METROLOGIA WIELKOŚCI GEOMETRYCZNYCH

PRZYRZĄDY SUWMIARKOWE

(6)

OGÓLNA  CHARAKTERYSTYKA  I  BUDOWA

Przyrządy suwmiarkowe - to grupa przyrządów, których zasada działania oparta jest na wykorzystaniu kreskowych wzorców długości oraz charakterystycznego dodatkowego zespołu kres zwanego noniuszem. Wzajemne usytuowanie kres wzorca i noniusza stanowi podstawę odczytu.

Ze względu na swe zalety:

·        prosta konstrukcja;

·        łatwość obsługi:

·        niezawodność działania:

·        mała wrażliwość na zakłócenia zewnętrzne:

·        stosunkowo niewysoka cena

przyrządy te cieszą się powszechnym uznaniem zarówno w praktyce warsztatowej. jak również w laboratoriach pomiarowych.

Przyrządy suwmiarkowe służą do bezpośredniego pomiaru wymiarów liniowych: zewnętrznych, wewnętrznych i mieszanych

ZASADA  DOKONYWANIA  ODCZYTU

¨     wskazanie noniusza suwmiarkowego odczytuje się w dwu etapach:

- w pierwszym ustala się liczbę całkowitych milimetrów,
- w drugim ustala się wartość ułamkowej części milimetra.

¨     liczbę całkowitych milimetrów wyznacza na podziałce głównej kresa zerowa noniusza;

¨     informację o wartości części ułamkowej zawiera numer tej kresy noniusza, która jest najbliższa stanu koincydencji

wartość części ułamkowej  =  j × D

Łatwiej określić, która z kres noniusza jest najbliższa stanu koincydencji, niż ocenić, na jakie części dzieli działkę 4 - 5 kresa zerowa.

PRZYKŁADY:

A. WYMIAR LINIOWY

B. WYMIAR LINIOWY

C. WYMIAR KĄTOWY

PROJEKTOWANIE  NONIUSZY

n = ap / D

an = M · ap - D

Ln = n · an = ap (M · n - 1)

gdzie:

              ap - długość działki elementarnej podziałki głównej;

              an - długość działki noniusza;

              n  - liczba działek noniusza;

              D  - rozdzielczość odczytu;

              M - moduł;

              Ln - całkowita długość podziałki noniusza;

PRZYKŁADY  NONIUSZY

KLASYFIKACJA

PRZYRZĄDÓW  SUWMIARKOWYCH

¨ PRZYRZĄDY  SUWMIARKOWE OGÓLNEGO  PRZEZNACZENIA

·   suwmiarki (jednostronne, dwustronne i uniwersalne);

·   głębokościomierze suwmiarkowe;

·   wysokościomierze suwmiarkowe;

¨ PRZYRZĄDY  SUWMIARKOWE SPECJALNE

·         suwmiarki modułowe;

·         suwmiarki do pomiaru rozstawu osi otworów;

·         suwmiarki do pomiaru głębokości rowków wpustowych;

·         suwmiarki dla niewidomych i.t.p.

PRZYRZĄDY  SUWMIARKOWE OGÓLNEGO  PRZEZNACZENIA

a) suwmiarka jednostronna;                            b) suwmiarka dwustronna

c) suwmiarka uniwersalna;                            d) głębokościomierz suwmiarkowy;

                            e) wysokościomierz suwmiarkowy;

BŁĄD PARALAKSY

PRZYCZYNA BŁĘDU

PRZYKŁADY ROZWIĄZAŃ ELIMINUJĄCYCH BŁĄD PARALAKSY