tajemnice_wody.pdf

T AJEMNICE WODY

TAJEMNICE WODY

W¢DRÓWKI SREBRNEJ KROPLI

Anna Rumiƒska

Cele:

– poznanie obiegu wody w przyrodzie.

– badanie w∏aÊciwoÊci wody,

– przygotowanie do czytania,

– doskonalenie umiej´tnoÊci wspó∏dzia∏ania w gru-

pie.

2. Sprawdzamy, czy woda potrafi si´ unosiç.

Zwracajàc szczególnà uwag´ na zachowanie

bezpieczeƒstwa, przeprowadzamy z dzieçmi na-

st´pujàce doÊwiadczenia:

l Wytwarzanie pary wodnej – dzieci chucha-

jà na lusterko, obserwujà par´ unoszàcà si´

z czajnika w czasie gotowania wody.

l Obserwacja skraplania si´ pary wodnej –

nauczycielka trzyma lusterko nad czajni-

kiem, w którym gotuje si´ woda. Dzieci ob-

serwujà, ˝e para osadza si´ na lusterku,

a nast´pnie powstajà na nim kropelki wo-

dy, czyli para si´ skrapla.

Metody pracy: dzia∏ania praktyczne, zabawa.

Formy pracy: grupowa, zbiorowa.

Ârodki dydaktyczne: cztery makiety przedsta-

wiajàce zró˝nicowany krajobraz przyrodniczy

wykonane technikà kola˝u, sylwety: kropla,

chmura, s∏oƒce, wiatr (4 zestawy), strza∏ki, czaj-

nik z goràcà wodà, gwizdek od czajnika, spode-

czek, s∏oik, lusterka, emblematy z wyrazami „wo-

da”, „krople”, zdania do odczytania przez dzieci

(obrazkowo-literowe).

3. Sprawdzamy, czy woda paruje w ka˝dej tem-

peraturze?

Przeprowadzamy z dzieçmi doÊwiadczenia:

Grupa: dzieci szeÊcioletnie.

l Nalewamy zimnà wod´ na talerzyk, odsta-

wiamy do kilkudniowej obserwacji.

l Nalewamy goràcà wod´ do szklanki i do

p∏askiego talerzyka – obserwujemy zjawi-

sko parowania wody goràcej znajdujàcej

si´ w naczyniu p∏askim i wysokim.

Przebieg zaj´ç

1. Nauczycielka czyta wiersz Wincentego Fabera

pt. „Przygoda z deszczem”.

Przygoda z deszczem

Pewna chmurka chce mi zmoczyç

czubek nosa kropelkami,

ale ja si´ przed nià chowam

to pod drzewo, to do bramy.

Wi´c zmartwiona chmura

zaniecha∏a pogoni

i ukry∏a krople deszczu

w gàszczu liÊci jab∏oni...

Chcia∏a mnie obrzuciç gradem,

gdy wyszed∏em sobie w pole,

ale ja si´ przed nià skry∏em

pod ogromnym parasolem.

Podskoczy∏em

po ulewie

po jab∏ko:

z drzewa na mnie

pó∏ chmury

spad∏o!

Wincenty Faber

Wychowanie Przedszkolne 6/2005

T AJEMNICE WODY

4. Wspólnie wyciàgamy wnioski: woda paruje

wolniej ze szklanki ni˝ z talerzyka, poniewa˝ jej

powierzchnia jest mniejsza. Woda na talerzyku

paruje szybko, podobnie jak ze zbiorników wod-

nych, które majà du˝à powierzchni´.

Dzieci oglàdajà ilustracje przedstawiajàce

ró˝ne zbiorniki wodne i nazywajà je – ocean, mo-

rze, rzeka, jezioro, staw. Zastanawiajà si´, które

zbiorniki sà najwi´ksze, a które najmniejsze.

czwórki, przysiadajà na dywanie – to ci´˝kie kro-

ple deszczu spad∏y na ziemi´.

7. Wspólnie zastanawiamy si´: Co pomaga

w parowaniu wody ze zbiorników wodnych?

Dzieci wskazujà na ilustracj´ s∏oƒca i wiatru

(symbole graficzne). Wspólne formu∏ujemy od-

powiedzi:

5. Jak powstaje chmura i deszcz?

Szukamy odpowiedzi na to pytanie na podsta-

wie wykonanych doÊwiadczeƒ i w∏asnych obser-

wacji – woda paruje, jej kropelki ∏àczà si´ ze so-

bà, stajà si´ coraz wi´ksze i ci´˝sze, a˝ spadajà

w postaci deszczu.

Proponujemy dzieciom odszukanie w sali ta-

bliczki z wyrazami „krople”, „woda” i odczyta-

nie zapisanych wyrazów.

S∏oƒce ogrzewa wod´, jej czàsteczki unoszà

si´ w powietrzu w postaci pary wodnej. Czà-

steczki pary wodnej tworzà chmur´.

8. Dzieci koƒczà zdania:

Ciemne, du˝e chmury wró˝à nam...

Deszcz pada wtedy, gdy wiele kropelek...

Gdy krople wody spadnà na ziemi´, to...

6. Zabawa ruchowa – powstawanie deszczu.

Dzieci poruszajà si´ po sali w rytmie muzyki,

na has∏o nauczycielki ∏àczà si´ w pary, trójki,

9. Dzieci odczytujà zdania:

To ogromna

to ma∏a

Pada ma∏y

ato

10. Szukamy odpowiedzi na pytanie: Co si´ sta-

nie, gdy parujàce krople wody mocno si´ och∏o-

dzà?

11. „Historia srebrnej kropli” – praca w zespo-

∏ach.

Nauczycielka dzieli dzieci na zespo∏y, przed-

szkolaki wybierajà kierowników i sprawozdaw-

ców. Ka˝dy zespó∏ dostaje makiet´ przedsta-

wiajàcà fragment jakiegoÊ krajobrazu oraz

strza∏ki do oznaczania kierunków przemiesz-

Mocno sch∏odzone krople wody spadajà

w postaci Êniegu.

Wychowanie Przedszkolne 6/2005

T AJEMNICE WODY

czania si´ wody w przyrodzie. Nauczyciel-

ka czyta utwór K. Ró˝eckiej-Parnowskiej pt.

„W´drówka kropelki wody”. Nast´pnie na je-

go podstawie dzieci wskazujà na makietach kie-

runek w´drówki wody w przyrodzie, zaznaczajà

go strza∏kami. Gdy zadanie jest wykonane,

sprawozdawcy prezentujà prace swoich zespo-

∏ów.

12. Na zakoƒczenie zaj´ç wszyscy Êpiewajà pio-

senk´ pt. „P∏ynà chmurki” (muz. F. Rybicki,

s∏. L. Krzemieniecka).

W´drówka kropelki wody

Pada∏ weso∏y, letni deszcz. Pada∏ na dachy domów, na ulice, na ga∏´zie drzew. Grube krople

b´bni∏y po dachu i dzwoni∏y weso∏o w rynnach.

Krople deszczu pada∏y na ulice. I zaraz ulice b∏yszcza∏y, jakby by∏y Êwie˝o umyte.

Pewna kropelka upad∏a na dach domu. Dosi´gnà∏ jà goràcy promieƒ s∏oƒca i zmieni∏ w ma-

leƒki, bia∏y ob∏oczek. Ciep∏y wiatr zaniós∏ ob∏oczek wysoko, wysoko. By∏o tam ju˝ du˝o kropli

wody zamienionych w przezroczyste, lekkie ob∏oki pary.

A˝ kiedyÊ zerwa∏ si´ wiatr. Sp´dzi∏ ob∏oki. Zbi∏ je w g´ste, szare chmury. Z ma∏ych ob∏oczków

pary znów si´ zrobi∏y grube krople deszczu. Zacz´∏o padaç.

I wtedy kropelka wpad∏a do strumyka. Woda p´dzi∏a naprzód pr´dko, coraz pr´dzej. Weso∏o

dzwoni∏a po kamykach. Za zakr´tem rzeczka wpad∏a do wielkiej rzeki. Kropelk´ nios∏y teraz

szerokie fale. I znowu dojrza∏o jà s∏oƒce. Ciep∏y promieƒ zmieni∏ kropelk´ w ob∏oczek pary.

Wiatr uniós∏ jà w gór´.

Kropelka lecia∏a wysoko, wysoko nad ziemià. Nagle powia∏ zimny, pó∏nocny wiatr. Sk∏´bi∏

ciemne chmury, zmieni∏ ob∏oczki pary w Êniegowe p∏atki.

I kropelka, która spad∏a na ziemi´, wyglàda∏a teraz jak b∏yszczàca, srebrna gwiazdeczka.

K. Ró˝ecka-Parnowska

WODA èRÓD¸EM ˚YCIA

Lidia Szczepankiewicz

Cele:

– zdobywanie informacji o wodzie (jej w∏aÊciwo-

Êciach, stanach skupienia) na podstawie obser-

wacji i doÊwiadczeƒ,

– doskonalenie umiej´tnoÊci wypowiadania si´

i wyciàgania logicznych wniosków na podsta-

wie obserwacji,

– uÊwiadomienie dzieciom koniecznoÊci ochrony

wód,

– zrozumienie, jaka woda nadaje si´ do spo˝ycia,

wpajanie zasady, ˝e nale˝y piç wod´ przegotowanà,

– poznanie procesu filtrowania wody,

– kszta∏towanie umiej´tnoÊci pos∏ugiwania si´

mikroskopem.

Metody pracy: zagadki, dzia∏ania praktyczne, po-

gadanka.

Formy pracy: grupowa, zbiorowa, wycieczka.

Ârodki dydaktyczne: przezroczyste naczynia, ilu-

stracje przedstawiajàce ró˝ne zbiorniki (np. je-

zioro, rzek´, fontann´), podpisy do ilustracji, mi-

kroskopy, film wideo pt. „Uzdatnianie wody

pitnej”, ilustracje pokazujàce zanieczyszczanie

wody, plastikowe butelki, w´giel aktywny, pia-

sek, ˝wir, nagranie odg∏osów wody.

Grupa: dzieci szeÊcioletnie.

Wychowanie Przedszkolne 6/2005

T AJEMNICE WODY

Przebieg zaj´ç

Wsz´dzie jej pe∏no:

w studni a˝ dudni,

w deszczu pluszcze g∏oÊno,

w rzece p∏ynie,

na samym dnie morza utopiona

nie ginie.

Wycieczka

1. Wycieczka nad wod´ w najbli˝szym oto-

czeniu (nad rzek´, staw, zalew, êród∏o). Dzieci

obserwujà wod´. Stwierdzajà, jakie ma w∏aÊci-

woÊci, dobierajà odpowiednie okreÊlenia, na

przyk∏ad:

W chmurze lekka jak para,

w wiadrze ci´˝ka jak o∏ów,

pi´kna jak wodospad Niagara,

w ogrodzie jak rosnàcy ogród.

l przejrzysta – m´tna

l p∏ynàca – stojàca

l wartka – leniwa

Nauczycielka proponuje dzieciom zabaw´

polegajàcà na zilustrowaniu ruchem treÊci

wiersza. Przedszkolaki mogà wymyÊliç, ustaliç

i wspólnie wykonaç gesty albo zilustrowaç

wiersz indywidualnie, ka˝de wybranymi przez

siebie ruchami.

Nast´pnie nauczycielka pobiera próbki wody

do przezroczystych naczyƒ, najlepiej do s∏oików.

JeÊli jest po deszczu, nabiera te˝ wod´ z ka∏u˝y.

Dzieci zakr´cajà szczelnie s∏oiki i wk∏adajà je do

koszyka. Po powrocie do przedszkola nauczyciel-

ka ustawia s∏oiki na pó∏ce.

4. Nauczycielka proponuje dzieciom zbadanie

w∏aÊciwoÊci wody, z którà stykajà si´ w najbli˝-

szym otoczeniu. Do tego celu wykorzystajà prób-

ki przyniesione z wycieczki oraz wod´ z kranu.

Najpierw dzieci porównujà wyglàd wody z ró˝-

nych miejsc. Oceniajà, która jest czysta, a która

zanieczyszczona.

Nast´pnie obserwujà pod mikroskopem kro-

ple wody z ró˝nych zbiorników. Nauczycielka wy-

jaÊnia, co to sà mikroorganizmy.

Zaj´cia wsali

1. Nauczycielka zadaje zagadk´ 1 :

Co tak wyglàd zmieniaç mo˝e:

gdy jej du˝o – zwie si´ morzem,

a gdy iloÊç jest niewielka,

to jest kropla lub kropelka.

Gdy jest ciep∏o, wtedy p∏ynie,

a na lód twardnieje w zimie.

5. Dzieci rysujà to, co zaobserwowa∏y pod mi-

kroskopem.

Dzieci zgadujà, ˝e chodzi o wod´.

6. Zagadka s∏uchowa „Odg∏osy wody”.

Nauczycielka odtwarza nagranie, a dzieci opo-

wiadajà, co s∏yszà, i próbujà naÊladowaç odg∏osy

(çwiczenia ortofoniczne).

2. Nauczycielka przyczepia na tablicy ilustra-

cje przedstawiajàce wod´ w ró˝nych zbiornikach

naturalnych i sztucznych – w morzu, jeziorze, rze-

ce, wodospadzie, ka∏u˝y, fontannie.

Dzieci nazywajà te zbiorniki. Odczytujà i wy-

bierajà odpowiednie napisy, umieszczajà je pod

ilustracjami.

l chodzenie po wodzie (np. chlap, chlap)

l szum morza (szuuu)

l szum strumyka (szu–szu)

l woda kapiàca z kranu (kap, kap)

l b´bnienie deszczu o parapet (pam, pam)

l gwizdek czajnika (fiuuu)

l chlapanie d∏onià w wannie (plusk, plusk)

3. Nauczycielka recytuje fragment wiersza Te-

resy Ferenc pt. „Woda”.

1 Zagadki dla najm∏odszych , wybór i opracowanie J. Stec, MAC

Edukacja, Kielce 1996.

7. Oglàdanie fragmentu filmu pt. „Uzdatnia-

nie wody pitnej”.

Wychowanie Przedszkolne 6/2005

T AJEMNICE WODY

Nauczycielka rozmawia z dzieçmi o filmie. Za-

daje pytania, aby sprawdziç, czy zrozumia∏y one

jego treÊç. Odpowiada na ewentualne pytania

przedszkolaków. PodkreÊla, ˝e woda, w´drujàc po

Êwiecie, ulega ska˝eniu. Zawiera brud, kurz, bak-

terie. Do picia nadaje si´ wy∏àcznie po oczyszcze-

niu, czyli filtrowaniu i przegotowaniu.

l przemys∏ – zanieczyszczanie rzek

l osiedla mieszkaniowe – zanieczyszczanie

rzek

l rolnictwo (nawozy) – zanieczyszczanie wód

gruntowych.

l Jaki jest cel uzdatniania (filtrowania) wody?

Usuni´cie zanieczyszczeƒ z wody pobranej

z rzeki lub innego zbiornika, aby nadawa∏a

si´ ona do picia.

9. Wykonanie filtrów i oczyszczanie wody.

Po odci´ciu denka plastikowà butelk´ odwró-

conà do góry dnem wype∏niamy umytym i wypa-

rzonym ˝wirem, piaskiem i aktywnym w´glem.

Nast´pnie wlewamy zanieczyszczonà wod´, któ-

ra, przechodzàc przez warstwy filtracyjne, straci

zabarwienie i stanie si´ zupe∏nie przejrzysta.

Dzieci oglàdajà krople przefiltrowanej wody pod

mikroskopem. Porównujà jà z wodà obserwowa-

nà wczeÊniej.

l Na czym polega proces uzdatniania?

Woda przep∏ywa przez filtry, które dzia∏ajà jak

sitko – wy∏apujà zanieczyszczenia. Do uzdat-

nianej wody dodaje si´ te˝ ró˝ne substancje

chemiczne (np. chlor), które niszczà bakterie.

10. Na zakoƒczenie dzieci pijà czystà przegoto-

wanà wod´ lub wod´ mineralnà. Uk∏adajà z roz-

sypanki wyrazowej napis:

8. Kto zanieczyszcza wod´? – wyszukiwanie na

ilustracji (str. 52) przyczyn zanieczyszczania wód:

Woda êród∏em ˝ycia!

Filtr

w´giel

˝wir

piasek

Wychowanie Przedszkolne 6/2005

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: