Badania Izotopowe.doc

Badania Izotopowe:

a)      wskazania do badań izotopowych

b)     budowa i zasada działania gamma kamery

c)      budowa i rodzaje kolimatorów

d)     rodzaje izotopów

e)      dystrybucja radioznacznika

f)       badania statyczne i dynamiczne

g)     techniki badań w zakładzie medycyny nuklearnej

1. 1. scyntygrafia

h)     charakterystyka obrazowania

1)    Wskazania do badań izotopowych:

Medycyna nuklearna specjalizuje się wykorzystaniem izotopów promieniotwórczych w diagnostyce (rozpoznawaniu) oraz leczeniu (terapii) chorób a także w doświadczeniach naukowych.

Wykorzystanie w diagnostyczne izotopów promieniotwórczych odbywa się poprzez umieszczenie substancji promieniotwórczej w tkankach oraz narządach organizmu , później na rejestracji promieniowania przy pomocy detektorów ulokowanych za badanym obiektem. Zgromadzenie substancji promieniotwórczej w tkankach albo w narządzie a także jej rozkład na to zezwalają podsumowania diagnostyczne.

Aktualnie wykorzystuje się blisko 200 różnych zawiązków oznaczanych jako izotopy promieniotwórcze , które dobiera się biorąc pod uwagę narząd, który będzie elementem badania. Również bierze się pod uwagę informacje jakie chcemy otrzymać. Bardzo często wykorzystywane izotopy promieniotwórcze pokazuje tabelka. Izotopy te , połączone z innymi związkami chemicznymi wprowadza się do organizmu.

Badanie izotopowe jest badaniem dodatkowym dlatego nie jest jesteśmy w stanie na jego podstawie określić choroby. Analiza jego wyniku jest uzyskiwana na podstawie wcześniej dokonanych badań klinicznych, w kilku przypadkach zgodziła się ona z wcześniejszym rozpoznaniem.

Badania izotopowe tarczycy są bardzo często wykonywanymi badaniami diagnostycznymi dokonywanymi w pracowniach medycyny nuklearnej. Eksperymenty te jako główny cel maja określenie każdej z faz czynności tarczycy a także określenie jej budowy anatomicznej.

Rodzaje takich badań to między innymi:

- Scyntygrafia tarczycy

- Badania jodochwytności

- Badania przytarczyc -wykonuje się w przypadkach sugerujących zaburzenia gospodarki

wapniowo - fosforanowej.

- Badania radioimmunologiczne -dzięki nim posiadamy precyzyjne określenie poziomu hormonów w

płynach ustrojowych.

- Badania radioimmunometryczne dokonuje się je w warunkach nadmiaru przeciwciał.

Izotopowe badania układu oddechowego dotyczą ukrwienia oraz wentylacji płuc. Zalicz się do nich:

- Scyntygrafia perfuzyjna

- Scyntygrafia wentylacyjna

Natomiast do badań wątroby oraz nerek zalicza się :

- Scyntygrafia wątroby oraz śledziony

- Scyntygrafia czynnościowa wątroby oraz dróg żółciowych

Metodami izotopowymi da się badać : czynności miąższu nerkowego ,

rozdział krwi w łożysku naczyniowym, przepływ krwi oraz plazmy przez nerki oraz wartość

przesączenia kłębuszkowego, morfologię nerek. Rodzaje badań tych to::

- Renografia

- Angioscyntografia

Izotopy przy nadnerczy stosuje się do uwidocznienia kory albo rdzenia . W tym celu

wykorzystuje się wizualizację.

Nowoczesna diagnostyka izotopowa schorzeń ośrodkowego nerwowego zawiera:

- Scyntygrafię mózgu

- Cysternografię oraz mielografię izotopową

- Badania przepływu mózgowego

- Angioscyntografię izotopową

Badania izotopowe w diagnostyce układu krążenia coraz częściej się wykorzystuje. Do przodu poszła także technologia metod pomiarowych. Zaczęto wprowadzać systemy komputerowe do interpretacji wyników, bardzo poszerzyły się także wskazania diagnostyczne. Aktualne metody izotopowe zezwalają na badanie ukrwienia mięśnia sercowego a także analizę parametrów krążenia.

W badaniach układu kostnego wykorzystuje się związki fosfonianowe. Głównym zadaniem tych badań jest odkrycie ognisk nowotworowych przypadkach:

1) Pierwotnych nowotworów kości

2) Przerzutów nowotworowych

3) Rozległych zmian - by przygotować pacjenta do możliwej resekcji chirurgicznej

Badania dokonuje się jako scyntygrafię całego ciała. Badania izotopowe układu kostnego przede wszystkim są bardzo ważne, gdyż metodą tą da się bardzo wcześnie odkryć ogniska przerzutowe, co ma kolosalne znaczenie dla określenia późniejszego rodzaju postępowania leczniczego.

Radioizotopy wykorzystywane są również do szukania tzw. ektopicznej śluzówki ( uchyłek Meckela ).

Grupy patologii, w których badania izotopowe posiadają swoje zastosowanie:

    * Scyntygrafia guzów sutka (scyntymammografia):

    * różnicowanie łagodnych i złośliwych zmian w sutku.

    * Scyntygrafia hormonalnie czynnych guzów przewodu pokarmowego (carcinoid, gastrinoma, insulinoma).

    * Scyntygrafia krwawienia z przewodu pokarmowego.

    * Scyntygrafia nowotworów pierwotnych i przerzutowych przy pomocy przeciwciał monoklonalnych i innych znaczników onkofilnych (o powinowactwie do guzów).

    * Scyntygrafia przełykowego zarzucania treści żołądkowej:

    * nawracające zapalenia płuc u dzieci.

    * Scyntygrafia przytarczyc:

    * lokalizacja gruczolaka przytarczyc.

    * Scyntygrafia rdzenia nadnerczy:

    * nadciśnienie tętnicze wywołane guzem rdzenia nadnerczy.

    * Scyntygrafia ślinianek:

    * guzy ślinianek,

    * zaburzenia wydzielania śliny, zwłaszcza jednostronne.

    * Scyntygrafia szpiku kostnego: -nacieczenie nowotworowe szpiku kostnego.

    * Scyntygrafia uchyłka Meckela:

    * krwawienie z przewodu pokarmowego, zwłaszcza u dzieci.

    * Scyntygrafia żołądkowego zarzucania treści dwunastniczej:

    * podejrzenie żółciowego zapalenia żołądka, zwłaszcza u dzieci.

2)    Budowa i zasada działania gamm kamery.

Przed badaniem pacjentowi podaje się - doustnie, dożylnie lub wziewnie - izotop technetu, czyli tzw. znacznik, który "rozchodzi" się po jego organizmie. Gamma-kamera następnie "filmuje" chorego i tworzy "mapę" rozmieszczenia izotopu w jego ciele. Brak lub nadmiar znacznika wskazuje na patologię.

Konstrukcja gamma-kamery

Konstrukcję gamma-kamery, która stanowią podstawę systemu obrazowania w technikach planarnych, przedstawia rysunek 2.

Rysunek. Uproszczony schemat budowy gamma-kamery.

Wytworzona ilość światła przez kryształ jest niewielka, zatem konieczne jest takie wzmocnienie otrzymanego sygnału aby można było go zarejestrować dla potrzeb dalszej obróbki. Zadanie to wykonuje zestaw fotopowielaczy (PMT - z ang. Photo Multiplier Tube), których liczba w systemie gamma-kamery sięga nawet ponad 150 sztuk. Zwykle jednak stosuje się kamery z 37 lub 53 fotopowielaczami. Fotopowielacze są dołączone do kryształu poprzez fotokatodę, która w wyniku stymulacji przez fotony promieniowania widzialnego wytwarza elektrony. Następnie elektrony padają na dynodę w wyniku czego emitowana jest znacznie większa liczba elektronów. Proces ten jest powtarzany na kolejnych dynodach lampy, powodując zwiększenie liczby elektronów w strumieniu, które ostatecznie padają na anodę. Wytwarzany przez anodę sygnał elektryczny jest wykorzystywany do konstrukcji obrazu. Amplituda sygnału jest proporcjonalna do ilości światła (fotonów) zarejestrowanych przez fotokatodę, co jest bezpośrednio związane z padającym w danym obszarze promieniowaniem gamma.

Konstrukcja fotopowielacza

Wytworzone w każdym fotopowielaczu sygnały elektryczne są dostarczane do analogowego lub cyfrowego systemu pozycjonowania, który jednoznacznie określa lokalizację (x,y) incydentu w krysztale wywołującego mierzony sygnał elektryczny. Najpierw tworzone są składowe sygnału lokalizacji "x", "x-", "y", "y-". Następnie są one wykorzystane do wytworzenia dwóch sygnałów lokalizacji

Rysunek 7. Schemat układu wytworzenia składowych lokalizacji

zdarzenia "x", "x-", "y", "y-".

podawanych na wzmacniacz. Dodatkowo sygnały elektryczne są sumowane tworząc sygnał całkowity tzw. "sygnał z". Następnie poprzez mechanizm progowania zastosowany do "sygnału z" pozostawiane są tylko sygnały, których amplitudy (wysokość impulsu - PHA - z ang. Pulse Height Analyser) są większe od zadanej wartości progowej. Proces ten zapewnia eliminację tych rejestracji (zliczeń), które wywołane są poprzez fotony wytworzone już w organizmie pacjencie w wyniku rozproszenia Comptona. Rejestracja promieniowania powstałego w wyniku rozproszenia promieni (zjawisko Comptona) w obiekcie badanym, a nie w wyniku bezpośredniej generacji, nie prowadzi do uzyskania obrazu pożądanego narządu i jego czynności. Eliminacja z promieniowania padającego na kryształ tej części, która została wytworzona w organizmie w wyniku rozproszenia Comptona jest szczególnie ważna dla tomografii SPECT.

3)    Budowa i rodzaje kolimatorów.

Promieniowanie wytworzone przez rozpadający się izotop w narządzie rozchodzi się w różnych kierunkach. Część promieni pada na płaszczyznę gamma-kamery, które są filtrowane przez kolimator. Kolimator zbudowany jest jako regularna siatka otworów w materiale absorbującym promieniowanie gamma (np. w ołowiu) dzięki czemu przepuszcza tylko te promienie, które padają w ramach określonego kąta.

Rysunek 3. Przykładowa budowa kolimatora - widok z góry.

Poprzez taki rodzaj filtracji zapewnia się zgodność pomiędzy lokalizacją promienia rejestrowanego przez kamerę (punkt w obrazie) a lokalizacją jego źródła. W przeciwnym przypadku rejestrowane byłyby promienie pochodzące od źródeł sąsiednich, zatem uzyskiwany obraz nie przedstawiałby rzutu badanego narządu. Otwory w kolimatorze są przeważnie rozłożone równolegle, niemniej w niektórych aplikacjach (np. obrazowanie małych obszarów) wykorzystuje się kolimatory o regulowanym nachyleniu otworów. Generalnie kolimatory można podzielić na:

- kolimatory wąskie lub szpilkowe -"pinhole collimators",

- kolimatory o otworach równoległych - "parallel hole collimators",

- kolimatory wachlarzowe lub rozbieżne - "fan beam or diverging collimators",

- kolimatory stożkowe lub zbieżne - "cone beam or converging collimator".

Kolimatory wąskie przeznaczone są do systemów obrazujących małe organy lub struktury. Charakteryzują się tym, że umożliwiają skalowanie tworzonego obrazu (który ponadto jest rejestrowany jako odbicie lustrzane). Przykładowa konstrukcja systemu kamery z kolimatorem szpilkowym pokazano na rysunku 4.

Rysunek 4. Kolimator szpilkowy w systemie gamma-kamery.

Kolimatory z otworami równoległymi umożliwiają otrzymanie obrazu o rozmiarach dokładnie takich jak rozkład źródeł. Kolimatory te są najbardziej popularne i wykonywane są w różnych konfiguracjach (różne średnice otworu oraz grubość kolimatora) w celu rejestracji promieniowania o różnych energiach. Generalnie (co dotyczy wszystkich kolimatorów) im węższy i dłuższy otwór kolimatora tym lepsza osiągana rozdzielczość, przy jednoczesnym pogorszeniu czułości i czasu wytworzenia obrazu. Przykładowe konfiguracje kolimatorów prezentuje tabela 1.

Tabela 1. Przykładowe konfiguracje kolimatorów gamma-kamery.

Kolimatory rozbieżne charakteryzują się zwiększającą się średnicą otworu na trasie kryształ - obiekt. Dzięki takiej konstrukcji możliwe jest zmniejszanie otrzymywanego obrazu, co jest istotne przy rejestracji dużych organów np. płuc.

Kolimatory zbieżne posiadają charakterystykę swojej geometrii dokładnie odwrotną niż kolimatory rozbieżne. Dzięki takiej konstrukcji umożliwiają powiększenie obrazu bez jego odwrócenie ( w ściśle określonym zakresie).

Po przejściu przez kolimator promienie gamma padają na jednolity, duży kryształ jodku sodowego aktywowanego talem - NaI(Tl). Klasyczny (najczęściej wykorzystywany) kryształ jodku posiada średnicę rzędu 28cm - 61cm oraz grubość 9.5mm. Grubość 9.5mm jest wynikiem kompromisu pomiędzy rozdzielczością systemu a efektywnością detekcji promieniowania gamma, które współzależą od grubości kryształu. Typowa rozdzielczość własna jest wówczas równa około 3mm natomiast efektywność detekcji promieniowania gamma o energii 140keV jest rzędu 90%. Kryształy wykonywane są również w formie prostokątnej o rozmiarach od 20cm x 20 cm do 46cm x 66cm. Padające na kryształ promienie gamma podlegają interakcji z nim zgodnie z efektem fotoelektrycznym lub zjawiskiem rozpraszania Comptona. W wyniku tej interakcji uwalniane są w krysztale fotony promieniowania widzialnego (światło). Generalnie im cieńszy kryształ tym lepiej gdyż światło jest produkowane bez większych strat bliżej fotopowielaczy, niemniej ta teoretyczna własność ograniczona jest wielkością energii promieniowania. W przypadku dużych energii promieniowanie przeniknie przez kryształ. W systemach przeznaczonych do obrazowania promieniowania o mniejszych energiach stosuje się często kryształy cieńsze niż standardowe 9.5 mm, z reguły 5mm czy 6.4mm. Ważną własnością kryształu NaI(Tl) jest jego zdolność do absorpcji wody. W wyniku tego zjawiska może nastąpić degradacja rozchodzenia się promieniowania widzialnego w krysztale, czego należy unikać. W tym celu kryształ jest silnie izolowany od środowiska.

Proces konwersji promieni gamma w krysztale na światło widzialne jest nazywany scyntylacją, stąd tak skonstruowany detektor nosi nazwę detektora scyntylacji. Od tego terminu pochodzą nazwy scyntygrafów i kamer scyntylacyjnych. Co więcej, w medycynie nuklearnej potocznie każde badanie izotopowe określane jest mianem scyntygrafii [2].

4)    Rodzaje izotopów.

TECHNET - Jednym z podstawowych badań wykorzystujących izotopy promieniotwórcze (głównie technet-99 (99Tc)) jest scyntygrafia. Badanie to wykorzystuje się w diagnostyce mózgu, wątroby, nerek, tarczycy. Polega ono na wprowadzeniu do organizmu pacjenta odpowiedniego związku chemicznego znakowanego technetem (czasami też innym promieniotwórczym izotopem), i rejestrowaniu sygnałów pochodzących z emitującego promieniowanie izotopu. Przy pomocy tej metody można uzyskać obraz badanego narządu, ocenić jego czynności (np. przepływ krwi, filtracja moczu pierwotnego, przepływ żółci w przewodach wątrobowych itp.)

POTAS, CEZ I WAPŃ - Do badań serca oraz dużych naczyń krwionośnych wykorzystuje się głównie Potas-42 i 43 (42K, 43K) oraz cez-129 (129Cs). Wykorzystywany jest tu fakt, iż ilość pierwiastka promieniotwórczego gromadzona w mięśniu sercowym jest proporcjonalna do ilości przepływającej krwi. Przy pomocy promieniotwórczych izotopów potasu można również diagnozować między innymi przepływ krwi przez mięśnie lub nowotwory mózgu.

Nowotwory układu szkieletowego, jak i dokładne miejsca złamania kości mogą zostać uwidocznione z wykorzystaniem izotopu wapnia-47 (47Ca).

CHLOR, ŻELAZO, FLUOR, IND - Chrom-51 (51Cr), fosfor-32 (32P) i żelazo-59 (59Fe) wykorzystywane są przy badaniach krwi. Radioizotop wstrzykuje się dożylnie, jest on rozprowadzany wraz z krwią po całym ciele a po kilku minutach bada się jego rozkład w organizmie.

Żelazo-52 (52Fe) wykorzystywane jest do badań hematologicznych (między innymi do badań szpiku kostnego).

Spośród izotopów mających szczególne znaczenie w radiodiagnostyce należy wymienić jeszcze Ind-111 (111In), który znalazł zastosowanie w badaniach układu krążenia, płuc, płynu mózgowo - rdzeniowego, oraz układu limfatycznego.

Fluor-18 (18F) używany do badań scyntygraficznych szkieletu oraz w celu lokalizacji nowotworów układu szkieletowego.

RAD - Promieniotwórczość znajduje zastosowanie w medycynie, a dokładnie w onkologii. Odkrycie promieniotwórczości wzbudziło nadzieje na przezwyciężenie nieuleczalnych chorób. Podarowanie w 1932 roku przez Marię Skłodowską-Curie 1gramu radu otworzyło nowe możliwości walki z nowotworami. Zastosowanie radu w terapii nowotworów polega na niszczeniu komórek rakowych promieniowaniem alfa i gamma wysyłanymi przez ten emiter. Obecnie rad zastępowany juz jest innymi izotopami, np. cezem -137,lub kobaltem-60

   W Polsce rad stosowano do niszczenia nowotworów od roku 1932. Terapia z wykorzystaniem radu polega na umieszczeniu związków tego pierwiastka (głównie soli Ra2+) w postaci tzw. igieł radowych w tkankach zaatakowanych przez nowotwór. Rad, pozostawiony na pewien czas, ulega promieniotwórczemu rozpadowi, w wyniku którego wydziela się promieniowanie niszczące komórki nowotworowe. Obecnie rad wycofywany jest z użycia i zastępowany bezpieczniejszymi izotopami otrzymanymi syntetycznie.

JOD - Do leczenia nadczynności tarczycy stosuje się jod131,ktory jest wchłaniany przez ten gruczoł. Promieniowanie emitowane przez jod niszczy część tkanki tarczycy i zapobiega nadmiernej produkcji hormonów. Takie zastosowanie radioizotopów, w których promieniowanie niszczy chore tkanki należy do działań terapeutycznych. Poza tym radioizotopy są stosowane w diagnostyce, czyli służą do wykrywania przyczyn choroby i lokalizacji guzów nowotworowych. Komórki rakowe cechują się szybkim wzrostem i w związku z tym intensywniej pochłaniają różne substancje w porównaniu ze zdrowymi komórkami.Dlatego wprowadzając do organizmu związek chemiczny, zawierający izotop, i rejestrując przez niego promieniowanie, można wykryć gdzie umiejscowione są chore tkanki.

5)    Dystrybucja radioznacznika.

Scyntygrafia jest metodą uzyskiwania obrazu narządów, a przede wszystkim oceny ich czynności, przy pomocy niewielkich dawek izotopów promieniotwórczych (radioznaczników). Izotopy podawane są zwykle bezpośrednio do naczyń, wyjątkowo doustnie. Istnieją specjalne monogramy i wzory, na podstawie których oblicza się dawkę izotopu w zależności od masy i powierzchni ciała. Najczęściej używanym radioizotopem jest technet-99m, rzadziej używa się jodu-131, talu-201 i galu-67. Izotopy te zwykle są związane z odpowiednio dobranymi związkami chemicznymi powodującymi gromadzenie się ich w tym, a nie w innym narządzie. I tak: koloidalna siarka wychwytywana jest przez komórki Browicza-Kupfera wątroby; kuleczki albumin zatrzymują się w naczyniach włosowatych płuc; technet połączony z fosforanami gromadzi się w kościach.
Radioizotopy używane w badaniach scyntygraficznych emitują względnie mało szkodliwe dla organizmu promieniowanie gamma. Promieniowanie beta niszczące komórki używane jest w terapii radioizotopowej. Pochłonięta dawka waha się zwykle od 0,1 do 1Gy (Greja). Rozmieszczenie izotopów, oraz drogi ich przepływu, wydzielania i wydalania, obrazuje się na monitorze komputera przy pomocy urządzeń zwanych scyntygrafami albo gammakamerami (ryc. 17-3). Scyntygrafy są aparatami, w których detektor przesuwa się nad badanym narządem. Jego obraz drukowany jest na papierze (ryc. 17-4). Aparaty te są dziś już bardzo przestarzałe a czas badania bardzo długi, więc używa się ich przede wszystkim do badania małych narządów (np. tarczycy). Gamma kamery są nowszą generacją aparatów medycyny nuklearnej (ryc. 17-5). Duża głowica tego aparatu obejmuje swoim polem widzenia całość badanego narządu (wątroby, serca, mózgu, nerek), a badanie trwa znacznie krócej w porównaniu ze scyntygrafem. Wynik badania można otrzymać na błonie fotograficznej, chociaż obecnie utrwala się znacznie częściej w pamięci komputera. W obrazie komputerowym, zależnie od potrzeb, możliwa jest zmiana skal barwnych, filtrowanie, wygładzanie a przede wszystkim badanie czynności narządów. Gamma kamery ruchome (rotujące) umożliwiają uzyskanie obrazów warstwowych (tomograficznych), podobnie jak w tomografii komputerowej (ryc. 17-6). Obrazy te uzyskuje się przez okrężny ruch głowicy aparatu wokół ciała pacjenta. Technika ta określana jest jako tomografia emisyjna pojedynczego fotonu (z angielskiego - SPECT).
Badanie izotopowe nie jest badaniem niebezpiecznym. Pochłonięta dawka nie przekracza dwukrotności dawki rentgenowskiego badania płuc, a w niektórych przypadkach jest zdecydowanie mniejsza. Badania izotopowe nie stwarzają wymiernego zagrożenia dla domowników osoby poddanej badaniu. Badania izotopowe nie są badaniami drogimi. Ich koszt jest nieco wyższy od badań ultrasonograficznych, a znacznie niższy od tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego.

6)    Badania statyczne i dynamiczne, techniki badań w zakładzie medycyny nuklearnej (scyntygrafia) oraz charakterystyka obrazowania.

Podstawową zaletą metod izotopowych jest badanie czynności narządu: przepływu krwi, filtracji moczu pierwotnego, przepływu żółci w przewodach wątrobowych itp. Zatem, o ile techniki rentgenograficzne lepiej obrazują strukturę narządu, trudno o lepszą technikę diagnostyczną niż metody izotopowe w badaniu funkcji narządów wewnętrznych. Ponadto, badania izotopowe pozwalają niejednokrotnie uniknąć wykonania badań radiologicznych obarczonych ryzykiem powikłań - połączonych z cewnikowaniem naczyń lub podawaniem jodowych środków kontrastowych (arteriografia, cholangiografia, koronarografia, urografia). Szczególnie przydatnymi badaniami izotopowymi są:

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza
W niektórych ośrodkach medycznych wykonuje się badania na życzenie pacjenta, bez skierowania, ale i wówczas do badania kwalifikuje lekarz zakładu medycyny nuklearnej wykonującego badanie.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Badania z reguły nie wymagają przygotowania. Do badania scyntygraficznego dróg żółciowych,, zarzucania treści dwunastniczej do żołądka oraz żołądkowej do przełyku chory powinien być na czczo - do innych badań nie musi. Chorzy powinni mieć cewnik żylny (venflon) założony w szpitalu kierującym na badanie lub na miejscu,, w pracowni izotopowej. Małym dzieciom należy podać środek uspokajający celem zapewnienia nieruchomego ułożenia pod głowicą aparatu. U dzieci wskazane jest podanie środka uspokajającego

BADANIA POPRZEDZAJĄCE

Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania wcześniej innych badań. Jeżeli wykonano badania radiologiczne lub ultrasonograficzne należy dostarczyć jego wynik lekarzowi opisującemu badanie scyntygraficzne.

OPIS BADANIA

Radioznacznik podaje się najczęściej dożylnie (cewnik żylny - venflon), rzadziej doustnie lub inhalacyjnie. Dożylne podanie radioznacznika jest bezbolesne, rzadko może wystąpić krótkotrwałe pieczenie w miejscu wkłucia. Wystąpienie bólu jest zjawiskiem nieprawidłowym, występuje wyłącznie przy pęknięciu żyły. Doustnie radioznacznik podaje się rzadko (badanie tarczycy) - jest to bezbarwny płyn bez smaku. Niektóre pomiary scyntygraficzne rozpoczyna się bezpośrednio po podaniu radioznacznika (angioscyntygrafia mózgowa, badanie pierwszego przejścia, renoscyntygrafia), badanie wątroby około 10 min. od podania, badanie scyntygraficzne kości i statyczną scyntygrafię nerek - DMSA po 3-4 godzinach od podania radioznacznika. Pacjent w czasie od podania radioznacznika do pomiarów scyntygraficznych może wykonywać dowolne czynności; przy niektórych badaniach (np. kości) zaleca się wypicie 0,5-1l płynu obojętnego (woda, soki) celem wydalenia z moczem resztek izotopu krążącego we krwi.
Do większości badań izotopowych nie trzeba być na czczo. Wyjątkiem jest cholescyntygrafia (badanie dróg żółciowych) i izotopowe badanie żółci. W scyntygrafii perfuzyjnej pacjent spożywa śniadanie zawierające 0,5 l mleka między podaniem radioznacznika a wykonaniem badania.
Badanie scyntygraficzne wykonuje się w różnych pozycjach: zwykle leżącej, rzadziej stojącej lub siedzącej. Dłonie i stopy bada się po ich położeniu na detektorze gamma kamery. Szereg narządów bada się w projekcji przedniej, tylnej i dwóch projekcjach bocznych. Do badania izotopowego nie trzeba się rozbierać. Jeżeli między głowicą aparatu a ciałem chorego znajdują się duże przedmioty metalowe (monety w kieszeniach, duże wisiorki na szyi, duże metalowe klamry pasków) należy je usunąć. Czas wykonywania pomiarów scyntygraficznych jest zależny od rodzaju badania i wynosi od 1 do 60 min.
Wyniki badań scyntygraficznych przekazywane są w formie opisu, z dołączonymi niekiedy wydrukami, kliszami fotograficznymi (scyntygramami).

CZAS

Badanie trwa zwykle kilkadziesiąt minut, w określonych przypadkach nawet 2-5 dni.

INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE

Przed badaniem

- Skłonność do krwawień (skaza krwotoczna).

- Ciąża.

W czasie badania

- Wszelkie nagłe dolegliwości (np. ból, zwłaszcza ból za mostkiem, duszność).

JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?

Nie ma specjalnych zaleceń. Zaraz po badaniu izotopowym należy wypłukać z organizmu resztki izotopu przez wypicie 0,5-1 litra płynów obojętnych (woda, herbata, soki). Jedynie po badaniu izotopowym tarczycy należy wstrzymać się przez 2-3 dni z dłuższym noszeniem przy szyi małych dzieci. Wszelkie inne formy kontaktu z drugimi osobami są zupełnie nieszkodliwe.

MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU

Brak powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u chorych w każdym wieku. Nie może być wykonywane u kobiet będących w ciąży i w okresie laktacji. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesięcznego, u których zaistniała możliwość zapłodnienia.ciężarnych.

 ...