ROZWÓJ MYŚLENIA.pdf
(
84 KB
)
Pobierz
ROZWOJÓWKA
Ćw. 7 ROZWÓJ MYŚLENIA
Wadsworth B.H. Teoria Piageta, rozdziały: 1,2,3
Z historii badań Piageta:
- wpływ na późniejsze badania miała jego praktyka w dziedzinie biologii
- prace nad małżami
Spostrzeżenia Piageta:
- czynności biologiczne są aktami adaptacji do środowiska fizycznego i pomagają je organizować;
- umysł i ciało nie pracują niezależnie od siebie i podlegają tym samym prawom, co czynności biologiczne;
-
czynności intelektualne to czynności organizowania środowiska i adaptacji do niego
;
- pojęcia opisujące rozwój biologiczny są pomocne w opisywaniu rozwoju intelektualnego;
- podstawowe zasady rozwoju poznawczego są takie same jak biologicznego;
-
funkcjonowanie intelektualne to szczególna forma aktywności biologicznej
;
- czynności intelektualne oraz biologiczne są częściami tego samego procesu, za pomocą którego organizm
dostosowuje się do środowiska i organizuje doświadczenie.
SCHEMAT
·
Schematy to struktury poznawcze lub umysłowe, dzięki którym jednostki przystosowują się
intelektualnie do otoczenia i organizują je
.
·
Są one odpowiednikami umysłowymi biologicznych narządów służących adaptacji.
·
Są to psychiczne struktury lub procesy, które
adaptują się i zmieniają wraz z rozwojem
umysłowym
.
·
Nie mają swoich fizycznych odpowiedników i
nie są obserwowalne
.
·
Są to
konstrukty hipotetyczne
: w uproszczeniu:
pojęcia; kategorie
.
·
Używane są do
przetwarzania, identyfikowania oraz klasyfikowania
docierających bodźców.
·
Dzięki nim organizm jest w stanie
rozróżniać i generalizować bodźce
(wydarzenia).
·
W miarę rozwoju schematy dziecka stają się
coraz bardziej ogólne, sprecyzowane,
zróżnicowane
.
·
Nigdy nie przestają się zmieniać
.
·
Schematy dorosłości mają swoje źródła w schematach z wczesnego dzieciństwa.
·
Schematy organizują zdarzenia na podstawie ich ogólnych cech.
·
Są to powtarzalne zdarzenia psychologiczne, gdyż dziecko wielokrotnie klasyfikuje bodźce w ten sam
sposób, logiczny, spójny.
Przykład:
Gdy dziecko spotyka jakiś bodziec, próbuje go dopasować do dostępnego schematu (jednego z kilku, które
posiada), np. Jaś po raz pierwszy w życiu widzi krowę i mówi, że jest to pies.
U NIEMOWLĄT:
·
W chwili urodzenia schematy są
z natury odruchowe
(można o nich wnioskować z czynności tj.
ssanie, chwytanie) – noworodki ssą cokolwiek co znajdzie się w ich ustach (ogólny schemat ssania);
1
·
W niedługim czasie niemowlaki zaczynają różnicować – ssą tylko to, co daje mleko (
różnicowanie
:
dwa schematy ssania);
·
Różnicowanie
za pomocą aparatu odruchowego i motorycznego;
·
Te różnicowania są
prekursorami późniejszych „czynności umysłowych”
;
·
Schematy osoby dorosłej
rozwijają się dzięki procesom adaptacji i organizacji
z sensomotorycznych schematów dziecka
– rozwój intelektualny jest ciągłym procesem
konstrukcji i rekonstrukcji.
·
Schematy są
odzwierciedlane poprzez zachowania dziecka
, które powtarzają się w toku
aktywności poznawczej (jest to coś więcej niż zachowanie, bo są to
wewnętrzne struktury, z
których wypływa zachowanie
)
·
Schemat obejmuje cały zestaw odrębnych, lecz podobnych sekwencji działania „Każdy schemat jest
skoordynowany z pozostałymi, sam zaś stanowi całość o zróżnicowanych częściach” - Piaget;
·
Pojęcia zmieniają się – schematy są ich strukturalnymi odpowiednikami;
ASYMILACJA – zmiany ilościowe
(termin zapożyczony z biologii, analogiczny proces do odżywiania: pokarm jest trawiony i asymilowany; tu: doświadczenie)
·
Proces poznawczy, dzięki któremu nowe treści percepcyjne, motoryczne czy pojęciowe
włączane są do istniejących schematów lub wzorów zachowania
; (dopasowywanie nowego
bodźca do tych znanych, np. krowa to pies);
·
Inaczej: poznawczy proces umieszczania (klasyfikowania) nowego bodźca w istniejącym schemacie;
·
Nie powoduje zmiany schematu
, ale
wpływa na jego rozbudowę
;
·
Jest częścią procesu, za pomocą którego jednostka przystosowuje się poznawczo i organizuje swoje
otoczenie;
AKOMODACJA – zmiany jakościowe
·
Tworzenie nowych schematów lub modyfikacja starych
;
·
Skutkiem:
zmiana lub rozwój struktur poznawczych
(schematów);
AKOMODACJA + ASYMILACJA = adaptacja intelektualna i rozwój struktur intelektu
Inne założenia teorii:
·
schematy są
konstruowane wewnętrznie
, a ich
budulcem jest doświadczenie
;
·
odzwierciedlają
aktualny poziom rozumienia i wiedzy
dziecka o świecie;
·
zostały
skonstruowane
;
·
nie są to wierne kopie rzeczywistości
;
·
ich formy są
zdeterminowane przez wzorzec asymilacji i akomodacji
doświadczenia jednostki i z
czasem coraz bardziej są podobne do rzeczywistości
·
asymilacja i akomodacja przeistaczają prymitywne schematy niemowląt w bardziej wyrafinowane
schematy dorosłych;
2
·
żadne zachowanie nie jest w całości akomodacją lub asymilacją
;
·
zabawa:
bardziej charakterystyczna
asymilacja;
·
naśladowanie
: bardziej charakterystyczna
akomodacja
;
RÓWNOWAŻENIE
·
równowaga
między asymilacją a akomodacją – samoregulujący się mechanizm, który zapewnia
rozwijającemu się dziecku efektywne interakcje z jego otoczeniem; stan, w którym procesy asymilacji i
akomodacji są zrównoważone (
nierównowaga
– gdy nie są zrównoważone);
·
równoważenie
– samoregulujący się proces przechodzenia z nierównowagi do równowagi; jego
narzędziami są asymilacja i akomodacja; pozwala na włączenie doświadczenia do wewnętrznych
struktur (schematów);
·
motywacja
– brak równowagi – uruchamia równoważenie;
·
dziecko doświadczając czegoś nowego próbuje to dopasować do znanych schematów,
- jeśli mu się to uda – krótkotrwała równowaga związana z tym bodźcem;
- jeśli nie, następuje akomodacja i później asymilacja bodźca i krótkotrwała równowaga zostaje osiągnięta;
ROWÓJ INTELEKTUALNY I INNE CZYNNIKI
Rozwój poznawczy ma trzy komponenty: treść, funkcję i strukturę
TREŚĆ
–
to, co dzieci wiedzą
; odnosi się do
obserwowalnych zachowań
sensomotorycznych lub
pojęciowych, które odzwierciedlają aktywność intelektualną;
zmienia się wraz z wiekiem
, jest
odmienna u
różnych osób
;
FUNKCJA
–
dot. cech aktywności intelektualnej – asymilacji i akomodacji
, które są bezustannie obecne
w trakcie rozwoju;
STRUKTURA
–
zakładane właściwości organizacji intelektu
(schematy), które
wyjaśniają
występowanie określonych zachowań
; właściwości strukturalne inteligencji, struktur tworzonych przez
funkcję i nie dających się wywnioskować z treści zachowania, którego naturę określają.
Piaget interesował się przede wszystkim strukturą inteligencji, mniej funkcją i treścią.
Przeprowadził analizę jakościowych zmian tych struktur poznawczych.
Działanie i wiedza
- dziecko musi
być
aktywne
, by występował rozwój poznawczy;
musi asymilować i akomodować
, jego
zmysły muszą być zwrócone na środowisko;
- w miarę jak dziecko staje się starsze, działania
wywołujące zmiany struktur poznawczych stają się
mniej jawne
;
- działania konieczne do rozwoju
stymulują aparat poznawczy dziecka
; mogą być obserwowalne lub nie;
wywołują stan nierównowagi
;
-
cała wiedza jest konstrukcją
, będącą wynikiem aktywności działania dziecka;
TRZY RODZAJE WIEDZY:
3
·
Wiedza fizyczna:
-
wiedza
o właściwościach fizycznych obiektów i zdarzeń
(wielkość, kształt, budowa, waga);
- zdobywana poprzez
manipulację i za pomocą zmysłów
; w bezpośrednim działaniu;
- informacji zwrotnej dostarczają wzmocnienia i same przedmioty;
·
Wiedza logiczno – matematyczna:
- konstruowana na podstawie
myślenia o doświadczeniach z przedmiotami i zdarzeniami
;
- za pomocą
manipulacji umysłowej lub fizycznej
;
- budowana na podstawie czynności dziecka na przedmiotach;
przedmioty to czynnik pośredniczący
;
- np. pojęcia liczb;
-
nie jest konstruowana na podstawie opowieści
;
·
Wiedza społeczna:
- reguły, prawa, normy moralne, etyka, język –
odmienne w różnych grupach społecznych
;
- konstruowana na podstawie
interakcji i współdziałania z innymi ludźmi
;
W pierwszych latach życia dziecko jest bardziej zależne od doświadczenia zmysłowego i fizycznego
(na poziomie: sensomotorycznym), gdyż nie posiada jeszcze reprezentacji symbolicznych.
Kontinuum rozwoju:
- przemiany intelektualne są skutkiem procesu rozwoju,
- rozwój poznawczy jest
konsekwentnym procesem następujących po sobie zmian jakościowych
zmian
struktur poznawczych (schematów), przy czym
każda struktura i każda zmiana wynikają logicznie z
poprzedzających je struktur i zmian
;
-
nowe schematy są włączane do starych
(nie zastępują ich);
-
zmiany
w tym procesie są
stopniowe i niegwałtowne
; każdy krok w rozwoju oparty jest na poprzednim
i jest z nim zintegrowany;
1.
Stadium inteligencji sensomotorycznej
(0-2 lat); - reakcje zmysłowe i ruchowe; konstruowane są
schematy;
2.
Stadium myślenia przedoperacyjnego
(2-7 lat); - rozwój języka i innych form reprezentacji,
rozwój pojęciowy; charakter prelogiczny rozumowania, które jest zdominowane przez percepcję;
3.
Stadium operacji konkretnych
(7-11 lat); - myślenie logiczne do rozwiązywania konkretnych
problemów, pojawiających się w danej chwili;
4.
Stadium operacji formalnych
(11-15 lat i powyżej); - logiczne myślenie do wszystkich problemów;
wiek metrykalny nie jest stały (zależy od doświadczenia i cech wrodzonych);
postęp nie jest automatyczny;
zakres zachowań na poszczególnych poziomach jest szeroki (np. na początku pojedyncze słowa, później
całe zdania itd.);
Cztery główne czynniki rozwoju:
(ważne są wszystkie; żaden pojedynczo)
·
Dojrzewanie i dziedziczność
-
dziedziczność wyznacza ogólne granice rozwoju w czasie
,
4
- dojrzewanie stanowi mechanizm, za pomocą którego są one ustanawiane; wskazuje czy zbudowanie
określonych struktur w określonym stadium jest możliwe czy nie;
- czynniki dojrzewania (dziedziczne) nakładają ograniczenia na rozwój poznawczy;
·
Aktywne doświadczenie
– takie, które doprowadza do asymilacji i akomodacji i w efekcie powoduje zmianę poznawczą (zmianę
struktur lub schematów);
·
Interakcje społeczne
- są to wymiany myśli z innymi ludźmi;
- konstruowanie i weryfikowanie pojęć przez dziecko jest zależne od interakcji społecznych w takim
zakresie, w jakim pojęcia te są arbitralne lub zdefiniowane społecznie;
- mogą wywołać stan nierównowagi, odnoszący się do wiedzy fizycznej lub logiczno-matematycznej;
·
Ogólny postęp w zakresie równowagi – wyjaśnia koordynację innych czynników oraz kierowanie
rozwojem.
Rozwój intelektualny ma dwa składniki: poznawczy i afektywny
Każde zachowanie ma zarówno aspekt poznawczy jak i afektywny.
- są one zespolone; rozwijają się w taki sam sposób;
- dwa aspekty afektu:
motywacja i selekcja
; afekt może przyspieszyć lub spowolnić tempo rozwoju
intelektualnego; decyduje o tym, na jakich treściach skupia się aktywność intelektualna; nie może modyfikować
struktur poznawczych, może wpływać na to, która struktura poznawcza zostanie zmodyfikowana;
- dzieci asymilują doświadczenia do schematów afektywnych w taki sam sposób jak wchłaniają doświadczenia
do struktur poznawczych – wynik: wiedza;
ROZWÓJ SENSOMOTORYCZNY
-
ma 6 okresów
, w których rozwijają się coraz bardziej złożone wzory czynności intelektualnych;
- korzenie rozwoju intelektualnego tkwią we wczesnych reakcjach sensomotorycznych;
- struktury inteligencji i afektu zaczynają rozwijać się w okresie noworodkowym i niemowlęcym;
- w tym stadium postępuje
rozwój pojęcia przedmiotu i przyczynowości
(dwa najważniejsze wskaźniki
rozwoju intelektualnego i afektywnego w tym stadium);
·
Okres I (0-1 mies.) AKTYWNOŚĆ ODRUCHOWA
-
zachowanie
jest
odruchowe i niezróżnicowane
;
- podstawowe odruchy: ssanie, chwytanie, płacz, ruchy rąk, tułowia i głowy;
- noworodek odpowiada odruchami gdy jest stymulowany;
- zachowanie nie dowodzi, że schematy przedmiotów zostały skonstruowane (bo nie zostały);
-
nie są odróżnianie bodźce
;
- wszystkie bodźce asymiluje za pomocą systemu odruchów w sposób niezróżnicowany;
-
w ciągu kilku tygodni zachodzą pierwsze akomodacje
: poszukiwanie piersi, smoczka do ssania (nie:
ssanie wszystkiego) – na skutek powtarzania i interakcji z otoczeniem;
- wszystkie pojęcia rozwijają się i nie są wrodzone;
- świadomość przedmiotu jest krok po kroku rozwijana na podstawie doświadczenia sensomotorycznego;
5
Plik z chomika:
zuziowy
Inne pliki z tego folderu:
Jak nauczyć małe dziecko czytać [Glenn & Janet Doman].pdf
(877 KB)
Marta Bogdanowicz - O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu.pdf
(200 KB)
Jadwiga Izdebska - Rodzina, dziecko, telewizja - Szanse wychowawcze i zagrożenia telewizji.pdf
(464 KB)
Hanna E. Malewska, Heliodor Muszyński - Kłamstwo dzieci.pdf
(218 KB)
Charles E. Skinner - Psychologia wychowawcza.pdf
(1240 KB)
Inne foldery tego chomika:
A
B
C
F
G
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin