Twórczość_sylabus_2010_UJ.pdf

Prowadzący: prof. dr hab. Edward Nęcka

Kontakt dla studentów: edward.necka@uj.edu.pl

Psychologia twórczości

Wykład

Rok ak. 2010/2011, semestr zimowy

Ogólny opis kursu: W semestrze odbędzie się 15 wykładów, z których każdy obejmuje dwie

godziny lekcyjne (razem 30 godzin). Wykłady dzielą się na osiem wątków tematycznych.

Celem wykładów jest przedstawienie studentom systematycznego przeglądu problematyki

twórczości w psychologii. Omawiane będą definicje i kryteria twórczości, procesy poznawcze

biorące udział w tworzeniu, rola czynników osobowościowych i motywacyjnych w

twórczości, związki twórczości jako cechy z inteligencją i innymi zdolnościami, wpływ

kontekstu społecznego na proces twórczy oraz czynniki sprzyjające lub niesprzyjające

procesowi twórczemu. Ponadto będą omówione najważniejsze psychologiczne teorie

twórczości. Wykład ma być teoretycznym przygotowaniem do innych kursów w ramach

ścieżki specjalizacyjnej.

Warunki zaliczenia: egzamin testowy na podstawie wykładów i lektury obowiązkowej. Test

składa się z 40 pytań, aby zdać trzeba poprawnie odpowiedzieć przynajmniej na 20 pytań.

Wątki tematyczne:

1. Twórczość z perspektywy psychologicznej

Definicja i kryteria twórczości. Elitarne i egalitarne ujęcie twórczości. Twórczość a

kreatywność. Twórczość a wybitne osiągnięcia. Kryteria twórczości – jawne i ukryte.

Psychologia twórczości jako dziedzina badań. Stadia rozwoju psychologii twórczości.

Psychologia a inne dziedziny badań nad twórczością.

2. Klasyczne i współczesne teorie procesu twórczego

Twórczość w ujęciu asocjacjonistycznym, postaciowym, behawiorystycznym i

psychodynamicznym. Koncepcja bisocjacji Koestlera. Zasługi i ograniczenia klasycznych

koncepcji twórczości. Ogólna charakterystyka współczesnych podejść teoretycznych do

zjawiska twórczości. Koncepcje Perkinsa i Weisberga. Koncepcja twórczej interakcji.

Przeszkody w procesie twórczym. Model genploracji.

3. Poznawcze składniki procesu twórczego

Dlaczego proces twórczy nie ogranicza się do myślenia? Problem specyficzności

twórczych procesów poznawczych. Twórczość a uwaga i percepcja. Badania Mendelsohna.

Badania Kasoffa. Rola wyobraźni i wyobrażeń w twórczości. Badania Finkego.

Kategoryzowanie i wiedza pojęciowa a proces twórczy. Rola pamięci w procesach twórczych.

Badania nad funkcjonowaniem sieci semantycznej u osób twórczych. Rola myślenia w

twórczości. Twórczość a sztywność myślenia.

4. Wgląd

Ola wglądu w procesie twórczym. Cechy wglądu. Nagłość jako atrybut wglądu. Metody

badania wglądu. Badania nad przerwą inkubacyjną. Poznawczy mechanizm wglądu.

Koncepcja Davidson i Sternberga. Koncepcja Seifert.

5. Emocje i motywacja w procesie twórczym

Emocje „filokreatywne” w ujęciu Kocowskiego. Emocje jako integralny składnik procesu

twórczego. Sterująca rola emocji w procesie twórczym. Emocjonalne koszty twórczości.

Badania empiryczne nad rolą emocji w twórczości. Nagrody i kary a aktywność twórcza.

Badania Amabile. Badania Tokarz. Polimotywacyjne podejście do problemu motywacji

twórczej. Motywacja immanentna - istota, rozwój, sposób funkcjonowania. Koncepcja „flow”

Csikszentmihalyi. Możliwości rozwoju i stymulowania motywacji twórczej.

6. Cechy indywidualne a aktywność twórcza

Twórczość jako cecha i jako stan. Związki twórczości i kreatywności z temperamentem.

Twórczość a struktura i cechy osobowości. Związki twórczości z zaburzeniami psychicznymi.

Twórczość a zdrowie psychiczne. Twórczość a inteligencja i style poznawcze. Badania

Eysencka i jego uczniów.

7. Społeczne i systemowe koncepcje twórczości

Twórczość a środowisko. Środowisko rodzinne i środowisko pracy. Osoby znaczące.

„Kreatogenne” społeczeństwo. Społeczny odbiór twórczości. Twórczość a ocena społeczna.

Twórczość a wpływ społeczny. Twórczość grupowa. Specyfika ujęcia systemowego w

odniesieniu do twórczości. Koncepcje Kozieleckiego, Simontona, Urbana, Sternberga i

Lubarta, Csikszentmihalyi. Problem trafności i empirycznej weryfikowalności systemowych

koncepcji twórczości.

8. Pomiar i stymulacja twórczości (24.01.2009)

Metodologiczne i psychometryczne problemy konstrukcji i stosowania „testów

twórczego myślenia”. Możliwości zastosowania testów kreatywności w różnych dziedzinach

życia społecznego (np. edukacja, nabór i kształcenie kadr). Kierunki rozwoju technik

diagnostycznych związanych z kreatywnością. Pojęcie i przesłanki teoretyczne treningu

twórczości. Możliwości zastosowania technik treningu twórczości w różnych dziedzinach

życia społecznego (edukacja, szkolenie kadr). Problem skuteczności treningu twórczości.

Techniki twórczego myślenia. Heurystyka jako dziedzina wiedzy i zastosowań praktycznych.

Różne nurty heurystyki. Synektyka i system CPR. System TRoP i jego zastosowanie w

różnych dziedzinach życia społecznego (zarządzanie, reklama).

Lektura obowiązkowa:

Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości . Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Lektura pomocnicza :

de Bono, E. (1998). Naucz się myśleć kreatywnie . Warszawa: Prima.

Nęcka, E., Orzechowski, J., Słabosz, A. i Szymura, B. (2005). Trening twórczości. Gdańsk:

GWP.

Nęcka, E. (1994). TROP … Twórcze rozwiązywanie problemów . Kraków: Impuls.

Penz, J. (2000). Innowacje i zmiany w firmie . Warszawa: Placet

Proctor, T. (2002). Twórcze rozwiązywanie problemów . Gdańsk: GWP

West, M.A. (2000). Rozwijanie kreatywności wewnątrz organizacji . Warszawa: PWN

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: