Greccy Herosi.pdf

Greccy Herosi

Achilles

Achilles jest bohaterem epickiego poematu Homera „Iliada”, który opowiada o wyczynach herosa podczas wojny

trojańskiej. Syn Peleusa, króla jednego z miast w Tesalii, i nimfy Tetydy. Wychowanek mądrego centaura

Chirona. Tetyda, starając się zapewnić synowi nieśmiertelność, zanurzyła go po narodzeniu w Styksie i w ten

sposób uodporniła całe jego ciało na ciosy z wyjątkiem pięty, za którą trzymała niemowlę. Wielki wojownik był

jednak człowiekiem pełnym wad. Złość i zraniona duma sprawiły, że odmówił poprowadzenia swego wojska do

walki. Zastąpił go jego przyjaciel Patrokles i zginął. Pełen smutku i zemsty Achilles zabił trojańskiego wojownika

Hektora, chociaż wiedział, że spowoduje tym własną śmierć. Zginął od zatrutej strzały Parysa, który

wspomagany przez Apolla trafił Achillesa w jego czułą piętę, jedyną część ciała, której jego matka nie zanurzyła

w rzece Styks, by uczynić swe dziecko nieśmiertelnym. Dla Greków Achilles był uosobieniem heroicznego etosu.

Wolał żyć krótko, ale w sławie.

Atalanta

Niezwyciężona łowczyni, biegaczka i atletka, córka króla kalidońskiego Jazosa; ojciec kazał porzucić dziecko w

górach, jednak dziewczynką zaopiekowała się Artemida, dając jej za opiekunkę niedźwiedzicę, a potem

przekazała ją Amazonkom; okazawszy niesłychaną dzielność w łowach na dzika odzyskała miłość ojca, jednak

wyrocznia orzekła, że kiedy wyjdzie za mąż, straci życie. Od tej chwili wszystkich zalotników wzywała do

rywalizacji w biegach, w których zawsze zwyciężała. Są wersje mitu, które mówią, że jedynym, który pokonał

Atalantę był Hippomenes; za namową Afrodyty w trakcie biegu rzucił trzy złote jabłka przed Atalantą, która

zapomniała o rywalizacji, zaś bogini miłości zmąciła jej uczucia i zaraz po biegu Atalanta oddała się

Hippomenesowi w świętym gaju bogini Rei. Urażona Rea zamieniła kochanków w lwy i zaprzęgła do swego

rydwanu; wg innej wersji mitu zwycięzcą A. okazał się Melanion, a miejscem, w którym kochankowie mieli się

połączyć była świątynia Zeusa. Mówiono też, że w trakcie biegu Atalantę zapłodnił Ares i że urodziła boskiego

syna o imieniu Partenopajos, który uczestniczył w wyprawie Siedmiu przeciw Tebom.

Bellerofon

Syn króla Koryntu Glaukosa. Bawiąc się łukiem ojca zabił przypadkowo brata, za co został wygnany

z dworu. Schronienie znalazł u króla Projtosa. Jego żona, Steneboja (Anteja), zakochała się w

Bellerofoncie, ale ten nie odwzajemnił uczucia, za co oskarżyła go o napastowanie. Król Projtos

wysłał Bellerofonta z listem do swego teścia, Jobatesa, by ten kazał zabić młodzieńca (stąd

powiedzenie "list Bellerofonta"). Jobates wysłał Bellerofonta, aby zabił Chimerę, Był to potwór

dziwaczny: z przodu lew, z tyłu smok, a pośrodku koza. Ze wszystkich trzech paszcz buchał ogień

okropny. Przeciw Chimajrze Iobates wysyłał całe zastępy wojska, lecz z takiej wyprawy nikt nigdy

nie wracał. Ludzie zamykali się po domach, drżąc z trwogi przed potworem, który włóczył się po

lasach i polach. Bellerofon wcale się nie bał. Wieczorem pomodlił się do Ateny i usnął. Gdy się

obudził nazajutrz, ujrzał obok siebie złote wędzidło. Wziął je, ale nie wiedział, co to znaczy. Dopiero

w ogrodzie spotkał skrzydlatego konia, Pegaza, i zrozumiał, ze to na niego wędzidło i ze wszystko

dzieje się za sprawą Ateny. Wskoczył więc na grzbiet rumaka i wzbił się w powietrze. Teraz mógł

walczyć z Chimajrą. Potwór ciskał się, dymił, warczał, strzelał ogniem, ale Bellerofon wysoko ponad

nim drwił z jego wściekłości i co chwila podlatywał, aby go ukłuć oszczepem. Na koniec udało mu

się wrazić Chimajrze oszczep w gardło. Pocisk miał ostrze z ołowiu, który stopił się w ogniu

buchającym z paszczy i zalał wnętrzności. Potwór zdechł, a Bellerofon w triumfie wrócił do

Iobatesa. Król rozczulił się, podarł list Projtosa, dał bohaterowi własna córkę za żonę i podzielił się

królestwem. Kraj odżył, albowiem Bellerofon ochraniał go swym męstwem. Żaden wróg nie ważył

się wtargnąć w jego granice. Owe powodzenia tak oszołomiły wnuka Syzyfa, iż zdawało mu się, że

wszystkiemu podoła. Ziemia była dla niego za mała. Zamyślał Olimp zdobyć i Dzeusowi piorun

wydrzeć. Tu był kres jego dumy i chwały. Ledwo wzniósł się w powietrze na swym skrzydlatym

rumaku, otoczyły go gęste chmury i piorun zwalił jeźdźca na ziemię. Spadł w przepaści górskie,

osmalony ogniem niebieskim, ranny i bezsilny. Z oczyma obłąkanymi, których światło ćmiła nędza

klęski, odszedł na pustynię, gdzie unikając ludzi przeżuwał hańbę w samotności i zapomnieniu.

Hektor

To najdzielniejszy bohater trojański, ulubieniec Apollina, najstarszy syn Priama i Hekaby, brat Parysa, mąż

Andromachy. W czasie wojny trojańskiej zabił Patroklosa, któremu zabrał zbroję Achillesa, po czym w odwecie

zginął z jego ręki pod murami Troi. Nawoływania rodziny Hektora do jego powrotu do twierdzy opisuje "Lament

Andromachy" autorstwa >Homera. Chcąc pomścić śmierć przyjaciela (Patroklosa), Achilles zawlókł ciało Hektora

do obozu greckiego i postanowił, że wystawi je niepochowane na żer zwierząt (co było największą karą dla

starożytnych). Ponadto przyczepił je do swego rydwanu i codziennie rano przejeżdżał pod murami Troi. Dopiero

Priam wybłagał u niego oddanie zwłok. Po pogrzebie Hektora kremacja) w Troi zarządzono dwunastodniową

żałobę.

Herakles

>Narodziny i okres Dzieciństwa

Formalnie Herakles jest synem Alkmeny i Amfitriona, a faktycznie ojcem jego jest Zeus, który przybrał postać

Amfitriona i spłodził Heraklesa. Amfitrion zorientował się, że coś jest nie tak i spłodził brata bliźniaka Ifiklesa.

Za sprawa Hery, która była bardzo zła na Zeusa, Herakles urodził się po 10 miesiącach ciąży. Swoją

nieśmiertelność jednak zawdzięcza temu, że Hermes przystawił go w czasie snu do piersi Hery (największego

wroga Heraklesa). Hera zorientowała się o podstępie i odepchnęła Heraklesa, ale ten zdążył jednak napić się jej

mleka. Reszta mleka, która się rozlała utworzyła Drogę Mleczną.

Kiedy Herakles miał 8 miesięcy, Hera postanowiła go zabić. Wpuściła do pokoju, gdzie spał mały Herakles i

Ifikles dwa ogromne węże. Jeden oplótł i zaczął dusić Ifiklesa, ten zaczął krzyczeć budząc Heraklesa, który

chwycił węże za szyje i udusił. Amfitrion, który na krzyk dziecka przybiegł z mieczem zobaczył tylko uduszone

węże. Zorientował się, że Herakles jest synem boga.

Pierwszym nauczycielm bliźniaków był śpiewak Linos. Ifikles był uczniem zdyscyplinowanym i pojętnym, nauka

nie sprawiała mu żadnych kłopotów. Herakles był bardzo niezdscyplinowany, do tego stopnia, że Linos musiał go

karać. Któregoś dnia tak to zdenerwowało Heraklesa, że rzucił w nauczyciela lirą i go zabił. Został oskarżony o

zabójstwo. Udało mu się wymigać od kary, ale Amfitrion bojąc się gniewu i siły Heraklesa na dalszą naukę wysłał

go na wieś.

Dalszą edukację Heraklesa kontynuował pasterz Teutaros, który nauczył go strzelać z łuku. Naucycielami

Heraklesa mieli być m.in.: Amfitrion - nauczył go powożenia rydwanem, Kastor nauczył go posługiwania się białą

bronią, Eumolpos - uczył go muzyki.

Bogowie go polubili. Hermes dał mu miecz, Apollon strzały, Hefajstos kołczan, a Atena pancerz. Herakles sam

zrobił sobie maczugę i okrycie z lwiej skóry.

>Dalsze Losy:

W wieku osiemnastu lat Herakles miał wzrost czterech łokci i jednej stopy. Dokonał wtedy swojego pierwszego

(nie licząc uduszenia węży) heroicznego czynu. Zabił lwa w górach Kitajronu. Lew był ogromny, siał spustoszenie

na ogromnym terenie, ale głównie na terytorium króla Tespiosa. Herkules postanowił go zabić. W tym celu

zamieszkał u Tespiosa. Za dnia polował na lwa, a noce spędzał u króla. Tespios miał 50 córek i ani jednego syna.

Umyślił więc sobie, że przynajmniej będzie miał wnuki. W tym celu rozkazał swoim córkom aby co noc po kolei

odwiedzały Heraklesa. W ten sposób Herakles stał się ojcem 50 synów. 50 dnia zabił lwa i wrócił w swoje

rodzinne strony.

Wracając spotkał wysłańców Ochomenos, którzy udawali się do Teb po daninę. Herakles obciął im uszy i nosy.

Doprowadziło to do wojny. W trakcie walk miał wg z tradycji zginąć jego ojczym Amfitrion, wg innej zginął

dopiero później. Za zasługi dla Teb, król Kreon oddał Heraklesowi za żonę najstarszą córkę Megarę, a młodszą

wydał za Ifiklesa. Herakles miał z nią kilkoro dzieci.

Obłęd:

Niestety pewnego dnia Hera zażądała, aby udał się na służbę do Eurysteusa. Gdy Herakles odmówił zesłała na

niego szaleństwo. W obłędzie Herakles zamordował kilkoro ze swoich dzieci. Wg jednej tradycji narzędziem

mordu był łuk, wg innej miał dzieci powrzucać do ognia. Mordując swoje dzieci zamordował także dwoje dzieci

Ifiklesa. Ocknąwszy się z szału, zauważył co zrobił i chciał popełnić samobójstwo, ale Tezeusz odwodzi go od

tego zamiaru. Herakles jednak porzuca Megarę. Swego rodzaju pokutą miała być służba u Eurysteusa. Na jego

polecenie miał wykonać 12 prac. Eurysteus starał się wymyślić dla herosa tak trudne zadania, aby ten podczas

ich wykonywania zginął. (Tradycja podaje tutaj różne wersje wydarzeń które doprowadziły do szału Heraklesa;

także skutki tego nie są do końca jasne: prawdopodobnie zabił także własną żonę)

>Dwanaście Prac Heraklesa:

1. Zgładzenie Lwa Nemejskiego i zdarcie z niego skóry było pierwszą z 12 prac, które Herakles musiał wykonać

dla króla Myken, Eurysteusa. Olbrzymi lew, którego skóry nie mogło przebić żadne ostrze. Co do jego

pochodzenia istnieje wiele wersji. Jedni twierdzą, że urodziła go Echidna, którą zgwałcił Ortros - dwugłowy pies

gończy Geriona, inni, że był potomkiem Selene. Lew ten miał pustoszyć okolice argolidzkiej doliny Nemei. Po

wytropieniu lwa w okolicach góry Tretos, Herakles najpierw próbował go zabić strzelając do niego z łuku, lecz

strzały odbijały się od jego skóry. Potem zaatakował lwa mieczem, który zgiął się na jego skórze oraz maczugą,

którą połamał na lwiej głowie. Gdy zwierz wycofał się do jaskini o dwóch wejściach, Herakles jedno z nich

zastawił, a drugim wszedł do środka legowiska. Heros chwycił głowę lwa pod ramię i udusił go, jednak w czasie

walki lew odgryzł mu palec Herakles zaniósł trofeum do Myken, gdzie ściągnął z lwa skórę, używając do jej

przecięcia ostrych pazurów zwierzęcia. Chodził potem w nieprzebijalnej skórze Lwa Nemejskiego, używając jej

jako pancerza, a głowę chronił mu łeb bestii.

2. Zgładzenie Hydry było drugą pracą, którą Herakles (Herkules) musiał wykonać dla króla Eurysteusa.

Wielogłowy wąż wodny, spłodzony przez Tyfona i Echidnę. Hydra podobna była do psa, lecz miała 8 lub 9

wężowych łbów. Jeden ze łbów Hydry był nieśmiertelny. Według innych wersji, Hydra miała nawet 50 lub 100

głów. Na miejscu odciętej odrastały dwie lub trzy nowe głowy. Hydra była bardzo jadowita, a nawet zapach jej

śladów miał powodować śmierć. Potwór, który norę miał u źródła rzeki Amymone , pustoszył okolice Lerny, która

leżała w okolicach Argos. Herakles wywabił Hydrę z nory za pomocą płonących strzał, a następnie wstrzymał

oddech i ją schwytał. Potwór z kolei usiłował owinąć mu się naokoło nóg. Herakles rozbijał głowy Hydry pałką,

lecz wówczas na tym miejscu wyrastały nowe głowy. W końcu skorzystał z pomocy swojego siostrzeńca Jolaosa,

który przypalał miejsca po odciętych głowach, zapobiegając wyrastaniu nowych. Potem Herakles odciął

mieczem nieśmiertelną głowę i zakopał pod głazem. W żółci zabitej Hydry Herakles zanurzył groty strzał,

zatruwając je w ten sposób i powodując, że nawet ich draśnięcia były śmiertelne. Stało się to jednak pośrednio

przyczyną jego śmierci. Eurysteus nie zaliczył jednak tej pracy jako wykonanej, gdyż Herakles korzystał z

pomocy Jolaosa, przez co heros musiał wykonać pracę dodatkową.

3. Schwytanie Cerynitis było trzecią pracą Heraklesa (według innych źródeł czwartą). Niezwykle szybkie zwierzę,

o imieniu Cerynitis. Miała rogi ze złota, sierść ze srebra, a kopyta z brązu. Poświęcona była Artemidzie. Według

legendy, Artemida znalazła pięć takich zwierząt, z czego cztery zaprzęgła do swego powozu, a piąte uciekło. Po

długotrwałym pościgu Herakles zdołał schwytać zwierzę, przy użyciu strzały o grocie zamoczonym w trującej

krwi Hydry. W drodze powrotnej spotkał Artemidę i Apolla. Oskarżyli oni Heraklesa o świętokradztwo, lecz

wyjaśnił on, że było to konieczne, żeby zakończyć zadanie. Artemida zgodziła się zaczekać z odebraniem łani aż

zadanie Heraklesa zostanie uznane za zakończone przez Eurysteusa. Aby uniknąć zamknięcia łani w menażerii

króla, Herakles skłonił go, by sam odebrał zwierzę. Łania okazała się zbyt szybka i uciekła.

4. Olbrzymi dzik siejący spustoszenie na stokach góry Erymantos. Gonił ludzi aż do ich śmierci z braku sił.

Schwytanie jego było czwartą z dwunastu prac Heraklesa. Dzika tego miał Herakles schwytać zimą, więc po

wypłoszeniu go z gęstwin ścigał go tak długo, aż zwierzę omdlało ze zmęczenia. Herakles zabrał bestię na plecy

i odniósł do królestwa Eurysteusa. Na widok bestii przerażony Eurysteus ukrył się w wielkiej kadzi, którą

przygotował sobie na wypadek niebezpieczeństwa. W Kume w Kampanii jako votum pokazywano kły dzika

erymantejskiego

5. Augiasz miał dzięki przychylności bogów najbogatsze na świecie trzody i stada koni. Z jego stajni, obór i

owczarni nie wynoszono jednak od wielu lat gnoju i były one źródłem przykrego zapachu. Również pastwiska

zalegała gruba warstwa gnoju.

Oczyszczenie ich w ciągu jednego dnia było piątą z 12 prac, które Herakles musiał wykonać dla króla

Eurysteusa. Pracę oczyszczenia stajni i obór Augiasza Eurysteus zlecił Heraklesowi w celu upokorzenia go.

Jednak Heraklesowi udało się tego dokonać w ciągu jednego dnia przed zmierzchem.

W tym celu, wyburzył mur w dwóch miejscach i skierował wody rzeki Alfejos lub Penejos, według niektórych

wersji mitu obu, aby ich wody popłynęły przez stajnie i pastwiska w dolinach. Przed zmierzchem, płynące wody

oczyściły stajnie. Augiasz przyrzekł Heraklesowi za wykonanie pracy jedną dziesiątą swoich stad, lecz później nie

dotrzymał umowy. Po wykonaniu 12 prac, Herakles podbił w zemście Elidę i, według niektórych wersji, zabił

Augiasza i jego synów, z wyjątkiem Fyleusa, który stanął po stronie Heraklesa w sporze o zapłatę i za to heros

osadził go na tronie.

6. Ptaki o dziobach i skrzydłach z brązu, poświęcone Aresowi, które nawiedziły okolice Bagien Stymfalskich nad

jeziorem Stymfolos w Arkadii. Ptaki zabijały ludzi i stada spadającymi piórami z brązu, a ich odchody były

trujące. Szóstą pracą Heraklesa, zleconą przez króla Myken, Eurysteusa, było wytrzebienie stada morderczych

ptaków. Gdy Herakles przybył na bagna, zrezygnował z wybicia ptaków strzałami, ponieważ było ich zbyt dużo.

Wtedy Atena dała mu wykonaną przez Hefajstosa kołatkę, której hałas wypłoszył ptactwo, a Herakles mógł je

powystrzelać strzałami z łuku. Niedobitki stada znalazły schronienie na Wyspie Aresa leżącej Morzu Czarnym.

7. Byk kreteński Miał zostać złożony w ofierze Posejdonowi Minosa, ten jednak - ulegając piękności byka -

zamienił go na inne zwierzę. W zemście Posejdon zesłał na byka szaleństwo, w wyniku czego pustoszył Kretę,

tratował pola i sady, paląc wszystko buchającym z nozdrzy ogniem.. Eurysteus, jako siódmą pracę, nakazał

Heraklesowi pojmać żywcem byka i dostarczyć go do Myken. Po długiej i męczącej walce udało się Heraklesowi

ujarzmić zwierzę. Eurysteus miał wypuścić byka na wolność. Byk grasował najpierw w okolicach Sparty, a potem

w pobliżu Maratonu, gdzie zabił go heros Tezeusz.

8. Klacze Diomedesa cztery klacze należące do króla trackiego plemienia Bistonów, Diomedesa, który miał je

karmić ludzkim mięsem. W innej wersji mitu były ogierami o imionach: Podargos , Lampon , Ksantos i Dejnos .

Schwytanie stada klaczy było ósmą pracą Heraklesa, wyznaczoną przez Eurysteusa. Heros popłynął do Tracji na

czele zastępu ochotników. Gdy przybył do Tirydy, przegonił koniuchów opiekujących się czwórką klaczy i

popędził je ku okrętowi. Gdy zorientował się, że podąża za nimi pogoń, polecił Abderosowi opiekę nad stadem

( klacze pożarły przyjaciela Heraklesa), sam zaś stawił czoło Trakom. Podobno miał rzucić klaczom na pożarcie

ciało ogłuszonego Diomedesa i w ten sposób je uspokoić.Eurysteus kazał wypuścić klacze na wolność w

okolicach góry Olimp. Tam też zostały pożarte przez wilki.

9. Hippolita - legendarna królowa Amazonek. Aresa . Matką była Otrere. Zdobycie przepaski Hippolity było

dziewiątą praca Heraklesa. Herakles, który nie przywykł do walki z kobietami rozkochał ją w sobie, a ona w

dowód swojej miłości podarowała mu przepaskę. Przyjmuje się, że zginęła z ręki Heraklesa.

10. Dziesiąta praca Heraklesa polegała na wykradzeniu słynnej trzody wołów Geriona z wyspy Erytei. Gerion

posiadał największe stada wołów w świecie. Ich stróżami były ogromny pies oraz siedmiogłowy smok. Jedną z

dwunastu prac Heraklesa było uprowadzenie trzody Geriona, w czasie wykonywania której heros zabił potwory-

stróżów, oraz zmierzył się z samym Gerionem, olbrzymem o trzech ciałach, trzech głowach, trzech parach rąk i

nóg. Po długiej i męczącej walce bohater powalił Geriona strzałami z łuku umoczonymi w żółci hydry i

uprowadził jego woły, które ostatecznie złożone zostały w Mykenach w ofierze dla Hery.

11. Hesperydy nimfy o imionach Hespere, Ajgle i Eryteis, które zamieszkiwały w przepięknych ogrodach. Ogrody

te różnie umiejscawiano: w górach Arkadii, w górach Atlas, najczęściej jednak w bliżej nieokreślonym miejscu na

zachodnich krańcach świata. Według Teogonii Hezjoda Hesperydy były córkami Nocy. Z czasem zaczęto je

również uważać za córki Zeusa i Temidy lub Forkysa i Keto, a wreszcie najczęściej Atlasa i Hesperis. Autorzy

starożytni nie są również zgodni co do liczby Hesperyd, niekiedy wymienia się ich cztery, czasem siedem.

Najczęściej jednak mowa o trzech Hesperydach, na podobieństwo innych greckich triad mitologicznych (trzy

haryty, trzy Mojry).W ogrodach Hesperyd rosły jabłonie rodzące złote jabłka, które Gaja podarowała Herze w

podarunku ślubnym. Doglądanie sadu było zadaniem Hesperyd, jednak Hera nie dowierzając im, na straży tego

skarbu postawiła stugłowego smoka Ladona.

Zdobycie złotych jabłek było jedną z 2 prac Heraklesa.

12. Cerber to trzygłowy pies, który strzegł wejścia do świata zmarłych. Ujarzmienie i wyprowadzanie go na

ziemię było ostatnią z 12 prac Heraklesa. Uważany był za syna Echidny i Tyfona oraz za brata Ortrosa. Cerber

występuje często w rzeźbie antycznej i malarstwie wazowym. W micie o 12 pracach Heraklesa przedstawiony

był jako trzy głowy pies o wężowej sierści. >Wyprawy Heraklesa

Troja

Herakles odwiedził Troję, gdy wracał z kraju Amazonek, przybył tam w momencie, gdy córkę króla Troi

Laomedonta Hesjone miał pożreć smok przysłany przez Posejdona. Herakles podjął się zabić smoka za klacze,

które otrzymał król Troi od Zeusa. Herakles smoka zabił, zapłaty nie dostał. Obiecał, że wróci do Troi i zemści się

za zniewagę. Okazja ta nadarzyła po wykonaniu 12 prac. Herakles najechał Troję, zdobył miasto, a króla

zastrzelił z łuku. Wyprawa do Elidy

Augiasz odmówił Heraklesowi obiecanej zapłaty za sprzątnięcie stajni. Herakles zwołał rzeszę ochotników i udał

się po swoją zapłatę. W pierwszej wyprawie wzięło udział także jego brat Ifikles. Przeciwko Heraklesowi Augiasz

wystawił wojsko pod dowództwem swoich bratanków Molionidów, którzy rozbili wojska Heraklesa, a także

śmiertelnie ranili Ifiklesa. Herakles wycofał się i przygotował zasadzkę na Molionidów, którzy udawali się na

igrzyska istmijskie. Zabił ich i ponownie przeprowadził drugą wyprawę na Elidę. W wyniku tej wyprawy zdobył

Elidę, zabił Augiasza, a na tronie Elidy osadził syna Augiasza Fyleusa. Po wyprawie Herakles ustanowił igrzyska

olimpijskie oraz wyznaczył w Olimpii święty krąg.

Wyprawa na Pylos

Przyczyny wyprawy są bardzo zagmatwane. Według jednych mitów przyczyną był udział króla Pylos Neleusa w

wojnie, w której zginął ojczym Heraklesa. Według innych miał król Pylos ukraść Heraklesowi część stad Geriona.

Kulminacyjnym punktem wyprawy była walka z Periklymenosem, który posiadał dar przemieniania się w

zwierzęta. W czasie walki Periklymenos przybierał postacie orła, węża i innych. W pewnym momencie przybrał

postać pszczoły, Atena zauważyła to i przekazała informację Heraklesowi, który pszczołę po prostu zgniódł w

palcach. W bitwie brali udział także inni bogowie, których podobno miał ranić Herakles. M.in.: Hera miała

otrzymać postrzał strzałą w pierś, Aresa miał zranić włócznią w udo. Herakles wygrał bitwę, zabił Neleusa i jego

dzieci, oszczędzając Nestora.

Wyprawa na Spartę

Wojnę ze Spartą rozpoczął ponieważ ród rządzący wówczas w Sparcie wspierał Neleusa w walce przeciwko

Heraklesowi. Zebrał on w Arkadii armię, która zaatakowała Spartę. W czasie walki miał wg niektórych mitów

zginąć jego brat Ifikles. Walka ze Spartanami była ciężka i zaciekła, rany odniósł także Herakles, ale mimo tego

udało mu się pokonać Spartan i na tronie osadził sprzymierzonego z nim Tyndaresa.

>Inne czyny Heraklesa

Folos i Centaurowie

Gdy Herakles polował na dzika erymantejskiego, dotarł w okolice, gdzie mieszkali centaurowie, m.in. centaur

imieniem Folos. Folos poczęstował Heraklesa wszelkiego rodzaju mięsiwem. Po posiłku Herakles postanowił się

napić wina. Folos stwierdził, że ma dzban wina, który podarował mu Dionizos ale nie wolno mu go otwierać.

Herakles dzban otworzył i zaczął pić. Na zapach wina zbiegli się inni centaurowie, którzy byli bardzo oburzeni

tym, że Herkules pije wino, które podarował im Dionizos. Doszło do walki, w trakcie której Herakles zabija 12

centaurów. Część centaurów zostaje rannych. Po bitwie przypadkowo ginie Folos, który sam zranił się

śmiertelnie strzałą Heraklesa.

Eurytion

Mit ten jest związany z mitem o stajniach Augiasza. Herakles przybył do miasta Olenos, w którym rządził król

Deksamenos. Przybywa on w momencie, kiedy mają odbyć się zaręczyny córki króla zwanej Hippolyte lub

Mnesimache z mieszkańcem Arkadii Azanem. Na uroczystość został zaproszony także centaur Eurytion, który

próbował porwać i zgwałcić córkę króla. Herkules widząc co się dzieje zaatakował centaur i go zabił ocalając

dziewczynę. Druga wersja tego mitu opowiada, że jadąc do Augiasza Herkules uwiódł córkę króla Olenosa. W

czsie, gdy pracował u Augiasza o rękę tej dziewczyny miał się starać centaur Eurytion. Wracając po wykonaniu

pracy u Augiasza Herkules miał zabić rywala i poślubić dziewczynę. Tą dziewczyną miała być Dejanira

Busiris

Mit ten jest związany z wyprawą po złote jabłka. Busiris był królem Egiptu, wielkim okrutnikiem, gdyż mordował

wszystkich cudzoziemców przejeżdżających przez jego państwo. Pojmał także Heraklesa, który był w drodze po

złote jabłka. Herakles miał być złożony w ofierze na ołtarzu, gdy zorientował co się dzieje zabił Busirisa i jego

syna Ifidamasa.

Prometeusz

Przechodząc przez Kaukaz zastrzelił z łuku sępa (wg innych wersji <ORŁA< a>), który wyjadał wątrobę

Prometeuszowi oraz uwolnił go z więzów.

> Ostatnie lata życia i śmierć Heraklesa

Mity opowiadające ostatnie lata życia Heraklesa są ściśle związane z postacią Dejaniry. Po poślubieniu Dejaniry

Herkules postanowił prowadzić spokojne życie u boku swojej ukochanej małżonki, ale niestety nie było mu dane

zaznać spokoju. Mieszkał początkowo z nią w Kalydonie u teścia króla "> Ojneusa. Pewnego dnia przypadkowo

zabiła Eunomosa syna króla Architelesa, który był zaprzyjaźniony z Ojneusem. Eunomos był zaufanym sługą

Ojneusa, król i ojciec wybaczyli Heraklesowi zabójstwo, ale on gnębiony wyrzutami sumienia postanowił opuścić

Kalydon. Udał się na wygnanie razem z całą swoją rodziną. W czsie wędrówki dotarł nad rzekę Euenos. Tam

centaur Nessos pracował jako przewoźnik. Nessos najpierw przewiózł przez rzekę Heraklesa, a potem miał

przewieźć jego żonę. W drodze Nessos próbował zgwałcić Dejanirę, słysząc jej wołanie o pomoc Herakles

wystrzelił z łuku strzałę, która przeszyła serce centaura. Ten umierając poradził Dejanirze, że gdyby Herakles

przestał ją kochać, to może ona przywrócić jego miłość przy pomocy napoju miłosnego sporządzonego z krwi

(wg niektórych także ze spermy) umierającego centaura. Pewnego dnia Dejanira dochodzi do wniosku, że

Herakles przestaje ją kochać. Postanawia więc sporządzić napój miłosny i nie wiedząc jak go podać Heraklesowi,

wpada na pomysł, by nasączyć nim szatę. Herakles niczego nie podejrzewając, założył podarowaną przez

Dejanirę szatę. Ta pod wpływem ciepła ciała przylgnęła do ciała Herkulesa i zaczęła go palić żywym ogniem.

Oszalały z bólu Herakles, próbował ją zerwać z siebie, ale sukno przylgnęło tak mocno, że zdzierając je, zdzierał

płatami swoje ciało. Dejanira widząc co zrobiła, popełniła samobójstwo. Herakles tymczasem postanowił zabić

się. W tym celu na górze Ojta wzniósł ogromny stos drzewa, na który wszedł, ale nikt nie chciał go podpalić.

Dopiero po namowach dokonał tego Filoktet. Gdy stos już płonął, rozległ się grzmot i Herakles na obłoku został

wzięty do nieba.

Jazon

Młodość Jazona

Jego ojciec, Ajzon został zrzucony ze skały przez swego brata, Peliasa, w dniu urodzin Jazona. Chłopak został

wywieziony z miasta i oddany pod opiekę do centaura Chejrona. W wieku 20 lat powraca do rodzinnego miasta

Jolkos. Rządzi tam jego stryj, Pelias. Król boi się Jazona (stara przepowiednia mówi, że zabije go młody chłopak,

który wejdzie do miasta w jednym sandale; tak też wszedł Jazon). Pelias wysyła go po złote runo.

Wyprawa po złote runo

Jazon buduje statek Argo ( szybki ), zostaje jego przywódcą wyprawy. Wraz z towarzyszami Argonauci) wyrusza

po złote runo, które zdobywa dzięki pomocy królewny Medei.

Wyspa Lemnos

Wyspa Lemnos jest położona w pobliżu zachodniego wybrzeża Azji Mniejszej (dzisiejsza Turcja). Wyspa była

zamieszkana przez kobiety, które wymordowały swych mężów. Kobiety odmiawiały oddawania czci boskiej

Afrodycie. Aby ukarać mieszkanki wyspy, bogini spowodowała, że zaczęły nieprzyjemnie pachnieć tak, że

mężowie nie mogli przebywać w ich pobliżu. W takiej sytuacji mężczyźni postanowili sprowadzić kochanki z

sąsiedniej Tracji, lecz ich żony, rozzłoszczone taką sytuacją, wymordowały wszystkich mieszkańców wyspy płci

męskiej. Jedynie król wyspy, Toas, został uratowany przez swoją córkę Hypsipyle, która zamknęła ojca w skrzyni

i wrzuciła do morza, dzieki czemu ocalił życie. Od tego czasu kobiety z Lemnos żyły bez mężczyzn, zaś królową

wyspy została Hypsipyle.

Argonauci, którzy zatrzymali się na wyspie, zostali przyjaźnie powitani przez kobiety. Jazon spłodził z Hypsipyle

bliźniaki, synów Toasa i Euneosa. Również inni uczestnicy wyprawy mieli swój udział w odbudowaniu męskiej

częsci populacji wyspy. Jedynie Herakles domagał się jak najszybszego opuszczenia wyspy niezadowolony z

zachowania innych Argonautów. Zachowania Heraklesa było niezwykłe, zważywszy na jego liczne miłosne

podboje. W czasie pobytu na wyspie Herakles nieustannie przypominał o celu wyprawy. Argonauci w dalszą

podróż wyruszyli po dość długiej przerwie.

Pobyt w Kolchidzie

Po dopłynięciu do Kolchidy, udają się do króla Ajetesa, ten stawia Jazonowi warunki, które ma wypełnić zanim

zabierze złote runo. Jazon ma za pomocą daru Hefajstosa – dwóch byków ziejących ogniem, zaorać Pole Aresa,

zasiać na nim smocze zęby i pokonać rycerzy, którzy się z nich narodzą; pomaga mu w tym Medea, córka

Ajetesa. Medea daje mu balsam, dzięki któremu ogniste byki nie mogą go zranić, z rycerzami radzi sobie we

własnym zakresie – rzuca w nich kamieniem, a ci wycinają się wzajemnie. Zostaje tylko smok. Medea usypia go,

a Jazon i Medea wraz ze złotym runem opuszczają miasto.

W drodze do Jolkos

W drodze powrotnej do Tesalii Medea przepowiedziała Eufemosowi, sternikowi Argo, że będzie rządził Libią.

Przepowiednia spełniła się kiedy Battos, potomek Eufemosa, założył Kyrene.

Kirke

Kiedy Argonauci zatrzymali się na wyspie Ajaja, Kirke oczyściła ich z winy za zabicie Apsyrtosa.

Syreny

Syreny mieszkały na trzech małych, skalistych wyspach zwanych Sirenum scopuli . Dźwięk śpiewu syren działał

zniewalająco na przepływających żeglarzy, tak że podpływali do wyspy, gdzie Syreny porywały ich i zjadały.

Chiron poradził Jazonowi, aby ten zwrócił się o pomoc do Orfeusza, gdyż tylko on był w stanie ocalić Argonautów

od śmierci. Kiedy przepływali obok wyspy Syren Orfeusz zaczął grać na lirze, a muzyka skutecznie zagłuszyła ich

śpiew, dzięki czemu załoga Argo uniknęła losu innych żeglarzy.

Talos

Następnie Argo przypłynał do Krety strzeżonej przez olbrzyma z brązu, Talosa. Miał on jedną żyłę zatkaną

zatyczką z brązu, która biegła od kostki aż do szyi. Medea najpierw przy pomocy czarów uśpiła go, a następnie

wyciągnęła zatyczkę przez co olbrzym wykrawił się na śmierć.

Powrót

W domu Jazon jest uważany za bohatera (herosa). Medea za pomocą swoich czarów uzdrawia i odmładza ojca

Jazona, Ajzona. Córki Peliasa chcą aby też pomogła ich ojcu, Medea mści się za Jazona i powoduje, że córki

zabijają ojca. Małżonkowie muszą uciekać z miasta i wyjeżdżają do Koryntu.

Dalsze losy

Tam Jazon poznaje Kreuzę, zakochuje się i chce się z nią ożenić, stwierdza, że ślub z Medeą jest nieważny.

Medea zabija rywalkę Kreuzę zatrutą szatą i ucieka, zabijając przed tym swoje dzieci. Później Jazon i Medea

spotykają się i godzą, mieszkają razem w Kolchidzie;

Perseusz

Był synem Danae i Zeusa, pogromcą Meduzy i mężem Andromedy. Po śmierci razem z nią wyniesiony pomiędzy

gwiazdy.

Urodził się w Argolidzie. Panujący tam jego dziadek Akrizjos, dowiedział się z przepowiedni, że zabije go jego

przyszły wnuk, wobec tego uwięził on córkę, aby nie mogła począć dziecka. Gdy Zeus spadł na Danae złotym

deszczem, ojciec dziewczyny zamknął córkę wraz z wnukiem w skrzyni i wrzucił do morza.

Skrzynia została wyrzucona na brzeg wyspy Serifos, gdzie Danae zaopiekował się Diktys, brat władcy tej ziemi -

króla Polidektesa. Na wyspie tej młody heros dorastał. Z czasem Polidektes zakochał się w Danae, ale bez

wzajemności, a przeszkodę w swych związkach z Danae widział właśnie w Perseuszu. Aby pozbyć się

kłopotliwego podrostka, Polidektes namówił go do pozornie skazanej na klęskę wyprawy po głowę Meduzy.

Chłopiec cieszył się jednak przychylnością Ateny i Hermesa. Pod ich opieką dotarł do Graj, gdzie otrzymał rady

jak pokonać Gorgonę. Otrzymał również podarki: nimfy dały mu skrzydlate sandały, Hades torbę i hełm czyniące

go niewidzialnym, a Hermes stalowy sierp. Patrząc na Meduzę przez odbicie w wypolerowanej tarczy

(bezpośrednie spojrzenie w jej oblicze groziło śmiercią) zdołał ściąć jej głowę i schować ją do torby. Hełm zaś

uczynił go niewidzialnym i wraz ze skrzydlatymi sandałami umożliwił mu ucieczkę przed ścigającymi go

siostrami Meduzy. W drodze powrotnej, przelatując nad Etiopią, uratował przy użyciu głowy Meduzy (która

zachowała moc zmieniania innych w kamień) Andromedę, którą następnie poślubił.

po powrocie na wyspę głowę potwora Perseusz pokazał Polidektesowi i jego dworowi, którzy też skamienieli. Z

wdzięczności za opiekę, głowę Gorgony podarował Atenie, która od tej chwili nosiła ją na pożyczonej od Zeusa

tarczy - Egidzie, zaś hełm i skrzydlate sandały dał Hermesowi. Następnie wraz z Andromedą i matką powrócił

Argos na dwór dziadka. Tam, zgodnie z przepowiednią, zabił Akrizjosa w czasie igrzysk w Pelasgiotis, trafiając go

przypadkiem dyskiem. Nie chcąc rządzić w Argos, zamienił je na Tiryns i Mykeny.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: