"Powrót posła" - komedia polityczna powstała w atmosferze Sejmu.
Julian Ursyn Niemcewicz (1758-1841) ur. się w Skokach pod Brześciem Litewskim. Od roku 1770 uczył się w Szkole Rycerskiej. W 1777r Julian kończy szkołę i zostaje adiutantem K. Czartoryskiego. Funkcję tę pełnił przez 6 lat. Dużo przebywał za granicą. Po powrocie od 6 października 1788r zasiadał na ławach Sejmu (także Wielkiego). "Powrót posła" został napisany na jesieni 1790 roku. W styczniu 1791r sztuka została wystawiona w Teatrze Narodowym. Utwór składa się z trzech aktów. W ograny schemat intrygi komediowej ( miłość dwojga młodych, obojętny pannie konkurent popierany przez rodziców, szczęśliwy koniec dzięki jego kompromitacji ) wpisał autor ważką treść polityczną, ściśle powiązaną z reformatorskimi pracami stronnictwa patriotycznego na Sejmie Wielkim. Akcja rozgrywa się podczas limity sejmowej w domu Podkomorzegp, ojca Walerego, tytułowego "posła". Na scenie dzieje się mało, wiele się natomiast mówi, konfrontując program reformy - głoszony przez Walerego i Podkomorzego. przedstawiciela oświeconej tradycji - ze staroszlachecką opozycją, ośmieszoną w sylwetce i wypowiedziach Starosty Gadulskiego. Moda na cudzoziemszczyznę i sztuczną czułostkowość wydrwiona została w osobach Starościny i fircyka Szarmanckiego, aspirującego do ręki, a zwłaszcza posagu jej pasierbicy, Teresy, z dawna przyrzeczonej Waleremu. Utwór kończy się optymistycznie, odbywają się bowiem dwa wesela Walerego z Teresą oraz Jakuba z Agatką.
mairod