-Skały to naturalne materiały kamienne,składające się z minerałow tj pierwiastków,zw.chemicznych o stałym składzie chemicznym. Podział
-zwarte granity,bazalt,wapień
-luźne otoczaki, żwir piasek
Skały polimineralne- składające się z kilku minerałów o bezkierunkowej, zwartej teksturze.
-Minerały substancje występujące w przyrodzie w postaci naturalnej, sa związkami chemicznymi lub pojedynczymi pierwiastakami
Sa najmniejszą jednostką budującą skorupe ziemska. Podział:
-jednoskładnikowe- diament grafit
-wieloskładnikowe związki siarki,chloru,węgla
Skały dzielmy ze wzgl na:
Dzielimi wzgl. Na:
Struktury:
-krystliczna-widoczne sa wyraźnie wszystkie składniki skaly (dzieli się wg tago na:grubo,srednio,drobno i mikrokrystaliczna)
-porfirową-wieksze krysztaly zatopione sa w szklistej lub mikrokrystalicznej strukturze masie ciala skalnego
-szklista-raptowne zastygniecie magmy uniemożliwiło wykształcenie się kryształów
-ziarnista
Tekstury:
-Bezladna- skala zbudowana jest z ziaren roznej wielkości i kształtu
-Warstwowa-skala dzieli się na cienkie warstwy
-lupkowata-daje się łatwo łupac wzdłuż warstw
-falowa-gdy pow. Jest wygiata w kształcie fali
Oczkową,wałeczkową, zbitą, pęcherzykowatą i komórkową
Pochodzenie skał osadowych.
Skały te powstają z produktów wietrzenia skał starszych lub z nagromadzonych szczątków organizmów zwierzęcych lub roślinnych. Dominuje CaCO3, czasami miesza się Mg z CaCO3 – dolomit. Występują najczęściej w postaci warstw ograniczonych przez dwie zwykłe równoległe powierzchnie skały, te tworzą się najczęściej w zbiornikach wodnych.
W zależności od sposobu powstawania wśród skał osadowych wyróżniamy:
a) skały osadowe pochodzenia mechanicznego – powstałe z odruchów skalnych przez wtórne scementowanie, tzw. osady zwięzłe,
b) skały osadowe pochodzenia organicznego – powstałe przez osadzanie się na dnie naturalnych zbiorników wodnych lub na powierzchni ziemi pozostałości po zwierzętach lub roślinach,
c) skały osadowe pochodzenia chemicznego – powstałe jako osady nieorganiczne z roztworów przesyconych.
Miękki (3 w skali Monza), wytrzymałość 20-30 MPa
Przedstawicielami skał osadowych są: piaskowce, okruchowe, zlepieńce, piaski, żwiry, iły, wapień, diatomity, dolomity, trawertyn, gips, anhydryty, alabaster.
Zastosowanie skał osadowych
Skały osadowe wykorzystuje się w budownictwie architektonicznym i inżynierskim, do produkcji ceramiki szlachetnej, wyrobów ogniotrwałych, do produkcji cementu, wyrobów galanteryjnych.
Podstawowe własności techniczne skał.
Kamień w konstrukcjach najczęściej podlega ściskaniu, a znacznie rzadziej zginaniu, rozciąganiu i ścinaniu, toteż najważniejsza jest próba na ściskanie. Rozrzut wyników może być bardzo duży nawet dla skał pochodzących z tego samego kamieniołom
Wytrzymałość na ściskanie waha się od 80 kG/cm2 dla wapieni do 3000 kG/cm2 dla bazaltu i kwarcytu.
Wytrzymałość na rozciąganie wynosi przeciętnie 1/26, na ścinanie 1/13, a na zginanie 1/6 wytrzymałości na ściskanie.
Twardość skał jedno-mineralnych, a więc odporność na rysowanie i ścieranie oznacza się według skali Mohsa. W skałach wielo-mineralnych, np. w granicie, poszczególne składniki mogą mieć różną twardość.Przykładowe skały w skali Mohsa (twardość rosnąca):Talk-Gips-Kalcyt-Fluoryt-Apatyt-Ortoklaz-Kwarc-Topaz-Korund-Diament.
Podział geologiczny skał.
Skały dzielimy ma:
a) magmowe
- głębinowe (granit, sjemit, dioryt, gabro)
- wylewne (porfit, bazalt, diabaz, melafir,andezyt,)
b) osadowe
- osady klasyczne (piaskowce, okruchowce, zlepieńce. Piaski żwiry, iły i gliny)
- organiczne (wapień, diatomit, dolomit)
- chemiczne (trawertyn, gips, anhydryt, alabaster)
c) metamorficzne (grejsy, serpentynity, kwarcyty, marmury, łupki)
SKAŁY MAGMOWE, POCHODZENIE, Zastosowanie
Skały te powstały przez zastygnięcie ognisto-ciekłej magmy. Dzielmy je ze względu na sposób zastygania magmy:
1. Skały głębinowe – maja strukturę wyraźnie krystaliczną, gdyż powolne obniżanie temperatury stygnięcia sprzyja wykształcaniu się kryształów;
2. Skały wylewne – stygną szybko, dlatego mają też strukturę drobno lub mikrokrystaliczną, a często, jeśli ostyganie przebiega bardzo szybko, szklistą.
3. Skały żyłowe zastygające w zagłębieniach innych skał
Głównym składnikiem skał magmowych jest dwutlenek węgla SiO2 występujący w postaci krystalicznej jako kwarc, a w bezpostaciowej jako krzemionka. Zależnie od zawartości krzemionki skały magmowe dzieli się na :
a) kwaśne (ponad 65% SiO2)
b) pośrednie (52-65% SiO2)
c) zasadowe (42-52% SiO2)
d) ultrazasadowe (poniżej 40% SiO2)
Poza tym skały magmowe zawierają niemal wszystkie pierwiastki naturalne występujące zwykle w postaci tlenków. Do najczęściej spotykanych należą: Al2O3, Fe2O3, FeO, CaO, MgO, Na2O, K2O, TiO2.
Przedstawicielami skał magmowych są: granit, sjenit, dioryt, gabro, porfir, andezyt, bazalt, diabaz, melafir, tuf wulkaniczny.
Skały magmowe stosuje się do wyrobu kostki dla budownictwa drogowego, krawężniki, przerabiane są na licówkę filarów mostowych, na tłuczeń. Skały te stosowane są w budownictwie na okładziny cokołów, ścian, schodów, posadzek.
43. Skały metamorficzne, zastosowanie.
Skały te powstały wskutek przeobrażenia starszych skał pod wpływem dużego ciśnienia i wysokiej temperatury lub przez działanie chemiczne. Przeminny:
-met. Kontaktowa (kontakt skąły z roztopioną magmą)
-met. Dyslokacyjna (od działania cisnienia kierunkowego, sciskania, powstanie tekstury warstwowej)
Warstwowe(gnejsy, łupki, fility)
Nie uwarstwione (amfibolity, kwarcyt, marmur)
Wykorzystywane sa do produkcji nagrobków, płyt parapetów, schodów, materiałów ogniotrwałych i chodników
Granit-jasnoszary, drobno i średnio ziarnisty, tekstura bezkierunkowa zwarta, kwaśna, mała porowatość,skład: skaleń, mika
Bazalt- ciemnoszary, skrytoziarnisty, tekst. Bezkierunkowa-zwarta, skład plagioklaz piroksen oliwin, niska ścieralność , dobra łupliwość polerowalność, niska ścieralność
dookie_91