UPOSLEDZENIE UMYSŁOWE
(Kazimierz Kirejczyk, Upośledzenie umysłowe- Pedagogika, Warszawa 1981)
„Niedorozwój umysłowy” lub „oligofrenia”- wczesne zaburzenia ogólnego rozwoju psychicznego uwarunkowane czynnikami organicznymi.
Odróżnia on niedorozwój umysłowy tj.. zaburzenia ogólnego rozwoju psychicznego wcześnie powstałe(dziedziczne lub wrodzone, nabyte w okresie płodowym lub później) od DEMENCJI, czyli otępienia tj. upośledzenia ogólnego rozwoju psychicznego powstałego później, w wyniku chorób.
CHARAKTERYSTYKA OSÓB UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO
Scharakteryzował występujące u osób niedorozwiniętych umysłowo zaburzenia w zakresie:
Spostrzegania Pamięci Mowy Tworzenia pojęć Wnioskowania Myślenia Uczuć Woli itp.
Podzielił osoby niedorozwinięte na dwie grupy:
1. zahamowanych, biernych, apatycznych
2. pobudzonych, eretycznych, niestałych, ruchliwych
1. głęboki ( idiotyzm)
2. średni (imbecylizm)
3. lekki (debilizm)
Granice między tymi trzema stopniami są arbitralne. Porównuje on idiotę, imbecyla i debila do dziecka o określonym wieku życia, ale porównanie to nie jest właściwe gdyż niedorozwój umysłowy nie jest prostym odbieganiem od normy a rozwojem patologicznym. U dzieci w przebiegu niedorozwoju umysłowego obserwuje się dużą zmienność. Prognoza w niedorozwoju umysłowym zależy od przyczyn, stanu chorobowego oraz od stopnia uszkodzenia mózgu. Kraepelin podkreśla rolę wychowania i nauczania osób umysłowo upośledzonych w przystosowaniu do życia społecznego.
USTAWA O UPOSLEDZENIU UMYSŁOWYM 1913 znowelizowana 1927
„Niedorozwój umysłowy- stan zahamowania lun niepełnego rozwoju umysłowego, występujący przed 18 rokiem życia i spowodowany bądź przyczynami wrodzonymi, bądź wpływem choroby lub urazu (Clarke i Clarke, 1969,s.55)
Trzy stpnie upośledzenia umysłowego ( kryterium tego podziału była dojrzałość społeczna)
1. idiota- osoba głęboko upośledzona od urodzenia lub dzieciństwa, która nie jest zdolna ustrzec się przed niebezpieczeństwem fizycznym zagrażającym życiu
2. imbecyl- to człowiek, który potrafi ustrzec się przed fizycznym niebezpieczeństwem, ale nie potrafi troszczyć się o siebie i swoje sprawy oraz zarobić na własne utrzymanie
3. debil- inaczej ograniczony umysłowo, to ten który może zarobić na własne utrzymanie, ale nie może współzawodniczyć na równych warunkach ze swoimi normalnymi towarzyszami oraz nie potrafi kierować sobą i swoimi sprawami z właściwym rozsądkiem, stąd też wymaga opieki, dozoru i kontroli dla bezpieczeństwa własnego i otoczenia (Łuniewski, 1950, s.1640
Niedorozwój umysłowy jest stanem, w którym umysł nie osiągnął normalnego rozwoju.
Trzy kryteria niedorozwoju umysłowego:
1. kryterium wyników nauki szkolnej
2. kryterium inteligencji, mierzonej testami inteligencji
3. kryterium przystosowania biologicznego i społecznego
Był natomiast zwolennikiem kryterium przystosowania biologicznego i społecznego. Uważał, że człowiek który potrafi tak przystosować się do otoczenia, iż może prowadzić niezależną egzystencję, powinien być uznany za normalnego, a ten któremu stan umysłowy nie pozwala na to, powinien być uznany za upośledzonego umysłowo.
USTAWA O ZDROWIU PSYCHICZNYM ANGLIA 1959 (dotąd obowiązuje)
Anulowała ona poprzednie akty prawne dotyczące niedorozwoju umysłowego.
Ustawa zastąpiła termin” upośledzenie umysłowe” terminem „subnormalność umysłowa”- czyli niższa niż normalna sprawność umysłowa.
Zlikwidowała takie nazwy jak idiotyzm, imbecylizm i debilizm.
Wprowadziła natomiast dwie kategorie niższej niż normalna sprawności umysłowej:
1. znacznie niższą niż normalna sprawność umysłową- to stan zahamowania lub niepełnego rozwoju umysłowego, który obejmuje niedorozwój inteligencji w takiej formie i stopniu, ze osoba dotknięta nim jest niezdolna do samodzielnego życia lub do zabezpieczenia się przed wykorzystaniem bądź będzie taka po dojściu do wieku dorosłego
2. niższą niż normalna sprawność umysłową- to stan zahamowania lub niepełnego rozwoju umysłowego ( nie w stopniu znacznie niższym niż normalny) który obejmuje niedorozwój inteligencji w takiej formie i stopniu, że osoba dotknięta nim wymaga pomocy w postaci leczenia, specjalnej opieki lub usprawnienia.’
(Clarke i clarke, 1969,s.560)
Kryteria :
1. poziom inteligencji
2. dojrzałość społeczna
Dodatkowo w 1963 Grupa robocza Brytyjskiego Towarzystwa Psychologicznego zaleciła, by za górną granicę znacznie niższej niż normalna sprawności umysłowej uznać I.I.=55, a niższej niż normalna sprawności umysłowej uznać I.I.=70, przy średnim I.I. grupy normalizującej 100 oraz odchyleniu standardowym 15.
Termin znacznie niższa niż normalna sprawność umysłowa wyeliminował nazwy głęboki, znaczny i umiarkowany niedorozwój umysłowy.
EDGAR A. DOLL
Niedorozwój umysłowy –jest to stan niedojrzałości społecznej, powstały w okresie rozwoju, będący skutkiem zahamowania rozwoju inteligencji, pochodzenia konstytucjonalnego (dziedziczny lub nabyty); stan ten jest w zasadzie nieusuwalny.
Sześć kryterii: można rozpoznać niedorozwój umysłowy gdy stwierdza się:
1. niedojrzałość społeczną ( upośledzenie zdolności realizacji swoich potrzeb, upośledzoną zdolność rozsądnego kierowania swoimi sprawami, niezaradność życiową, czyli nieumiejetność radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych stosownie do swego wieku życia.
2. zahamowanie rozwoju inteligencji – niedojrzałość społeczna jest tego skutkiem
3. niedojrzałość społeczna i zahamowanie rozwoju intelektualnego powstaje w okresie rozwoju dziecka. ( później jest demencja-otępienie0
4. że nie przemija w miarę dojrzewania ( nie można z niego wyrosnąć ani wyleczyć się)
5. stan ten jest pochodzenia konstytucjonalnego
6. nie można go odwrócić
Doll skonstruował Vinelandzką skalę Dojrzałości Społecznej która umożliwia pomiar ogólnej zaradności przy jedzeniu, ubieraniu się, lokomocji, umiejętności zajęcia się zabawą i pracą, umiejętności porozumiewania się, samodzielności oraz uspołecznienia dzieci od urodzenia do 25 lat i powyżej. Skala ta precyzuje kryterium społeczne podane przez Dolla oraz umożliwia jego realizację w toku postępowania diagnostycznego. Omawiana technika mierzy z duża dokładnością umiejętności ikonieczne dla przystosowania się społecznego i powodzenia w pracy.
AMERYKAŃSKIE TOWARZYSTWO DO BADAŃ NAD UPOSLEDZENIEM UMYSŁOWYM
W 1959r. ukazał się „Podręcznik terminologii i klasyfikacji niedorozwoju umysłowego”(Heber,1959,1961) zawierający definicję niedorozwoju umysłowego i jego klasyfikację medyczną i behawioralną. Jego ostateczną wersję przygotował R. Heber. Podręcznik ten został zrewidowany w 1973 i wydany pod redakcją H.J.Grossmana.
HEBER definiował „niedorozwój umysłowy” jako niższy niż przeciętny ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego (rozumiany jako niższy od średniej o jedno odchylenie standardowe). Upośledzenie to powstaje w okresie rozwojowym i towarzyszą mu zaburzenia w zakresie dojrzewania, uczenia się i przystosowania społecznego. Za górną granicę okresu rozwojowego przyjęto 16 lat. Niedorozwój umysłowy traktuje się jako aktualny stan jednostki.
Usunięto nazwy idiotyzm, imbecylizm i debilizm a wprowadzono behawioralną klasyfikację stopni upośledzenia umysłowego opierając się na odchyleniach standardowych.
1. Jedno odchylenie standardowe od przecietnej w stronę odchyleń minusowych- to jeszcze prawidłowy rozwój umysłowy
2. Iloraz inteligencji między jednym a dwoma odchyleniami standardowymi – pogranicze upośledzenia
3. między dwoma a trzema odchyleniami- lekki niedorozwój umysłowy
4. między trzema a czterema odchyleniami- umiarkowany niedorozwój umysłowy
5. między czterema a pięcioma odchyleniami- znaczny niedorozwój umysłowy
6. poniżej pięciu- głęboki niedorozwój umysłowy.
GROSSMAN ( w poprawionym podręczniku)
„Niedorozwój umysłowy to istotnie niższy niż przeciętny ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego występujący łącznie z upośledzeniem w zakresie przystosowania się, powstały w okresie rozwojowym” – ta definicja jak i poprzednia nie uwzględnia etiologi niedorozwoju umysłowego.
W obu def. Nie wiąże się upośledzenia umysłowego z uwarunkowaniami biologicznymi i psychospołecznymi.
GRUNJA EFIMOWA SUCHARIEWA I SUSANNA JAKOWLEWNA RUBINSZTEIN- upośledzenie umysłowe to termin nadrzędny w stosunku do terminu oligofrenia i demencja(otępienie)
S. ŁAPIDIEWSKIJ oligofrenia jest to niedorozwój umysłowy związany z wczesnymi formami porażenia mózgu lub jego niedorozwoju”
W. ŁUNIEWSKI niedorozwojem umysłowym określa wszelkiego rodzaju wrodzone lub bardzo wcześnie nabyte stany ograniczenia umysłu. Cechą wspólną tej grupy odchyleń od normy są mniej lub więcej nasilone braki intelektualne o trwałym charakterze, nie wykazujące żadnej tendencji do progresji.
T. BILIKIEWICZ uważa że pojecie oligofrenii nie zwiera cech jednostki nozologicznej. „Niedorozwój jest tylko zejściem wielu chorób, które pod względem etiologii i patogenezy nie mają ze sobą nic wspólnego” Autor ostro odgranicza otępienie, polegające na obniżeniu poziomu umysłowego jednostki, która osiągnęła już pewien stopień rozwoju psychicznego, od oligofrenii, w której występuje zahamowanie rozwoju umysłowego.
MARIA GRZEGORZEWSKA Oligofrenia to niedorozwój umysłowy istniejący już od urodzenia lub najwcześniejszego dzieciństwa; występuje tu zawsze wstrzymanie rozwoju mózgu i wyższych czynności nerwowych.
Otępienie pojawia się natomiast później, polega na osłabieniu, rozpadzie procesów korowych, na uszkodzeniu czynności umysłowych dotąd pełnowartościowych.
Upośledzenie umysłowe charakteryzuje stan oligofrenika już po zakończeniu jakiegoś procesu.
K. KIREJCZYK Upośledzenie umysłowe określa jako istotnie niższy od przeciętnego w danym środowisku(o co najmniej dwa odchylenia standardowe ) globalny rozwój umysłowy jednostki, z nasilonymi równocześnie trudnościami w zakresie uczenia się i przystosowania, spowodowany we wczesnym okresie rozwojowym przez czynniki dziedziczne, wrodzone i nabyte po urodzeniu ( w tym w sporadycznych przypadkach przez czynniki socjalno-kulturowe) wywołujące trwałe (względnie) zmiany w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Oligofrenopedagogika
Oligofrenopedagogika (grec.: "oligos" - pomniejszenie, "phren" - umysł; pomniejszona, obniżona sprawność umysłowa) dział pedagogiki specjalnej zajmujący się wychowaniem i nauczaniem osób upośledzonych umysłowo. Przedmiotem jest jednostka upośledzona umysłowo i proces jej rehabilitacji obejmujący wszechstronny rozwój i przystosowanie do życia w społeczństwie ludzi pełnosprawnych.
Dla osób upośledzonych ustala się taki metodyczny tok działalności wychowującej, aby osiągały one wszechstronny rozwój, do szczytu swoich indywidualnych możliwości, i aby równocześnie zdobywały umiejętności w zakresie adaptacji społecznej (Wyczesany, 1998). W myśl poglądów współczesnych uczonych i wychowawców celem procesu rehabilitacji upośledzonych umysłowo powinno być przyswojenie m. in. następujących umiejętności społecznych:
· współżycia z innymi ludźmi
· przystosowania się do wymogów pracy zawodowej
· gospodarowania środkami finansowymi
· obchodzenie się z urządzeniami użyteczności publicznej i racjonalnego korzystania z nich
właściwego wykorzystania czasu wolnego (Clarke, 1971; Sękowska, 1998; Wyczesany, 1999)
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE:
1. Kraeplin- upośledzenie umysłowe to totalnie obniżony poziom rozwoju psychicznego.
2.Herber- upośledzenie umysłowe to obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego (jedno odchylenie standardowe) , któremu towarzyszą zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym.
3.prof. Grzegorzewska- trzeba oddzielić niedorozwój umysłowy od demencji, niedorozwój umysłowy to stan, który powstaje w okresie rozwojowym, demencja występuje, gdy człowiek rozwija się prawidłowo – zadziałał czynnik i człowiek zaczął działać na poziomie jakiegoś upośledzenia.
4.prof.Kostrzewski - upośledzenie umysłowe to ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego o co najmniej dwa odchylenia standardowe (większa tolerancja dla normy), towarzyszy temu obniżony poziom funkcjonowania społecznego, a także wolne tempo uczenia się i powstaje to w okresie rozwojowym. Wg niego zaburzenie funkcjonowania intelektualnego-może być zaburzone w różnoraki sposób: a) globalne zaburzenie intelektualne – zalicza tu: upośledzenie umysłowe, a jest to niedorozwój umysłowy i demencja, b) parcjalne zaburzenie intelektualne – dotyczą fragmentarycznych zaburzeń w funkcjonowaniu w normie ( zaburzenie percepcji słuchowej, wzrokowej...) I.I.= Norma
5.wg Kirejczyka określa jako istotnie niższy od przeciętnego w danym środowisku ( o co najmn. 2 odchylenia standardowe) globalny rozwój umysłowy jednostki, z nasilonymi równocześnie trudnościami w zakresie uczenia się i przystosowania, spowodowany we wczesnym okresie rozwojowym przez:
§ Czynniki dziedziczne
§ Czynniki wrodzone i nabyte po urodzeniu
(w tym sporadycznych przypadkach przez czynniki racjonalno – kulturowe) wywołujące trwałe – względnie – zmiany w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego.
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE - to stan charakteryzujący się istotnie niższym od przeciętnego ogólnym poziomem funkcjonowania intelektualnego (więcej niż o 2 odchylenia standardowe – poniżej 70 iloraz inteligencji) i zaburzeniami w zakresie przystosowania się społecznego. Zaburzenia w przystosowaniu przejawiają się w postaci zaburzeń w zakresie: dojrzewania, uczenia się i zaradności społecznej.
Nie wystarczy sama niska inteligencja, żeby orzec o upośledzeniu umysłowym, do tego muszą się dołączyć zaburzenia w zakresie funkcjonowania społecznego: niska inteligencja, niska sprawność społeczna – dopiero wtedy możemy mówić o upośledzeniu umysłowym.
Aby określić upośledzenie umysłowe potrzebne są: a) badania psychologiczne b) badanie poziomu dojrzałości społecznej
NIEDOROZWÓJ UMYSŁOWY:
Stan, w którym poziom funkcjonowania intelektualnego jest obniżony co najmniej o dwa odchylenia standardowe któremu towarzyszą zaburzenia w sferze przystosowania społecznego i te zaburzenia muszą występować w co najmniej dwóch z wymienionych obszarów (komunikowanie się, samoobsługa, kontakty społeczne, korzystanie z dóbr społeczno-kulturowych, kierowanie sobą, troska o zdrowie i bezpieczeństwo, zdolności szkolne, organizowanie sobie czasu wolnego, praca, tryb życia domowego) i wieku, w którym został rozpoznany (do 18 lat)
Od 1994 roku przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (DSM IV) Niepełnosprawność intelektualna – inna nazwa upośledzenia umysłowego. Jest to stan – nie choroba.
KLASYFIKACJA UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO
I Pedagogiczne podejście (początek XX w.) czte...
Beata1234567