozwoju zawodowego nauczycieli;

·         Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (KOWEZiU), który inspiruje, przygotowuje i koordynuje zadania w zakresie kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli kształcenia zawodowego oraz nauczycieli;

·         Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej (CMPP-P), inicjujące i kreujące systemowe rozwiązania na rzecz wspierania rozwoju dziecka w systemie edukacji;

·         Polonijne Centrum Nauczycielskie (PCN), którego zadaniem Centrum jest merytoryczne i metodyczne wspomaganie nauczycieli spoza granic Rzeczypospolitej Polskiej, uczących języka polskiego i innych przedmiotów w języku polskim.

B.    Placówki wojewódzkie, których organem prowadzącym jest samorząd województwa, a obszarem działania województwo. Do obowiązkowych zadań wojewódzkich placówek doskonalenia należy:

·         opracowywanie, we współpracy z organami sprawującymi nadzór, pedagogiczny, priorytetów doskonalenia zawodowego nauczycieli w województwie,

·         przygotowywanie i realizacja, we współpracy z organami sprawującymi nadzór pedagogiczny, programów doskonalenia i wsparcia doradców metodycznych,

·         przygotowywanie i realizacja programów doskonalenia zawodowego dla dyrektorów szkół i placówek oraz pracowników organów nadzorujących i prowadzących szkoły i placówki z terenu województwa, w zakresie zarządzania oświatą,

·         organizowanie różnorodnych form współpracy i wymiany doświadczeń, w tym konferencji i seminariów dla nauczycieli poszczególnych specjalności oraz nauczycieli poszczególnych typów i rodzajów szkół i placówek,

·         organizowanie działań na rzecz rozwoju zawodowego nauczycieli, w szczególności we współpracy z organami sprawującymi nadzór pedagogiczny,

·         współpraca z organami prowadzącymi szkoły i placówki w zakresie doradztwa  metodycznego dla nauczycieli,

·         organizowanie i prowadzenie, stosownie do potrzeb, doradztwa metodycznego dla nauczycieli:

-          przedmiotów zawodowych rzadkich specjalności,

-          zatrudnionych w szkołach z językiem nauczania mniejszości narodowych i etnicznych;

·         tworzenie i rozwijanie wojewódzkiego systemu informacji pedagogicznej,

·         wspieranie nowatorskich inicjatyw nauczycieli oraz wspomaganie samokształcenia i doskonalenia nauczycieli.

Liczba wojewódzkich placówek doskonalenia nauczycieli (łącznie z oddziałami):

Rys. 2.1 Liczba wojewódzkich placówek doskonalenia nauczycieli (łącznie z oddziałami)

C. Placówki powiatowe i gminne są prowadzone przez Samorządy Powiatów lub Samorządy Gmin. Powiatowe i Gminne placówki doskonalenia prowadzone przez jednostki samorządu  terytorialnego realizują zadania z zakresu doskonalenia nauczycieli, ze szczególnym uwzględnieniem doradztwa metodycznego.

Liczba lokalnych placówek doskonalenia nauczycieli:

Rys. 2.2 Liczba lokalnych placówek doskonalenia nauczycieli

Liczba nauczycieli przypadająca na jednego doradcę metodycznego w poszczególnych województwach:

Rys. 2.3 Liczba nauczycieli przypadająca na jednego doradcę metodycznego w poszczególnych województwach

...