FARMACEUTYCZNY.PRZEGLĄD.NAUKOWY.05.2008.pdf

Nr 5 / 2008

Farmaceutyczny

Cena 24,50 zł

PISMO POD PATRONATEM WYDZIAŁU FARMACEUTYCZNEGO ŚLĄSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W KATOWICACH

Przegląd Naukowy

Farmaceutyczny

Index Copernicus 2,51

ROK V (IX)

Nr 5/2008 (40)

Uprzednio pod tytułem PORADNIK FARMACEUTY

OCENA ZASTOSOWANIA PREPARATÓW Z FLUOREM

W PROFILAKTYCE I LECZENIU PRÓCHNICY

OKSYDACYJNA MODYFIKACJA BIAŁEK RDZENIOWYCH

PROTEOGLIKANÓW W PRZEBIEGU FIZJOLOGICZNEGO

STARZENIA SIĘ USTROJU

OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ

W APTECE OGÓLNODOSTĘPNEJ

OPTYMALIZACJA PROFILAKTYCZNEGO DAWKOWANIA CEFAZOLINY

W ZABIEGU POMOSTOWANIA AORTALNO-WIEŃCOWEGO

NA PODSTAWIE BADAŃ FARMAKOKINETYCZNYCH

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI SUBSTANCJI PROMIENIOCHRONNYCH

W PREPARATACH KOSMETYCZNYCH

CZĘŚĆ I – METODY SPEKTROSKOPOWE. SPEKTROSKOPIA UV/VIS

PHARMACOVIGILANCE W BADANIACH KLINICZNYCH

PLAZMID KRYPTYCZNY pIGRW12 JAKO POTENCJALNY WEKTOR

DLA BIOTECHNOLOGII

PORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI WYBRANYCH METOD

ZNIECZULENIA MIEJSCOWEGO DO ZABIEGÓW

Z ZAKRESU STOMATOLOGII ZACHOWAWCZEJ U DZIECI

POSTAWY STUDENTÓW ZRÓŻNICOWANYCH UCZELNI

WOBEC PRZYJMOWANIA LEKÓW HOMEOPATYCZNYCH

POTENCJAŁ PROFILAKTYCZNY APITERAPEUTYKU MELANPOL

W NAWROTOWYCH INFEKCJACH UKŁADU ODDECHOWEGO U DZIECI

POZYTYWNE I NEGATYWNE EFEKTY DZIAŁANIA METALI

W WYBRANYCH FORMACH KOSMETYCZNYCH

PSYCHOLOGICZNE WYZNACZNIKI

IMPULSYWNYCH ZACHOWAŃ KONSUMENTÓW LEKÓW OTC

SYNTEZA I BADANIA BIOLOGICZNE NOWYCH L-PROLINOWYCH

POCHODNYCH NITROZOMOCZNIKA

ISSN 1425-5073

WIĄZANIE FLUCYTOZYNY DO UPIGMENTOWANYCH GRZYBÓW

MIKROSKOPOWYCH CLADOSPORIUM CLADOSPORIOIDES

Farmaceutyczny

Przegląd Naukowy

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE CHITOZANU ZE SKORUPIAKÓW

I CHITOZANU GRZYBOWEGO

Farmaceutyczny

Farmaceutyczny

Index Copernicus 2,51

Spis treści

OCENA ZASTOSOWANIA PREPARATÓW Z FLUOREM

W PROFILAKTYCE I LECZENIU PRÓCHNICY 4

Redaktor Naczelny:

Prof. dr hab. Krystyna Olczyk

Adres redakcji:

41-200 Sosnowiec, ul. Jedności 8

Tel. 500 722 219

Fax. 032/364-11-34

Mail: fpn@kwiecinski.pl

OKSYDACYJNA MODYFIKACJA BIAŁEK RDZENIOWYCH

PROTEOGLIKANÓW W PRZEBIEGU FIZJOLOGICZNEGO

STARZENIA SIĘ USTROJU 7

Konsultacyjna Rada Naukowa

Przewodniczący:

Prof. dr hab. Krystyna Olczyk

OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ,

W APTECE OGÓLNODOSTĘPNEJ 11

Członkowie:

Prof. dr hab. Barbara Błońska – Fajfrowska

Prof. dr hab. Jerzy Brandys

Prof. dr hab. Elżbieta Brzezińska

Prof. dr hab. Ewa Buszman

Prof. dr hab. Zoﬁa Dzierżewicz

Prof. dr hab. Kazimierz Głowniak

Prof. dr hab. Edmund Grześkowiak

Prof. dr hab. Ewa Jagiełło-Wójtowicz

Prof. dr hab. Krzysztof Jędrzejko

Prof. dr hab. Krzysztof Jonderko

Prof. dr hab. Jan Kowalski

Prof. dr hab. Jerzy Kwapuliński

Prof. dr hab. Jan Pachecka

Prof. dr hab. Jerzy Pałka

Prof. dr hab. Janusz Pluta

Prof. dr hab. Janusz Solski

Prof. dr hab. Artur Stojko

Prof. dr hab. Maria Wardas

Prof. dr hab. marek Wesołowski

Prof. dr hab. Ludmiła Węglarz

Dr hab. Barbara Pilawa prof. nadzw. ŚUM

Dr hab. Zdzisława Kondera – Anasz

Dr hab. Urszula Mazurek

Dr hab. Andrzej Plewka

Dr hab. Krzysztof Solarz

Dr hab. Krystyna Trzepietowska – Stępień

OPTYMALIZACJA PROFILAKTYCZNEGO DAWKOWANIA

CEFAZOLINY W ZABIEGU POMOSTOWANIA AORTALNO-

WIEŃCOWEGO NA PODSTAWIE BADAŃ

FARMAKOKINETYCZNYCH 14

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI SUBSTANCJI

PROMIENIOCHRONNYCH W PREPARATACH

KOSMETYCZNYCH

CZĘŚĆ I – METODY SPEKTROSKOPOWE.

SPEKTROSKOPIA UV/VIS 18

PHARMACOVIGILANCE W BADANIACH KLINICZNYCH 24

PLAZMID KRYPTYCZNY pIGRW12

JAKO POTENCJALNY WEKTOR DLA BIOTECHNOLOGII 28

PORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI WYBRANYCH METOD

ZNIECZULENIA MIEJSCOWEGO DO ZABIEGÓW

Z ZAKRESU STOMATOLOGII ZACHOWAWCZEJ U DZIECI 31

Sekretarz Naukowy:

Dr n. med. Robert D. Wojtyczka

POSTAWY STUDENTÓW ZRÓŻNICOWANYCH UCZELNI

WOBEC PRZYJMOWANIA LEKÓW HOMEOPATYCZNYCH 34

Członkowie Kolegium Redakcyjnego:

Dr n. farm. Paweł Olczyk

Dr n. biol. Małgorzata Kępa

Mgr Kornelia Kuźnik-Trocha

POTENCJAŁ PROFILAKTYCZNY APITERAPEUTYKU

MELANPOL W NAWROTOWYCH INFEKCJACH

UKŁADU ODDECHOWEGO U DZIECI 40

Wydawca:

Grupa dr. A. R. Kwiecińskiego

Adres Wydawcy:

Grupa dr. A. R. Kwiecińskiego

ul. Wiśniowa 25/2, 43-300 Bielsko-Biała,

tel. (0-33) 817-28-79 fax (0-33)817-36-31

POZYTYWNE I NEGATYWNE EFEKTY DZIAŁANIA METALI

W WYBRANYCH FORMACH KOSMETYCZNYCH 43

PSYCHOLOGICZNE WYZNACZNIKI IMPULSYWNYCH

ZACHOWAŃ KONSUMENTÓW LEKÓW OTC 46

Prezes : dr n. med. Adam Kwieciński

Marketing Manager:

Mgr Katarzyna Pytlarczyk

kpytlarczyk@wizja.net.pl

SYNTEZA I BADANIA BIOLOGICZNE NOWYCH

L-PROLINOWYCH POCHODNYCH NITROZOMOCZNIKA 49

Opracowanie graﬁczne:

Robert Cyganik

Skład:

Jerzy Partyka

WIĄZANIE FLUCYTOZYNY DO UPIGMENTOWANYCH

GRZYBÓW MIKROSKOPOWYCH CLADOSPORIUM

CLADOSPORIOIDES 55

Nakład: do 7 000 egz.

Wszystkie materiały opublikowane w piśmie objęte są ochroną Prawa autorskiego. Projekty chro-

nione są Ustawą o Prawie autorskim i pokrewnych prawach z 1994 r. (Dz. U. Nr 24, poz. 83). Redakcja

zastrzega sobie prawo dostosowania nadesłanych materiałów do potrzeb pisma. Przedruki możliwe

jedynie za zgodą wydawcy. Za treść materiałów reklamowych oraz listów od czytelników redakcja

nie odpowiada.

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE CHITOZANU ZE SKORUPIAKÓW

I CHITOZANU GRZYBOWEGO 58

Przegląd Naukowy

Uprzednio pod tytułem PORADNIK FARMACEUTY

PISMO POD PATRONATEM WYDZIAŁU FARMACEUTYCZNEGO ŚLĄSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W KATOWICACH

OCENA ZASTOSOWANIA PREPARATÓW Z FLUOREM

W PROFILAKTYCE I LECZENIU PRÓCHNICY

ESTIMATE OF EMPLOYMENT OF CONFECTION WITH IN PREVENTIVE MAINTENANCE

FLUOREM AND TREATMENT OF CARIES

Mgr farm. Grażyna Meler, dr n. farm. Jan Meler*

Apteka Parkowa Wrocław,

*Zakład Technologii Postaci Leku

Akademii Medycznej

Wrocław

Streszczenie

Obecnie uważa się i przecenia znaczenie ﬂuorków

w zwalczaniu próchnicy zębów. W wysokim stężeniu

ﬂuor ogranicza produkcję kwasów przez bakterie, redu-

kując tym samym ryzyko powstawania próchnicy. Nie

jest potwierdzone, czy efekt ten zachodzi w warunkach

in vivo. Stosowanie zawierających ﬂuor produktów do

higieny jamy ustnej prowadzi do zwiększenia stężenia

ﬂuoru w ślinie, płytce nazębnej oraz na powierzchni

zębów. Prace naukowe nie określają jaki jest udział

podaży ﬂuoru z zastosowania miejscowego w udziale

ogólnym.

Summary

It is thought presently and meaning overestimates in

braving of caries of tooth ﬂuoride. It limits production

of acid in high concentrating by germs ﬂuoride, risk of

generation of caries reducing same. It is not certiﬁed, if

this effect gets in conditions in vivo. It leads inclusive

for sanitation of oral pit boost of concentrating in ap-

plication product ﬂuoride of saliva, dental plate and on

surface of tooth. They do not deﬁne research works be

from employment in general participation that partici-

pation of supply local ﬂuoride.

Słowa kluczowe : ﬂuor, ﬂuoroza, pasty do zębów

Key words : ﬂuoride, ﬂuorosis, tooth paste

Obecnie wiadomo, że ﬂuor jest mikroelementem biorą-

cym udział w aktywacji i zahamowaniu działania niektórych

enzymów. Obecny jest we wszystkich tkankach organizmu,

a w dużych ilościach występuje w zębach w których osią-

ga zdecydowanie większe stężenie niż w innych tkankach.

Do dzisiaj niewiadomo czy stosowanie metod podaży ﬂuoru

w postaci rozpuszczonych ﬂuorków jest szkodliwe, chociaż

pojawiają się pewne dane, iż nadmierne ﬂuorowanie szko-

dzi. Metoda ta miała się sprawdzić w przypadku dowozu

ﬂuorków do szkliwa zęba i zwiększenie odporności zębiny

na czynniki próchnicowe.

Metodą kontaktową jest wcieranie, pędzlowanie, płuka-

nie czy powlekanie powierzchni zębów środkami zawiera-

jącymi aktywny ﬂuor, także mycie zębów specjalnymi pa-

stami [1].

Celem pracy było przedstawienie poglądów dotyczących

wpływu ﬂuoru i jego soli na organizm ludzki, oraz potwier-

dzenie faktu, że nie uwzględnia się past do zębów z ﬂuorem

jako podaży ﬂuoru ogólnoustrojowo.

Mechanizmy działania ﬂuoru

w organizmie

Jako pierwiastek chemiczny jest jednym z najbardziej ak-

tywnych molekuł reagujących bezpośrednio ze wszystkimi

pierwiastkami z wyjątkiem tlenu, azotu, chloru i gazów szla-

chetnych. W normalnych warunkach otoczenia jest gazem

trującym, który działa drażniąco na błony ś1uzowe i oczy

[2,3]. Zapotrzebowanie na ten pierwiastek w różnych okre-

sach życia zostało przedstawione w Tabeli 1. Nadmierne

wchłanianie ﬂuoru w dzieciństwie powoduje marmurkowa-

tość i odbarwienie emalii zębów [4]. Fluor w pożywieniu nie

jest na ogół szkodliwy dla człowieka. Już dawno stomato-

lodzy zwrócili uwagę na znaczenie ﬂuorków w zwalczaniu

próchnicy zębów, a ortopedzi wykazali dobre skutki lecze-

nia ﬂuorkami chorób kości. Przeciwpróchnicowe działanie

ﬂuoru może być przypisane dwóm mechanizmom: pierwszy

z nich zauważa się wtedy jeżeli jony ﬂuoru są obecne w oto-

czeniu szkliwa podczas ataku kwasów bakteryjnych, to ﬂu-

4 Farmaceutyczny

ISSN 1425-5073

Przegląd Naukowy

Nr 5 / 2008

Zapotrzebowanie na ﬂuor Ilość [mg]

Niemowlęta: Od urodzenia do 6 miesiąca życia 0.1 mg dziennie

Niemowlęta : Od 6 miesiąca do 12 miesiąca życia 0.5 mg dziennie

Dzieci : 1 do 3 lat

0.7 mg dziennie

nazębny u dentysty, ponadto używać pasty, która

zapobiega odkładaniu się kamienia na powierzchni

zębów. W świetle badań okazało się też, że ﬂuor-

ki stymulując tworzenie kości powodują przyrost

BMD w kręgosłupie. Stosowane w niskiej dawce,

szczególnie zaś preparaty o przedłużonym działa-

niu oraz monoﬂuorofosforan powodują przyrost

BMD kręgosłupa o 2-5% rocznie. Nie udowod-

niono korzystnego ich wpływu na BMD szkiele-

tu obwodowego. Udowodniono także, iż długo-

trwała terapia (> 5 lat) prowadzi do zmniejszenia

odporności mechanicznej kości na złamania [7].

W obecnym świetle badań naukowych już wiado-

mo, że ﬂuorki akumulują się w naszych kościach

i powodują, że są one bardziej kruche i podatne

na złamanie. Badania wielu autorów potwierdzi-

ły, że znaczne ilości spożytych ﬂuorków kumulują

się w szyszynce, co prowadzi do zmniejszenia wytwarzania

melatoniny bardzo ważnego hormonu regulacyjnego [8,9].

Prace Hellera i innych autorów oraz McDonagha, że nad-

miar ﬂuorków prowadzi do ﬂuorzycy (ﬂuorozy) u znacznej

ilości dzieci. Według autorów od 30 do 50% dzieci z krajów

optymalnie ﬂuoryzowanych cierpi na ﬂuorozę przynajmniej

dwóch zębów [10,11].

Prace Cohna stwierdzają, że może istnieć związek mie-

dzy ﬂuoryzacją a tworzeniem się kostnomięsaka u młodych

mężczyzn i wpływem ﬂuorków na artretyzm i niedoczyn-

ność tarczycy [12]. Badania na zwierzętach potwierdziły, że

stężenie ﬂuoru w wodzie pitnej powyżej 1 ppm zwiększa ab-

sorpcję aluminium do centralnego układu nerwowego i mo-

że mieć wpływ na późniejsze choroby zwyrodnieniowe [13].

Prace innego badacza natomiast wykazały, że zawartość ﬂu-

orków większa niż 3 ppm w wodzie spożywanej przez ludzi

i zwierzęta prowadzi do zmniejszenia płodności [14]. Mię-

dzynarodowy Uniwersytet na Florydzie opublikował raport,

w którym stwierdzono, że roztwór ﬂuorku potasu o stężeniu

0,45 ppm wystarczy, by znacznie spowolnić nasze reakcje

sensoryczne i umysłowe (ATSDR 2003). Obecnie wiadomo

że, ﬂuor jest nieefektywny w zapobieganiu ubytkom i od-

pryskom szkliwa. Z wielu badań wynika też, że próchnica

maleje też w społeczeństwach w których już nie ﬂuoryzuje

się wody i nie podaje ﬂuoru w różnych innych suplementach

oraz pastach do zębów, różnica ta jest klinicznie i statystycz-

nie mało istotna, (nie ﬂuoryzuje się wody w Finlandi, Ka-

nadzie, Danii, Holandii i Kubie oraz Niemczech), a nawet

zauważa się spadek poziomu próchnicy ( Belgia jest obecnie

jedynym krajem który zakazuje ﬂuoru w pastach do zębów).

Fluoroza jest natomiast powszechnie znanym zjawiskiem

występującym wtedy, gdy w organizmie gromadzi się zbyt

dużo ﬂuorku. Przy łagodniejszej postaci ﬂuorozy na zębach

pojawiają się białe plamy. W łagodnych przypadkach powo-

duje to pojawianie się plam na zębach, w poważniejszych

– szkliwo ciemnieje i odłamuje się.

W łagodniejszej postaci ﬂuoroza może wystąpić nawet

u 80% dzieci w regionach, gdzie ﬂuorkuje się wodę, ale ta-

kie nasilenie choroby może mieć miejsce i w innych okoli-

cach, gdzie zbyt wiele ﬂuoru dostaje się do organizmu nie

z wody, lecz z innych źródeł (pasty do zębów, żywność, za-

nieczyszczenia środowiska).

Większość z nas ludzi w Polsce wypija dziennie około

nazębny u dentysty, ponadto używać pasty, która

zapobiega odkładaniu się kamienia na powierzchni

zębów. W świetle badań okazało się też, że ﬂuor-

ki stymulując tworzenie kości powodują przyrost

BMD w kręgosłupie. Stosowane w niskiej dawce,

szczególnie zaś preparaty o przedłużonym działa-

niu oraz monoﬂuorofosforan powodują przyrost

BMD kręgosłupa o 2-5% rocznie. Nie udowod-

niono korzystnego ich wpływu na BMD szkiele-

tu obwodowego. Udowodniono także, iż długo-

trwała terapia (> 5 lat) prowadzi do zmniejszenia

odporności mechanicznej kości na złamania [7].

W obecnym świetle badań naukowych już wiado-

mo, że ﬂuorki akumulują się w naszych kościach

i powodują, że są one bardziej kruche i podatne

Dzieci : 4 do 8 lat

1.1 mg dziennie

Dzieci : 9 do 13 lat

2.0 mg dziennie

Dorośli : Mężczyźni 14 do 18 roku życia

2.9 mg dziennie

Dorośli : Mężczyźni Od 19 roku wzwyż

3.1 mg dziennie

Kobiety : 18 lat i poniżej

2.9 mg dziennie

Kobiety : 19 lat i wzwyż

3.1 mg dziennie

Tabela 1

Zapotrzebowanie na ﬂuor w różnych okresach życia (Harper i in. 1983)

oroapatyt powstaje podczas fazy remineralizacji już przy

takich wartościach pH, przy których hydroksyapatyt nadal

ulega rozpuszczaniu.

Zakres remineralizacji szkliwa, dzięki jonom ﬂuoru, ule-

ga rozszerzeniu, natomiast demineralizacja zostaje ogra-

niczona. Drugi Mechanizm opiera się na stwierdzeniu , że

podczas stosowania produktów do higieny jamy ustnej z ﬂu-

orem, powstaje ﬂuorek wapnia, który pełni funkcję rezerwy

ﬂuoru, sterowanej zmianami pH. Podczas ataku kwasów

ﬂuorek wapnia rozpada się, uwalniając jony ﬂuoru, które

stymulują naturalną remineralizację w postaci ﬂuoroapaty-

tu. W wysokim stężeniu ﬂuor ogranicza produkcję kwasów

przez bakterie, redukując tym samym ryzyko powstawania

próchnicy [5]. Nie jest potwierdzone, czy efekt ten zachodzi

w warunkach in vivo (brak danych literaturowych).

W ostatnich latach wprowadzono do użytku liczne leki,

które zawierają różne substancje jako pochodne ﬂuoru.

Dzienna dawka spożywanego ﬂuoru z pożywieniem wynosi

0,3–0,5 mg, natomiast toksyczna jest określana powyżej 20

mg. Fluor w postaci apatytu ﬂuorowego wchodzi w skład

szkliwa ( enamelum ) zębów. Fluor jest dostarczany całemu

organizmowi na drodze ﬂuoryzacji systemowej. Dzięki wy-

dzielaniu wzbogaconej we ﬂuor śliny oraz ograniczonemu

działaniu lokalnemu po doustnym przyjęciu ﬂuoru, następu-

je wzrost stężenia ﬂuoru w jamie ustnej. Fluoryzacja syste-

mowa obejmuje takie metody, jak: ﬂuorkowanie wody, soli

i stosowanie tabletek z ﬂuorem. Oprócz ﬂuoryzacji syste-

mowej istnieje też ﬂuoryzacja miejscowa do jamy ustnej,

a największą podaż uzyskuje się z past do zębów.

Stosowanie zawierających ﬂuor produktów do higieny

jamy ustnej prowadzi do zwiększenia stężenia ﬂuoru w śli-

nie, płytce nazębnej oraz na powierzchni zębów. Uszkodze-

nie szkliwa umożliwia bakteriom dostanie się do zębiny, co

powoduje próchnicę ( caries dentis = caries – próchnica,

zgnilizna). Próchnica charakteryzuje się demineralizacją

uwapnionych części zęba, a potem zniszczeniem substan-

cji organicznej. Adamantoblasty (ameloblasty lub komórki

szkliwotwórcze) po wyprodukowaniu szkliwa zanikają, co

w razie powstania ubytku uniemożliwia odtworzenie, zre-

generowanie szkliwa [6].

Warto wiedzieć, że przypadkach nie przylegania dziąsła

do szyjki, np. w następstwie kamienia zębowego, zębina na

wysokości szyjki może stać się miejscem procesów próch-

nicznych. Zatem dobrze jest co pewien czas usuwać kamień

ISSN 1425-5073

Farmaceutyczny

Przegląd Naukowy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: