praca_to_nie_tylko_etat.pdf

Mariusz Barczak

nadzór merytoryczny:

Agnieszka Żychalak, Joanna Bryk, Klaudia Rukszan

PRACA

ETAT

Informator dla osób niepełnosprawnych

Stan prawny maj 2010

Publikacja współinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

TO NIE TYLKO

SPIS TREŚCI

1. FORMY ZATRUDNIENIA ............................................................................................... 4

1.1. Wstęp ...................................................................................................................................... 4

1.2. Umowa o pracę ...................................................................................................................... 4

1.3. Umowy cywilnoprawne .......................................................................................................... 14

1.4. Elastyczne formy pracy ........................................................................................................... 21

1.4.1. Umowa na zastępstwo .................................................................................................. 21

1.4.2. Telepraca ...................................................................................................................... 22

1.4.3. Praca nakładcza ............................................................................................................ 25

1.4.4. Work-sharing ............................................................................................................... 27

1.4.5. Job-sharing ................................................................................................................... 27

1.4.6. Praca przerywana ......................................................................................................... 27

1.4.7. Praca tymczasowa ......................................................................................................... 28

1.4.8. Wypożyczanie pracowników ......................................................................................... 29

1.4.9. Subkontrakt ................................................................................................................. 30

1.4.10. Umowa na czas wykonywania określonej pracy .......................................................... 30

1.5. Podsumowanie ........................................................................................................................ 31

1.6. Podstawa prawna .................................................................................................................... 31

2. STAŻ .................................................................................................................................. 32

2.1. Czy wiesz, dlaczego warto starać się o staż? ............................................................................. 32

2.2. Staż – na czym to polega? ....................................................................................................... 32

2.3. Po staż do urzędu pracy .......................................................................................................... 33

2.4. Uwaga na status! ..................................................................................................................... 34

2.5. Podstawa prawna .................................................................................................................... 35

3. WOLONTARIAT ............................................................................................................... 36

4. SPÓŁDZIELNIA SOCJALNA .......................................................................................... 43

4.1. Wstęp ..................................................................................................................................... 43

4.2. Członek założyciel – to brzmi dumnie. Sprawdź, czy możesz założyć spółdzielnię socjalną ...... 44

4.3. „Mało nas, mało nas do pieczenia chleba…”.

Dowiedz się, ilu musi być założycieli i czy możesz zatrudnić pracowników ............................. 45

4.4. Mierz siły na zamiary, czyli jak zostać „spółdzielcą na próbę” .................................................. 48

4.5. Czym się różni spółdzielnia socjalna od irmy, a spółdzielca od biznesmena? ........................... 49

4.6. Bez pracy nie ma kołaczy – ale na czym ta praca ma polegać? ................................................. 50

4 . 7. Do biegu, gotowi, start!!! Skąd wziąć środki? ........................................................................... 51

4.8. Zasady rejestracji, czyli trochę biurokracji ............................................................................... 53

4.9. Rachunkowość spółdzielni socjalnej – czy spółdzielcy muszą być księgowymi? ........................ 76

4.10. Lustracja spółdzielni socjalnej ............................................................................................... 77

4.11. Im się udało!!! ....................................................................................................................... 77

4.12 Kto pyta, nie błądzi – tu możesz uzyskać pomoc .................................................................... 78

4.13. Podstawa prawna .................................................................................................................. 79

5. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA TWOJĄ SZANSĄ NA PRACĘ. ........................... 80

5.1. Zalety i wady prowadzenia własnej irmy ................................................................................ 80

5.1.1. Pomysł, czyli co będę robić ........................................................................................... 80

5.1.2. Kiedy pomysłu brak, to… ............................................................................................ 82

5.2. Analiza rynku, czyli wstępne rozpoznanie i opracowanie biznesplanu ..................................... 83

5.2.1. Klient, czyli kto ode mnie kupi oraz z kim będę konkurować? ...................................... 83

5.2.2. Analiza opłacalności, czyli czy będzie zysk? ................................................................... 87

5.2.3. Co to jest biznesplan? ................................................................................................... 90

5.3. Sposób prowadzenia działalności ............................................................................................ 93

5.3.1. Forma prawna? ............................................................................................................. 93

5.3.2. Formy opodatkowania .................................................................................................. 94

5.3.3. Podstawa prawna .......................................................................................................... 101

5.4. Dopełnienie formalności, czyli rejestracja działalności gospodarczej

– o czym nie wolno zapomnieć? .............................................................................................. 103

5.4.1. Przed rejestracją ............................................................................................................ 103

5.4.2. Rejestracja w gminie ..................................................................................................... 104

5.4.3. Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne

dla niepełnosprawnych przedsiębiorców ....................................................................... 108

5.4.4. Ty jako przedsiębiorca .................................................................................................. 109

5.4.5. Zawieszenie i likwidacja irmy ...................................................................................... 111

5.4.6. Podstawa prawna .......................................................................................................... 113

5.5. Źródła inansowania czyli skąd wziąć pieniądze? ..................................................................... 114

5.5.2. Jak ubiegać się o unijne wsparcie? ................................................................................. 116

5.5.3. Kredyt bankowy ........................................................................................................... 117

5.5.4. Doinansowanie odsetek od kredytów zaciągniętych

na kontynuowanie działalności gospodarczej ................................................................ 118

5.5.5. Podstawa prawna .......................................................................................................... 119

6. BIBLIOGRAFIA ................................................................................................................ 120

5.5.1. Pieniądze z urzędu pracy .............................................................................................. 114

FORMY ZATRUDNIENIA

1.1. WSTĘP

Praca jest niezbędnym elementem naszego życia. Zaspokaja różnego rodzaju potrzeby: biologiczne, ekono-

miczne, kulturowe, społeczne. Obok nauki i zabawy jest jedną z podstawowych form aktywności człowieka.

Praca ma wpływ na rozwój człowieka. Dzięki niej następuje współpraca i wzajemne współdziałanie ludzi. Praca

pozwala nie tylko na osiągnięcie niezależności ekonomicznej, ale daje też poczucie przydatności społecznej.

Najbardziej znaną formą zatrudnienia jest umowa o pracę. Przez długie lata była właściwie jedyną powszechnie

stosowaną. Dlatego też wiele osób poszukujących pracy nie wyobraża sobie świadczenia pracy w innej formie.

Również i Ty musisz wiedzieć, że stała praca na pełen etat w jednej irmie przez całe życie odchodzi w zapo-

mnienie. Współczesny rynek pracy jest bardzo dynamiczny i wymaga od osób poszukujących pracy dużej

elastyczności, bo przecież – zgodnie z tytułem niniejszej publikacji – „praca to nie tylko etat”. Oznacza to, iż

na rynku pracy funkcjonuje wiele nowych form świadczenia pracy wykorzystywanych przez pracodawców.

Formy te opierają się na elastycznych, zmiennych zasadach niepełnego zatrudnienia.

Być może nawet Tobie zdarzyła się sytuacja, że któryś z pracodawców zaproponował Ci pracę, ale nie na pod-

stawie umowy o pracę, a np. na umowę-zlecenie. Być może byłeś zdziwiony. Nie wiedziałeś, dlaczego nie etat,

tylko zlecenie i nie przyjąłeś oferty, ponieważ nie wiedziałeś, czym różni się taka praca od pracy etatowej.

A może zdarzyło Ci się, że przeczytałeś ogłoszenie w gazecie „zatrudnię na umowę na zastępstwo”. Spełniałeś

wymagania, ale miałeś wątpliwości, co tak naprawdę znaczy takie ogłoszenie? Jaką umowę zaproponuje mi

pracodawca? Jakie uprawnienia będą mi przysługiwały?

Jeśli kiedykolwiek znalazłeś się w takiej sytuacji albo jeszcze się nie znalazłeś, ale chciałbyś być na bieżąco

i dowiedzieć się czegoś więcej na temat innych niż etat form świadczenia pracy, koniecznie zapoznaj się z po-

niższymi rozdziałami. Zawierają one opis nie tylko klasycznych form zatrudnienia, takich jak umowa o pracę

na czas określony i na czas nieokreślony, ale również opis innych, obecnie coraz częściej wykorzystywanych

przez pracodawców. Wiedza ta sprawi, że łatwiej będziesz się mógł odnaleźć na rynku pracy i sprostać jego

wymaganiom.

W końcu warto wiedzieć, co w trawie piszczy.

1.2. UMOWA O PRACĘ

Zanim podpiszesz umowę o pracę, warto się dowiedzieć, jakie są różnice pomiędzy umową na czas okre-

ślony i niekreślony, jakie elementy powinna mieć umowa o pracę, którą podpiszesz oraz, jakie obowiązki

ma wobec Ciebie – jako pracownika – Twój pracodawca po podpisaniu umowy, a nawet wtedy, jeśli

jeszcze umowy nie podpisałeś, ale podjąłeś pracę.

Podpisując umowę o pracę, zobowiązujesz się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy

pod jego kierownictwem w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudnienia

Ciebie za wynagrodzeniem. Między Tobą a pracodawcą powstaje tzw. stosunek pracy, który jest regulowany

przepisami kodeksu pracy.

Jak powinna wyglądać dobrze skonstruowana i zgodna z prawem umowa o pracę oraz jakie jej cechy są naj-

ważniejsze?

FORMA PISEMNA CZY USTNA

Zgodnie z Kodeksem pracy umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie, ale ważna jest również umowa za-

warta ustnie. Jeśli pracodawca zawrze z Tobą ustną umowę, to najpóźniej w dniu rozpoczęcia przez Ciebie pracy

zobowiązany jest potwierdzić Ci na piśmie ustalenia co do: stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.

Przykład:

Dostałeś nową pracę – przeszedłeś rozmowę kwaliikacyjną, ustaliłeś warunki pracy z pracodawcą

i umówiłeś się z nim, że rozpoczniesz od pierwszego dnia nowego miesiąca świadczenie pracy na stano-

wisku informatyka. Ustalonego dnia przyszedłeś do pracy i zacząłeś wykonywać swoje obowiązki, tzn.

zapoznałeś się z systemem informatycznym irmy, zainstalowałeś potrzebne programy, podłączyłeś dru-

karki do komputerów, o które prosili Cię pozostali współpracownicy. Po miesiącu pracy zwróciłeś się do

pracodawcy o wypłatę wynagrodzenia. Pracodawca stwierdził, że nie zawarliście umowy ani pisemnej,

ani ustnej. Faktycznie – nie możesz udowodnić faktu zawarcia umowy, gdyż porozumienie w tej kwestii

nie było zawierane przy świadkach.

W tym przypadku mamy jednak do czynienia z istnieniem stosunku pracy. Zostałeś dopuszczony do

pracy, świadczyłeś ją przez miesiąc (o czym pracodawca musiał wiedzieć). Nawiązanie stosunku pracy

wymaga zgodnego oświadczenia woli pracownika i zakładu pracy. Oświadczenie woli może być wyraź-

ne i ujęte w formie pisemnej, jak tego wymagają przepisy Kodeksu pracy, bądź też dorozumiane, wy-

nikające z zachowania się stron. Takie dorozumiane zawarcie umowy o pracę istnieje zwykle wówczas,

gdy zakład pracy dopuszcza pracownika do wykonywania pracy i płaci mu wynagrodzenie.

Konsekwencje dla pracodawcy:

Niepotwierdzenie na piśmie zawartej z Tobą umowy o pracę stanowi wykroczenie przeciwko prawom

pracownika zagrożone karą grzywny do 30 tys. zł. Zatrudnienie pracownika wiąże się z obowiązkami

zgłoszeniowymi w zakresie ubezpieczeń oraz odprowadzaniem składek na ubezpieczenia i zaliczki na

podatek dochodowy od osób izycznych. Jeśli pracodawca nie wykonuje tych obowiązków, ponosi odpo-

wiedzialność.

Ponadto zobowiązany będzie do opłacenia zaległych składek i zaliczki wraz z odsetkami. W ekstremal-

nych sytuacjach pracodawca naraża się także na odpowiedzialność karną, gdyż naruszający przepisy

prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłaszając, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych

danych albo zgłaszając nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

WSKAZANIE STRON UMOWY

Umowa o pracę powinna wskazywać strony umowy, czyli Ciebie (pracownika) i pracodawcę. Pracodawcę

określa się, używając nazwy i danych adresowych irmy, pieczęci nagłówkowej oraz wskazując numer wpisu do

KRS, a także wskazując w treści umowy imię i nazwisko pracodawcy lub osoby reprezentującej (np. prezesa,

dyrektora, zastępcę prezesa, kadrowego itp.). Związane jest to z tym, że pracodawca nie musi osobiście wyko-

nywać wszystkich czynności z zakresu prawa pracy. Za pracodawcę czynności takie, jak np. podpisanie umowy

o pracę z pracownikiem, może dokonać inna upoważniona osoba.

Ważne jest, aby osoba podpisująca z Tobą umowę posiadała upoważnienie do wykonywania takiej czyn-

ności w imieniu pracodawcy, ale również, aby zakres upoważnienia dawał jej takie prawo.

W przeciwnym przypadku zawarcie z Tobą umowy o pracę przez osobę nieupoważnioną może być związane

z dwoma sytuacjami:

•

podpisaniem umowy co prawda przez osobę upoważnioną, ale której upoważnienie nie dotyczy zawie-

rania umów o pracę.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: