Annelida- pierścienice
- Budowa ciała:
- wydłużone, często obłe, często spłaszczone grzbietowo- brzusznie
- pierścienie z wyjątkiem głowy i tułowia, są jednakowego kształtu
- pierścienie zewnętrzne (rozczłonowane fałdy skóry- pijawki)
- pierścienie wewnętrzne
- u większości każdy pierścień zaopatrzony w przynajmniej 1 parę szczeci
- Wór powłokowo- mięśniowy:
- jednowarstwowy nabłonek z cienkim oskórkiem
- warstwa mięśni okrężnych, podłużnych (4 pasma)
- mięśnie poprzeczne
- Jama ciała:
- wtórna
- warstwa nabłonka zwie się otrzewna ścienną
- ścianki worków celomatycznych stykają się na granicy pierścieni tworząc- przegrody
- Układ pokarmowy:
- otwór gębowy- płat przedgębowy- gardziel- przełyk- jelito środkowe- krótkie jelito proste z otworem odbytowym
- Układ wydalniczy:
- narządy wydalnicze- parzyste rurki rozmieszczone metamerycznie – narządy odcinkowe
- jest to typ nefrydiów rurek (w odróżnieniu od protonegrydiów- są od strony jamy ciała otwarte)
- niektóre mają rozwinięte narządem wydalniczym w postaci solenocytów (grube komórki, od nich odchodzą wiązki rurkowatych kanalików)
- orzęsiony nabłonek celomatyczny z komórkami obładowanymi subst. wydzielniczymi – nerka skupiająca
- Układ krążenia:
- układ zamknięty
- składa się w zasadzie z naczynia grzbietowego, biegnącego wzdłuż jelita, naczynia brzusznego, biegnącego pomiędzy jelitem
i łańcuchem nerwowym oraz sieci naczyniowej, otaczającej jelito środkowe
- serce- kurczliwe-kurczliwe naczynie grzbietowe
- krew z nielicznymi elementami komórkowymi
- krew krąży w naczyniu grzbietowym od tyłu ku odcinkowi głowowem
- w naczyniu brzusznym- odwrotnie
- Płyn celomatyczny:
- wypełni jamę ciała
- u niektórych lekko zabarwiona na zielono
- wytępują: limfocyty, leukocyty, eleocyty, fagocyt, granulocty
- podlega przemianom na skutek skurczu muskulatury
- Układ oddechowy:
- całą powierzchnią ciała
- brak właściwych narządów
- u wieloszczetów- skrzela (unaczynione wyrostki powłok ciała)
- Układ nerwowy:
- zwoje mózgowe
- 2-ne brzuszne łańcuchy nerwowe, połączone z „mózgiem” spoidłem
- ośrodkowy układ nerwowy związany z nabłonkiem
- Narządy zmysłów:
- włoski i szczecinki na czułkach i głaszczkach
- narządy chemorecepcyjne i jamki rzęskowe
- oczy, typ jak u płazińców
- Układ rozrodczy:
- formy rozdzielnopłciowe (wieloszczety) i formy obojnakie (skąposzczety, pijawki)
- gonady w każdym niewyspecjalizowanym pierścieniu
- narządy kopulacyjne wyst. częściej u pijawek i skąposzczetów
- jaj zlepiane, czasem w kokonie
- składanie jaja- pęknięcie ścianek ciała w segmencie płciowym lub przez gonodukty
- Rozwój:
- bruzdkowanie spiralne, przy czym niektóre komórki w bruzdkującym jaju mają określone przeznaczenie
- u wieloszczetów wolna larwa- trochofora
- larwa ma duże znaczenie teoretyczne nad pokrewieństwem różnych grup bezkręgowców, w szczególności wieloszczetów, mięczaków i innych
- u pijawek i skąposzczetów jest rozwój prosty
Filogeneza pierścienic:
- metameryzacja:
1. wyprowadzenie pierścienic od wirków:
Budowa anatomiczna wirka Procerodes segmentata- gonady rozmieszczone metamerycznie między wyrostkami ślepego jelita. Punkt wyjścia do powstania metamerii- bezpłciowy rozród drobnych wirków, przez poprzeczny podział powstaje przejściowa kolonia. Podobieństwo układu nerwowego
2. wyprowadzenie od przodka trochozoona:
Forma, której zasadnicze cechy przypominały larwę trochoforę – segmentacja powstała przez pączkowanie, podobnie jak to się odbywa podczas przeobrażenia larwy w pierścienic. Podobieństwo układu nerwowego
3. wyprowadzenie od jamochłonów-koralowców:
u form przejściowych wargi coraz bardziej wydłużającej się szczeliny gębowej zrastały się w części środkowej, pozostawiając otwór gębowy i odbytowy. W wyniku tego procesu komory jelita układały się symetrycznie po obu stronach płaszczyzny strzałkowej, a w ślad za nimi poszły przegrody
- powstanie wtórnej jamy ciała
teoria gonocelu- od wirków
od jamochłonów- entericeliczne pochodzenie wtórnej jamy ciała
2
morcys1